Vuurbaak van Katwijk aan Zee

Het verzoek om een vuurbaak te bouwen werd in 1605 ingediend bij stadhouder Prins Maurits en werd hier toestemming voor gegeven. In navolging van Katwijk kreeg elke vissersplaats aan de kust zijn eigen vuurtoren of vuurbaak.

Op het platte dak lag een rooster waarop een houtvuur werd gestookt, later een kolenvuur en halverwege de 19e eeuw werd een olielamp met reflector in een lichthuis geplaatst. Het visserslicht werd alleen ontstoken als er schepen van de eigen vloot waren uitgevaren. Katwijk heeft nooit een vissershaven gehad, hoewel er een waterweg was van de Haarlemmertrekvaart naar zee en deze door Katwijk liep. De bomschuiten lagen echter gewoon op het strand. De Vierboet staat dus niet bij de monding van die waterweg, maar een stuk zuidelijker. Sinds 1912 is de vuurbaak niet meer in werking, omdat er toen geen schepen meer in Katwijk aan land kwamen.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd de toren door de Koninklijke Marine als uitkijkpost gebruikt. Na de oorlog werden veel huizen in de nabijheid van de Vierboet gebouwd, die tijdens de Tweede Wereldoorlog weer afgebroken moesten worden toen de Atlantikwall gebouwd werd. In de Vierboet werd toen een mitrailleurspost geplaatst. De Vierbout zou eigenlijk ook afgebroken moeten worden, maar burgemeester Wicher Jacob Woldringh van der Hoop beijverde zich voor behoud van de toren. Na de oorlog had hij daar volgens het boek Verdreven voor de Atlantikwall van Geert-Jan Mellink spijt van omdat de vuurtoren de nieuwe verkeersplannen letterlijk in de weg stond. Het zou volgens de burgemeester beter zijn geweest wanneer de vuurtoren toen was afgebroken en daarna in het openluchtmuseum in Arnhem weer zou zijn opgebouwd.

Na de oorlog werden er nieuwe huizen gebouwd, maar ten noorden van de Vierboet werd ruimte overgelaten voor het langwerpige Vuurbaakplein.

De Vierboet is sinds 1971 een rijksmonument. In 2005 bestond de vuurtoren 400 jaar. Ter gelegenheid hiervan werd de toren met krimpfolie omwikkeld en daarna voorzien van een graffitikunstwerk, dat na de zomer weer werd verwijderd.

• Door sommige dorpsbewoners (voornamelijk ouderen) wordt nog weleens, als grap, beweerd dat de Vuurbaak 's nachts twee keer zwart licht geeft en je hem één keer niet ziet.

• 
  Vanaf het strand
• 
  Uitkijktoren, toegankelijk in juli en augustus
• 
  Interieur
• 
  Uitzicht vanaf de Vuurbaak
• 
  17e-eeuwse prent uit gemeentearchief Leiden

• 
  Graffiti op krimpfolie (2009), vanwege themajaar 'Leve de Limes'
• 
  Detail gevel
• 
  Bomschuit bij de Vuurbaak
• 
  Bomschuit, gezien vanaf de Vuurbaak
• 
  Bomschuit bij de Vuurbaak

Zie de categorie Vuurbaak Katwijk van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.