Vorst (Brussel)
Vorst (Frans: Forest) is een plaats en gemeente in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De gemeente telt ruim 55.000 inwoners.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Vorst is gelegen in het zuidwesten van de Brusselse agglomeratie, op de oostelijke helling van de Zennevallei, en is tegelijk woon- en industriegemeente.
De gemeente grenst met de klok mee aan Anderlecht, Sint-Gillis, Elsene, Ukkel en de Vlaamse faciliteitengemeente Drogenbos.
Vorst heeft twee spoorwegstations. Station Vorst-Zuid ligt aan spoorlijn 96 en Station Vorst-Oost ligt aan spoorlijn 124.
Geschiedenis
Etymologie
De naam Vorst gaat terug naar de Latijnse termen foris en forestum die een terrein aanduidden dat uitsluitend door de adel mocht worden gebruikt en niet voor het publiek toegankelijk was. Deze benaming werd overgenomen in de Nederlandse taal van de eerste bewoners van de gemeente: Vorstbosch betekent immers bos (bosch) van de prins (vorst).[1]
Ontstaan
Vorst ontstond in de 7e eeuw, rond het Sint-Denijsplein, aan de oevers van de – nu ondergrondse – Geleytsbeek. Het oude dorp bevindt aan de oostelijke zijde van de drassige Zenne-vallei. Een eerste kerk, op de plaats van de huidige Sint-Denijskerk, werd gewijd aan Sint Dionysios de Areopagiet, die door Sint Paulus bekeerd werd en de eerste bisschop van Athene werd.[2]
Vorst groeide uit dankzij de voormalige benedictinessenabdij rond het huidige Sint-Denijsplein. In de middeleeuwen was Vorst door een weg verbonden met Brussel via Sint-Gillis. Ten zuidoosten van het dorp was er een brug waar de Zenne overgestoken kon worden richting de naburige gemeente Ruisbroek.
Sociaal-economische ontwikkeling
Door de vestiging van industrie en daarmee gepaard gaande de komst van arbeiders, ambtenaren en gegoede burgerij, evolueerde het centrum van Vorst tussen 1830 en 1870 van landelijk dorp tot verstedelijkte gemeente. Tussen 1875 en 1900 werden nieuwe, grote lanen aangelegd (onder meer de Fonsny-, Van Volxem-, Brugmann-, en Albertlaan), alsook verschillende nieuwe woonwijken, waardoor de industrialisering en verstedelijking nog toenam, en totaal werd tussen beide wereldoorlogen.
Politiek
Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976
Partij | 10-10-1976[3] | 10-10-1982 | 9-10-1988 | 9-10-1994 | 8-10-2000 | 8-10-2006[4] | 14-10-2012[5] | 14-10-2018 | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Stemmen / Zetels | % | 37 | % | 37 | % | 37 | % | 35 | % | 35 | % | 35 | % | 37 | % | 37 |
PS1/LB2 | 22,511 | 9 | 16,891 | 7 | 24,911 | 11 | 23,711 | 9 | 23,921 | 9 | 30,731 | 12 | 31,181 | 14 | 24,722 | 10 |
N-VA | - | - | - | - | - | - | 2,23 | 0 | - | |||||||
VU | - | 1,75 | 0 | - | - | - | - | - | - | |||||||
PSC1/PSCVP2/cdH3 | 11,061 | 4 | 7,811 | 2 | 10,331 | 3 | 4,982 | 1 | - | - | 8,493 | 3 | 7,563 | 2 | ||
CVP-PVV | - | 3,6 | 0 | - | - | - | - | - | - | |||||||
VLD1/VLD-CD&V-O2 | - | - | - | - | 1,711 | 0 | 3,52 | 0 | - | - | ||||||
PRL1/PRL-FDF2/LB3/MR4 | 15,21 | 5 | 17,81 | 8 | 26,681 | 11 | 25,611 | 10 | 36,083 | 15 | 40,083 | 16 | 24,874 | 10 | 15,334 | 6 |
FDF1/DéFI2 | 40,161 | 17 | 34,91 | 16 | 22,031 | 9 | 17,291 | 7 | - | - | 10,361 | 3 | 11,702 | 4 | ||
UDRT-RAD | - | 6,06 | 2 | - | - | - | - | - | - | |||||||
Vlaams Blok | - | - | - | 1,66 | 0 | - | - | - | - | |||||||
VIVO | 4,03 | 0 | 2,46 | 0 | - | - | - | - | - | - | ||||||
E Vorst | 6,54 | 2 | - | - | - | - | - | - | - | |||||||
ECOLO1/Ecolo-Groen2 | - | 7,341 | 2 | 7,161 | 2 | 8,431 | 2 | 19,121 | 7 | 19,381 | 7 | 17,722 | 7 | 25,262 | 11 | |
PTB-PVA1/PTB2/PTB-PVDA3/PTB*PVDA4 | 0,51 | 0 | 0,221 | 0 | 0,282 | 0 | 0,522 | 0 | 0,383 | 0 | - | - | 10,854 | 4 | ||
VORST | - | - | 4,46 | 1 | - | - | - | - | - | |||||||
IRIS | - | - | - | 12,63 | 4 | - | - | - | - | |||||||
FN | - | - | - | 9,64 | 3 | - | - | - | - | |||||||
FNB | - | - | - | - | 2,78 | 0 | - | - | - | |||||||
IF | - | - | - | - | 10,83 | 3 | - | - | - | |||||||
Alternative Forestoise | - | - | - | - | - | 3,55 | 0 | - | - | |||||||
MCCF | - | - | - | - | - | 2,75 | 0 | - | - | |||||||
Forest PLUS | - | - | - | - | - | - | 3,92 | 0 | - | |||||||
Forest En Mieux | - | - | - | - | - | - | - | 3,80 | 0 | |||||||
Anderen(*) | - | 1,17 | 0 | 4,14 | 0 | 0,5 | 0 | 0,19 | 0 | - | 1,24 | 0 | 0,79 | 0 | ||
Totaal stemmen | 32.434 | 27.590 | 24.438 | 22.079 | 22.242 | 24.152 | 24.028 | 25.242 | ||||||||
Opkomst % | 86,99 | 85,6 | 84,25 | 87,63 | 83,14 | |||||||||||
Blanco en ongeldig % | 4,8 | 5,46 | 5,9 | 4,79 | 4,22 | 5,53 | 4,99 | 5,92 |
(*) 1982: MSN / 1988: AF (0,69%), EVA (1,59%), IC_GB (1,86%) / 1994: PLUS / 2000: P.H. / 2012: Nation / 2018: Chrétien.
