Wolvertem

De oudste sporen van menselijke aanwezigheid te Wolvertem dateren uit het tijdperk uit het neolithicum (2000 - 1600 vC). In 1874 werd in een vochtige weide een mooie bijl in geslepen vuursteen van Spiennes, bij Bergen gevonden, samen met drie vuursteensplinters. Die schonk Edward Hayez aan het Museum voor Kunst en Geschiedenis. De plaatsen die voor de oudste nederzettingen in aanmerking komen, moeten we zoeken in hoger gelegen stroken en in de nabijheid van bronnen. De strook bij de Baggemolen in het dal van de Molenbeek is mogelijk, vanwege haar hoogteligging en de aanwezigheid van waterrijke bronnen de vroegst bewoonde kern van Wolvertem. De bewoners leefden van wilde vruchten en van de jacht in de uitgestrekte bossen. Zij beoefenden het weven en de pottenbakkerij. Wolvertem en omgeving was toen nog volledig bebost.

De Nerviërs, een Indo-Germaanse volksstam, bevolkte vanaf 400 v.C. het gebied tussen Dender en Zenne. Ze deden aan landbouw en kleinveetelt. Toen Caesar hier in 57 v.C. aankwam waren de Nerviërs al sinds enkele generaties ter plaatse. We mogen stellen dat het noordelijk gedeelte van Wolvertem reeds vóór de komst van de Romeinen bebouwd akkerland was, of weiland op nattere plaatsen. Het feit dat de namen van de waterlopen in deze streken Keltisch zijn, bevestigt de algemene verspreiding van de Nerviërs over West-Brabant.

Tal van koop- en vaklieden kwamen naar hier afgezakt. Kolonisten werden aangetrokken door onze vruchtbare grond. Ze bouwden hofsteden. Volgens Dr. Hasse liep er een Heirbaan van Asse naar Breda over onder andere Wolvertem. Het is langs deze weg dat de kolonisatie zich alhier voltrok.

In de vroege middeleeuwen maakte Wolvertem net als de rest van de omliggende streek deel uit van het hertogdom Brabant. Later werden dat de Bourgondische hertogen.

Middeleeuwse overblijfselen van de Franken:

• Het dorpssysteem of wonen in groep, waarvan Wolvertem-centrum een voorbeeld is. Men heeft een kern van evenwaardige boerderijen die langs een plein of straat liggen, en waaraan een gemeenschappelijke kouter is verbonden.
• Het hofsysteem, of het afgezonderd leven in hofsteden, waarvan Imde en Meuzegem voorbeelden van zijn. Zij ontstonden uit grote vrije Frankische landbouwuitbating, waaromheen zich geleidelijk kleinere eenheden ontwikkelden, maar ondergeschikt en afhankelijk van de grote boer.

In de 17de eeuw stierven 300 bewoners van Wolvertem door een pestepidemie. De bevolking stond toen ook al onder druk door de troepen van Lodewijk XIV die het gebied zowel probeerde in te nemen als te plunderen. In de 18e eeuw was de streek waarin Wolvertem Oostenrijks bewind komen te vallen en in deze periode kende Wolvertem een sterke bevolkingsgroei. Op het einde van het ancien régime werd Wolvertem een gemeente. In 1811 werden de naburige gemeente Meuzegem en Rossem-Impde opgeheven en bij Wolvertem gevoegd. Wolvertem bleef lang landelijk. Hierin kwam wat verandering toen de tramlijn tussen Wolvertem en Brussel in gebruik werd genomen in 1894. Toch hield deze wel een landelijk karakter.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog was Wolvertem een tijd lang ingesloten tussen de twee strijdende legers. Veel mensen uit het dorp werden opgeroepen te werken in Duitsland. Er waren er ook die zichzelf vrijwillig hadden gemeld bij het Belgische leger. Er sneuvelde een behoorlijk aantal jongemannen uit Wolvertem die soldaat waren tijdens deze oorlog. Ook een groot aantal raakte ernstig gewond.

Dat was heel anders tijdens de Tweede Wereldoorlog, zover bekend is er slechts één soldaat uit Wolvertem omgekomen tijdens die oorlog. Onder de gewone burgers vielen er dan weer wel meer slachtoffers. Mensen die werden afgevoerd naar de concentratiekampen en daar stierven en mensen die de dood vonden tijdens bombardementen van de Duitsers. Wolvertem was daarbij eigenlijk niet het doel maar dat was de stad Antwerpen.

In augustus 1942 werd het kasteel Levedale, ook Neromhof genoemd, omgevormd tot een materniteit. Dit Mütterheim moet men plaatsen in het het Lebensborn-project, een Duits staatsinitiatief met als doel het geboortecijfer te verhogen teneinde een zuiver, arisch ras te scheppen in overeenstemming met de nationaalsocialistische rassenideologie. Na de opening van de Lebensborn van Wégimont, waar in april 1943 de eerste kinderen worden geboren, eindigen de activiteiten in Wolvertem. In totaal zijn er maar 20 à 30 kinderen geboren.[1]

De gebombardeerde gedeeltes werden na de oorlog herbouwd. Wolvertem heeft ondanks de bevolkingsgroei van na de Tweede Wereldoorlog een landelijk karakter weten te behouden.

Wolvertem was tot 1976 een zelfstandige gemeente.

Wolvertem telt naast de dorpskern nog vier dorpen: Meuzegem, Rossem, Imde en Westrode. Nerom en Slozen zijn twee gehuchten zonder kerk.

Burgemeesters vóór de fusie:

• 1814-1836: Emmanuel van der Linden d'Hooghvorst
• 1836-1848 en 1858-1860: Jan Baptist Van Humbeeck
• Charles Louis t'Kint
• 1876-1882: Korneel Van Humbeeck
• Egide Pangaert d'Opdorp
• Louis t'Kint
• 1892-1911: Henri/Hendrik Van Cauwelaert
• Georges t'Kint
• Eugene Van Den Bruel
• Jan Huysegoms
• Frans Van Doorslaer
• Frans Van Den Brande
• Jacques t'Kint
• Jan Van Ossel
• 1977: fusie met de gemeente Meise

Relatief vele hiervan kwamen uit Imde.