Salah Abdeslam

Abdeslam wordt gezien als een van de terroristen die de aanslagen op 13 november 2015 in Parijs en Saint-Denis hebben voorbereid. Hij zou een van degenen zijn geweest die probeerden het Stade de France binnen te dringen met een bomgordel om daar een zelfmoordaanslag te plegen. Hij zou dit na zijn arrestatie ook hebben bevestigd, waarbij hij verklaarde dat hij zich op het laatste moment had bedacht.[4]

Op 18 maart 2016 werd Salah Abdeslam bij een groots opgezette antiterreuractie gearresteerd in een pand aan de Vierwindenstraat in Molenbeek, samen met vier anderen, onder wie een man die bekendstaat onder de naam 'Amine Choukri'. Hierbij raakten Abdeslam en 'Choukri' lichtgewond (Abdeslam werd neergeschoten bij een vluchtpoging), waarna beiden korte tijd in het Brusselse Sint-Pietersziekenhuis werden verzorgd.[5] De Belgische premier Michel en de Franse president Hollande gaven op de dag van de arrestatie een gezamenlijke persconferentie.[6]

Frankrijk heeft de Belgische autoriteiten het verzoek gedaan tot het overleveren van Abdeslam. Abdeslam verzette zich daar aanvankelijk tegen,[7] maar zijn advocaat Sven Mary gaf op 25 maart 2016 te kennen dat zijn cliënt juist zo snel mogelijk overgedragen wil worden aan Frankrijk.[8] In afwachting hiervan zat Abdeslam eerst vast in het Penitentiair Complex van Brugge.[9] Later werd hij overgeplaatst naar Beveren, nadat zijn medeverdachte en mogelijke kompaan Mohamed Abrini naar Brugge was overgebracht. Justitie wilde niet dat de twee in contact met elkaar kwamen.[10] Op 27 april 2016 werd Abdeslam aan Frankrijk overgedragen.[11] Nog diezelfde dag werd hij voorgeleid aan een Franse onderzoeksrechter. Het eerste inhoudelijke verhoor vond op 20 mei plaats; daarbij ging de verdachte echter niet in op vragen van de onderzoeksrechter.[12] Hij zit gevangen in Fleury-Mérogis, ten zuiden van Parijs.

Abdeslam is ondervraagd over zijn eventuele betrokkenheid bij of kennis over de aanslagen in Brussel die vier dagen na zijn arrestatie plaatsvonden, maar heeft geweigerd om hierover te spreken, zo verklaarde het Belgische OM.[13] Zijn broer Mohammed Abdeslam, die hem op 1 april 2016 sprak in de Brugse gevangenis, zei dat Salah tegenover hem had gezegd niets met die aanslagen te maken te hebben.[9] In augustus 2019 werd Abdeslam officieel in verdenking gesteld voor deelname aan terroristische activiteiten in het kader van de aanslagen van 22 maart 2016.[14]

Volgens Fouad Ahidar heeft een Molenbeekse politieagent op 7 december 2015 aan de Mechelse politiecommissaris de schuilplaats van Abdeslam gerapporteerd, maar werd deze informatie als onbetrouwbaar terzijde geschoven.[15] Hoe hij daar vier maanden ondergedoken kon blijven, is een van de vragen waarover de parlementaire onderzoekscommissie naar de aanslagen zich buigt.

Op 12 oktober 2016 maakten Abdeslams advocaten Sven Mary en Frank Berton bekend dat zij hem niet langer verdedigden. Voornaamste reden was het categorische zwijgen van de verdachte, tegen gemaakte afspraken in.[16]

In januari 2018 maakte de Franse radiozender France Inter melding van bevindingen van de technische recherche van onderzoek dat is gedaan op een laptop die door handlangers van Abdeslam in een prullenbak was gegooid in aanloop naar de aanslagen op vliegveld Zaventem in maart 2016. Hieruit zou blijken dat Abdeslam van plan was geweest ook aan die aanslagen te hebben deelgenomen. Tevens was uit de gereconstrueerde informatie op de computer op te maken dat hij bij de aanslag in Parijs, in weerwil van eerdere aannames, wel degelijk op het laatste moment de bomgordel tot ontsteking had willen brengen, maar dat deze door een technisch mankement niet afging.[17][18]

Volgens de Amerikaanse nieuwssite BuzzFeed heeft de technologische hulp van de Amerikaanse veiligheidsorganisatie NSA een cruciale rol gespeeld in het opsporen van Abdeslam. Dit zou zijn gebleken uit verklaringen van Belgische politie- en veiligheidsbronnen.[19]

Abdeslam wordt tevens in België verdacht van betrokkenheid bij een schietpartij op 15 maart 2016, na een inval van een onderzoeksteam in een pand in Vorst. Hierbij raakten drie agenten gewond en werd de Algerijnse terreurverdachte Mohamed Belkaid gedood. Abdeslam en zijn medeverdachte Sofien Ayari wisten te ontsnappen, maar werden drie dagen later gearresteerd in Molenbeek. Ongeacht het feit dat Abdeslam is uitgeleverd aan Frankrijk, wordt deze rechtszaak in Brussel voortgezet.[20]

Tijdens het eerste proces van Salah Abdeslam waarbij het ging om zijn rol in de schietpartij in Vorst eiste de advocaat van Abdeslam dat zijn client vrijuit gaat. Hij vindt dit omdat er sprake is geweest van procedurefouten. In het eerste proces tegen Abdeslam drong zijn advocaat dan ook aan op de vrijheid van vervolging voor Salah Abdeslam. Zelf verscheen Abdeslam niet in de rechtbank op de tweede dag van het proces maar zijn advocaat zei: de aanklacht tegen de vermeende moordenaar Salah Abdeslam uit Parijs is niet-ontvankelijk. Volgens zijn advocaat is er een overtreding van de bepalingen over het gebruik van talen in de rechtszaal. De wetten werden namelijk gegeven, maar dit had in het Nederlands gemoeten. Tijdens het eerste verhoor ontkende Abdeslam de verklaring. Hij werd toen beschuldigd van een poging tot politiemoord en het OM eiste 20 jaar gevangenisstraf. Zijn advocaat vindt dat er geen redenen zijn om hem te veroordelen voor een terroristisch misdrijf. In april 2018 werd Abdeslam uiteindelijk veroordeeld tot 20 jaar gevangenisstraf.[21]