Georges Cuvier

Cuvier is vooral beroemd geworden wegens zijn catastrofisme dat in tegenstelling stond tot het Britse uniformitarianisme hetgeen in zijn tijd steeds meer opgeld deed met de stelling dat de aardse geologische processen in het verleden verklaard kon worden door dezelfde krachten als welke wij normaal waarnemen. Volgens Cuvier getuigden de aardlagen juist van een catastrofale vorming: er is een opeenvolging van verschillende prehistorische "werelden", ieder met zijn eigen flora en fauna - een scheppende goddelijke macht vult de aarde steeds weer opnieuw, nadat die geheel of per continent door een catastrofe ontvolkt is. Deze theorie verklaarde de plotselinge opeenvolging van aardlagen en de discontinuïteit van de biota (levensgemeenschappen), en stond de gedachte aan een biologische ontwikkeling toe zonder het idee van de onveranderlijkheid van de soorten te verlaten. Van een echte evolutie zou dus geen sprake zijn. Cuvier was daarmee de tegenstander van de evolutionist Jean-Baptiste de Lamarck.

Binnen de paleontologische taxonomie is Cuvier vooral bekend geworden als de grondlegger van de vergelijkende methode in de anatomie, waarbij hij de reputatie verwierf dat hij door slechts een enkel bot van een dier te kennen daarvan de systematische plaatsing kon bepalen. Diezelfde reputatie zorgde ervoor dat Cuvier te hulp werd geroepen bij paleontologische twistpunten om er zijn gezaghebbende en beslissende woord over te spreken. Dat gebeurde in het geval van Mosasaurus, Pterodactylus, "Homo diluvii testis" en Iguanodon. De eerste twee werden door hem correct als reptielen gedetermineerd, de derde (met behulp van het holotype fossiel in het Teylers Museum in Haarlem) correct als een amfibie, en de laatste aanzienlijk minder correct als een neushoorn, hoewel hij zijn oordeel toen ook op slechts één enkele tand kon baseren. Een bekende legende verhaalt hoe een van zijn studenten zich achter een bokkenschedel verborg en hem 's nachts wakker maakte met de woorden: "Ik ben de duivel en ik ga je verslinden!" waarop Cuvier antwoordde: "Dat waag ik te betwijfelen, want aan je hoorns zie ik al dat je tot de planteneters behoort".

Zijn belangrijkste werk is Règne Animal distribué d'après son Organisation pour servir de base à l'Histoire Naturelle des Animaux et d'Introduction à l'Anatomie Comparée: een systematische behandeling van heel het toen bekende dierenrijk, uit 1817. Cuvier, die tevens een niet onverdienstelijk tekenaarwas, verzorgde zelf een groot deel van de illustraties.