Symmetrie (biologie)

Symmetrie in de biologie is de evenwichtige verdeling van verdubbelde lichaamsdelen of vormen in het lichaam van een organisme. In de natuur en biologie is er meestal geen sprake van een zuivere symmetrie. Bij bladeren zijn bijvoorbeeld de twee helften, hoewel symmetrisch beschouwd, zelden hetzelfde. Symmetrie creëert een klasse van natuurlijke patronen, waarbij bij benadering het patroonelement ontstaat door spiegeling of rotatie.

Een selectie van dieren met een reeks mogelijke lichaamssymmetrieën, waaronder asymmetrie, radiale en bilaterale bouwplannen.

Het bouwplan van de meeste meercellige organismen vertoont enige vorm van symmetrie, radiale, tweezijdige of sferische. Bij een kleine minderheid, met name bij de sponsdieren, komt geen symmetrie voor (d.w.z. ze zijn asymmetrisch). Symmetrie was ooit belangrijk in de taxonomie van dieren; de Radiata met radiale symmetrie, vormden een van de vier takken van de classificatie van het dierenrijk door Georges Cuvier.

Tweezijdig symmetrisch

Bij tweezijdige symmetrie is de verdeling slechts één vlak, het sagittale vlak. Het mediaan vlak, dat een onderdeel is van het sagiitale vlak, verdeelt een organisme in ruwweg twee spiegelbeeldhelften, dat het lichaam verticaal verdeelt in linker- en rechterhelft met aan weerszijden zintuigen en/of ledematen. Ten minste 99% van de dieren is tweezijdig symmetrisch, inclusief de mensen.[1][2][3] De interne organen zijn echter niet noodzakelijk symmetrisch.

Voorbeelden bij bloemen en vruchten:

Voorbeelden bij dieren:
Bilateria zijn tweezijdig gebouwde dieren met uitzondering van de Stekelhuidigen die radiaal symmetrisch zijn.

Radiaal symmetrisch

Radiaal symmetrische organismen zijn te vergelijken met een taart, waarbij elke taartpunt hetzelfde is. Een dergelijk organisme vertoont geen linker- of rechterkant, maar wel een boven- en onderkant of een voor- en achterkant. De meeste radiaal symmetrische dieren zijn symmetrisch om een lengteas. Radiale symmetrie is vooral geschikt voor sessiele dieren zoals de zeeanemoon, drijvende dieren zoals kwallen en langzaam bewegende organismen zoals zeesterren. Dieren die behoren tot de stammen Cnidaria en Echinodermata zijn radiaal symmetrisch,[4] hoewel veel zeeanemonen en sommige koralen een tweezijdige symmetrie hebben langs een enkele structuur, de sifonoglyf.[5]

De kop van een rondworm is radiaal symmetrisch, terwijl de rest van het lichaam tweezijdig symmetrisch is.

Voorbeelden bij bloemen:

Voorbeelden bij dieren zijn de Radiata, virussen en rondwormen:

Tweezijdige radiaal symmetrisch

Tweezijdige radiale symmetrie is een combinatie van radiale en tweezijdige symmetrie, zoals bij de ribkwallen. Hier zijn de lichaamsdelen gerangschikt met dezelfde delen aan weerszijden van een centrale as en elk van de vier zijden van het lichaam is identiek aan de tegenoverliggende zijde, maar verschillend van de aangrenzende zijde.

  • Tweezijdige radiaal symmetrisch
  • Tweezijdige radiale symmetrie: 8 en 9 Diphyes dispar
  • Tweezijdige radiale symmetrie: Ribkwal

Bolvormige symmetrie

Een bolvormig symmetrisch organisme heeft twee identieke helften in elke doorsnede die door het centrum van het organisme loopt. Organismen die bij benadering bolvormige symmetrie vertonen, zijn de groene zoetwater Volvox-algen.[4]

  • Bolvormige symmetrische organismen
  • Volvox zijn microscopisch kleine groene zoetwater algen met bolvormige symmetrie. Jonge kolonies zijn te zien in de grotere.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.