Station Tempelhof

Tussen 1867 en 1871 ontstond het eerste deel van de Ringbahn, een ringspoorweg die een aantal reeds bestaande Berlijnse kopstations met elkaar moest verbinden. Ook de plattelandsgemeente Tempelhof kreeg aan deze lijn een station, dat op 1 januari 1872 zijn deuren opende en ter hoogte van de Manteuffelstraße lag.[1] In 1895 verplaatste men het station een kleine 500 meter naar het oosten, waardoor het op zijn huidige locatie kwam te liggen. Er stopten met stoom bedreven (voor)stadstreinen, daarnaast was er een goederenstation. Het station was vooral van belang voor het Pruisische leger, want in de directe omgeving bevond zich het hoofdkwartier van het Garde-Train-Bataillon, dat verantwoordelijk was voor het leveren van munitie en foerage aan de troepen.

In de jaren twintig begon de elektrificatie van diverse voorstadslijnen in en rond Berlijn, hetgeen uiteindelijk tot de vorming van het S-Bahnnet zou leiden. Op 6 november 1928 stopten de eerste elektrische treinen in station Tempelhof. De naoorlogse deling van Berlijn luidde de neergang van station Tempelhof in. Het S-Bahnnet werd ook in het westen van de stad bedreven door de Oost-Duitse spoorwegen (Deutsche Reichsbahn), hetgeen leidde tot een boycot door West-Berlijnse reizigers, vooral na de bouw van de Berlijnse Muur in 1961. In september 1980 kwam het tot een staking van het West-Berlijnse S-Bahnpersoneel. Als gevolg hiervan stopte de DR de dienst op bijna alle trajecten in het westen van de stad. Ook de Ringbahn zou niet meer bediend worden; station Tempelhof sloot zijn deuren.

In januari 1984 nam het Berlijnse stadsvervoerbedrijf, de BVG, het westelijke deel van het S-Bahnnet over van de DR. Een aantal lijnen werd gesaneerd en opnieuw in dienst genomen, maar de Ringbahn bleef voorlopig buiten gebruik. In 1989 begon men alsnog aan de sanering van de zuidelijke ringlijn. Op 17 december 1993, vier jaar na de val van de Muur, werd de lijn heropend en gingen er weer treinen stoppen in station Tempelhof.

S-Bahnstation Tempelhof beschikt over een eilandperron en twee sporen. De uitgangen, die ook toegang geven tot het metrostation, bevinden zich aan de oostzijde. Kenmerkend voor het station is het voormalige seinhuis dat als een brug over het westelijke deel van het perron gebouwd is. Station Tempelhof wordt sinds het herstel van de volledige Ringbahn bediend door de S-Bahnlijnen S41 (ring met de klok mee), S42 (tegen de klok in), S46 (Königs Wusterhausen – Westend) en S47 (Spindlersfeld – Südkreuz).

Tempelhof
Perron van metrostation Tempelhof
Algemeen
Lijnen	U6
Opening	22 december 1929
Route
Lijn Richting	Volgend station
Alt-Tegel	Paradestraße
Alt-Mariendorf	Alt-Tempelhof
Ligging
Stadsdeel	Tempelhof
Coördinaten	52° 28′ NB, 13° 23′ OL
Locatie van het metrostation Tempelhof
Portaal    Openbaar vervoer

Na een aantal tegenslagen kwam in 1923 de eerste gemeentelijke metrolijn van Berlijn, de Nord-Süd-Bahn, in gebruik. Ten zuiden van het eindpunt Belle-Alliance-Straße (tegenwoordig Mehringdamm) zou de lijn zich in twee takken splitsen, een naar Neukölln en een naar Tempelhof. De oostelijke tak naar Neukölln (lijn C^I, tegenwoordig deel van de U7) legde men als eerste aan en kwam gereed in 1926; de bouw van lijn C^II, de westelijke tak van de Nord-Süd-Bahn, begon in 1924.[2] In 1927 bereikte de tak het naast luchthaven Tempelhof gelegen station Flughafen (nu Paradestraße), twee jaar later, op 22 december 1929, werd het eindpunt Tempelhof (Südring) bereikt en was het project voltooid. Lijn C^II was de "mindere" tak van de Nord-Süd-Bahn, treinen van en naar Tempelhof eindigden meestal in het splitsingsstation Belle-Alliance-Straße, doorgaande diensten richting het noorden kwamen er pas later.

Het metrostation werd ontworpen door Alfred Grenander, indertijd huisarchitect van de Berlijnse metro. Vanwege de kruising van de Ringbahn legde men het station wat dieper aan dan gebruikelijk, waardoor een ruime hoge hal ontstond. De wanden werden bekleed met gele vierkante tegels van hetzelfde type als Grenander eerder in de stations van de U8 had gebruikt. Een rij onbekleed gelaten stalen pilaren op het eilandperron zorgt voor de ondersteuning van het dak. Aan de noordzijde van het metrostation creëerde men een rechtstreekse verbinding met de S-Bahn. De overstapmogelijkheid werd onderstreept door de toevoeging Südring aan de naam van het station.

De Tweede Wereldoorlog zorgde voor grote verwoestingen in het Berlijnse metronet. Station Tempelhof werd gedurende de oorlog driemaal door bommen getroffen, maar bleef desondanks in bedrijf tot 23 april 1945, de dag waarop alle grootprofiellijnen werden stilgelegd.[3] Op 11 juni reden de eerste pendeltreinen weer tussen Tempelhof en Belle-Alliance-Straße. In dezelfde maand brak er echter brand uit op de opstelsporen van station Tempelhof, waarbij een groot aantal treinen verloren ging. Vanwege het ontstane materieeltekort werd de dienst op lijn C^II vervolgens tot februari 1946 wederom geheel gestaakt.

Al voor de oorlog was men begonnen aan de aanleg van een zuidelijke verlenging van de Tempelhofse lijn. Voorbij de keersporen van station Tempelhof ontstonden tot 1941 enkele honderden meters metrotunnel. In de jaren 1960 pakte men het project weer op, waardoor in 1966 het traject Tempelhof – Alt-Mariendorf geopend kon worden. Tegelijkertijd werd het metronet geherstructureerd: lijn C^I werd als zelfstandige lijn van de Nord-Süd-Bahn afgesplitst en de westelijke tak werd onder het nieuwe lijnnummer 6 deel van de hoofdlijn.

In de jaren tachtig onderging metrostation Tempelhof een renovatie, waarbij het dak werd verstevigd. De geometrische plafondschildering stamt eveneens uit deze tijd.[4]

• (de) Omgevingsplattegrond op de site van stadsvervoerbedrijf BVG (35 KB)
• (de) Stationsinformatie op de site van S-Bahn Berlin
• (de) Foto's van het metrostation op Untergrundbahn.de^{[dode link]}
• (de) S-Bahnstation Tempelhof op Stadtschnellbahn-Berlin.de

Stations van lijn U6 van de metro van Berlijn

Alt-Tegel  · Borsigwerke · Holzhauser Straße · Otisstraße · Scharnweberstraße · Kurt-Schumacher-Platz · Afrikanische Straße · Rehberge · Seestraße · Leopoldplatz  · Wedding  · Reinickendorfer Straße · Schwartzkopffstraße · Naturkundemuseum · Oranienburger Tor · Friedrichstraße    · Französische Straße · Stadtmitte  · Kochstraße · Hallesches Tor  · Mehringdamm  · Platz der Luftbrücke · Paradestraße · Tempelhof  · Alt-Tempelhof · Kaiserin-Augusta-Straße · Ullsteinstraße · Westphalweg · Alt-Mariendorf