Sofosbuvir
Sofosbuvir, merknaam Sovaldi® van de firma Gilead, is een bewust gesynthetiseerde prodrug. Pas binnen in de cel wordt de stof omgezet in een trifosfaat van de actieve uridine-verbinding, het 2'-deoxy-2'-α-fluoro-β-C-methyluridine-5'-trifosfaat. Vervolgens wordt deze stof door NS5B-polymerase ingebouwd in het vijandige hepatitis-RNA, hetgeen aldaar leidt tot ketenbeëindiging. Deze actieve metaboliet heeft geen effect op menselijk erfelijk materiaal. Het middel is in de handel gebracht als een bittere filmomhulde tablet van 400 mg, die eenmaal per dag moet worden ingenomen met voedsel gedurende 12 tot 24 weken.[1]
 |
Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht. Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts. |
Sofosbuvir
| ||||
| Chemische structuur | ||||
 | ||||
| Farmaceutische gegevens | ||||
| Halfwaardetijd (t1/2) | 20 min (sofosbuvir) 27 uur (GS-331007),werkzame metaboliet | |||
| Uitscheiding | 80% via faeces, 14% via urine (voornamelijk als inactieve metaboliet) | |||
| Gebruik | ||||
| Geneesmiddelengroep | Antiviraal middel | |||
| Merknamen | Sovaldi® | |||
| Indicaties | Hepatitis C | |||
| Toediening | oraal | |||
| Dosering | 1x daags 400 mg | |||
| Risico met betrekking tot | ||||
| Zwangerschapscat. | onvoldoende gegevens | |||
| Lactatie (borstvoeding) | afgeraden | |||
| Databanken | ||||
| CAS-nummer | 1190307-88-0 | |||
| ATC-code | J05AB | |||
| PubChem | 45375808 | |||
| DrugBank | DB08934 | |||
| Farmacotherapeutisch Kompas | Sofosbuvir | |||
| Chemische gegevens | ||||
| Molecuulformule | ||||
| IUPAC-naam | Isopropyl (2S)-2-[[[(2R,3R,4R,5R)-5-(2,4-dioxopyrimidin-1-yl)-4-fluor-3-hydroxy-4-methyl-tetrahydrofuraan-2-yl]methoxy-phenoxy-phosphoryl]amino]propanoaat | |||
| Molmassa | 529.453 g/mol | |||
| ||||
De stof is opgenomen in de lijst van essentiële geneesmiddelen van de WHO.
Indicaties
Bij de behandeling van chronische hepatitis C is het eerste keus in combinatie met ribavirine, waaraan soms PEG-interferon wordt toegevoegd, afhankelijk van het genotype. De behandeltijd is 12 tot 24 weken.[2][3]
Werkingsmechanisme
Als een van de eerste middelen werkt sofosbuvir echt virusvernietigend en is dus geen virostaticum. In de cel wordt het ziekmakende hepatitis-C virus gedwongen tot de opbouw van een foutieve keten van het eigen virus-RNA. Het erfelijk materiaal van de gastheer wordt ontzien.
Interacties
Sofosbuvir zelf is in tegenstelling tot de werkzame metaboliet een substraat van het p-glycoproteïne en het BRCP-eiwit. Rifampicine,carbamazepine, fenobarbital, fenytoïne, Sint Janskruid en andere krachtige inductoren in de darm verlagen zo ook de beschikbaarheid van de werkzame stof in de cel, en dergelijke krachtige inductoren moeten absoluut worden vermeden.
Waarschuwing na registratie
Op 24 maart 2015 gaf de FDA een waarschuwing uit voor de potentieel dodelijke combinatie met amiodaron.[4] De hartfrequentie kan door de wisselwerking gevoelig afnemen.
Controverse over de kosten
Hoewel sofosbuvir een eerste keus geneesmiddel is, zijn er over de hele wereld debatten over de kosten. In Nederland gelden voor 2015 strikte voorwaarden voor de bekostiging.[5] Het Zorginstituut Nederland spreekt van een superieure werking, gepaard gaande met hoge kosten: circa 75 miljoen euro per jaar.[6][7][8] Voorlopig in Nederland toegelaten voor de ernstige gevallen. Wereldwijd zijn er discussies over de kuurprijs.[9][10]
In weerwil van Europese pogingen om het middel gezamenlijk in te kopen, koos Portugal voor een eigen weg. Het land betaalt de fabrikant per genezen patiënt.[11]