De grootste partij staat in kleur.
Representativiteit
Voor Vorst, net zoals voor de andere gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, geldt dat het aantal kiezers in verhouding tot het aantal inwoners erg laag ligt, zowel absoluut als in vergelijking met de rest van het land. Dit is het gevolg van het hoge aandeel niet Belgische inwoners (ook al kunnen deze onder bepaalde voorwaarden over gemeentelijk stemrecht beschikken). Daarnaast ligt ook het aantal kiezers dat niet komt opdagen, ondanks de stemplicht, erg hoog zodat het totaal aantal uitgebrachte stemmen, inclusief ongeldige en blanco, in de 19 gemeenten van het gewest slechts 44,66% van het aantal inwoners bedraagt. Vorst scoort nauwelijks beter met een verhouding van 45,07% uitgebrachte stemmen/inwoners.
Verhouding kiezers/inwoners en absenteïsme bij de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2012
- Vorst: 54,21% (kiezers/inw.) – 16,86% (absenteïsme)
- Totaal Brussels Gewest : 53,89% (kiezers/inw.) – 17,14% (absenteïsme)
Ter vergelijking:
- Vlaamse provinciehoofdsteden: 69,30% (kiezers/inw.) – 12,12% (absenteïsme)
- Waalse provinciehoofdsteden: 69,04% (kiezers/inw.) – 17,31% (absenteïsme)
Burgemeesters van Vorst
- 1946/7–1958/9 Henri Dulieu
- 1958/9–1970/1 Léon Wielemans (1889–1972), bierbrouwer
- 1971–1976 Jacques Lepaffe (FDF)
- 1977–1988 André Degroeve (PS)
- 1989–2000 Magda De Galan (PS)
- 2001–2007 Corinne De Permentier (MR)
- 2007–2012 Magda De Galan (PS)
- 2012–2018 Marc-Jean Ghyssels (PS)
- 2018 – heden Stéphane Roberti (Ecolo)
Evolutie van het inwoneraantal
19e eeuw
Jaar | 1806 | 1816 | 1830 | 1846 | 1856 | 1866 | 1876 | 1880 | 1890 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Inwoneraantal | 689 | 733 | 980 | 1324 | 1456 | 2184 | 3504 | 4182 | 5885 |
Opmerking:resultaten volkstellingen op 31/12 |
20e eeuw tot aan herinrichting gemeenten
Jaar | 1900 | 1910 | 1920 | 1930 | 1947 | 1961 | 1970 | 1976 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Inwoneraantal | 9509 | 24.228 | 31.152 | 39.594 | 47.370 | 51.503 | 55.135 | 52.631 | |
Opmerking:resultaten volkstellingen op 31/12 tot en met 1970 + 31/12/1976 |
Na de gemeentelijke herinrichting
Jaar | 1977 | 1980 | 1985 | 1990 | 1995 | 2000 | 2005 | 2010 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Inwoneraantal | 52.631 | 51.314 | 49.254 | 47.178 | 45.577 | 45.555 | 47.555 | 50.258 |
Opmerking:Inwoneraantal op 01/01 – Bron:NIS |
Demografische ontwikkeling
- Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Bezienswaardigheden
- In het oude centrum:
- het opmerkelijke gemeentehuis van Vorst van architect Jean-Baptiste Dewin in art-decostijl (ingehuldigd in 1938), met zijn imposante voorgevel (56 m lang) en toren (48m hoog).
- aan de overkant van de straat de in oorsprong 13e-eeuwse, maar diverse malen herbouwde en uitgebreide Sint-Dionysiuskerk of Sint-Denijskerk, met 15e-eeuwse kapel van Sint-Alena en interessant interieur.
- daarbij aansluitend de 18e-eeuwse gebouwen van de Abdij van Vorst (gesticht in 1106 en opgeheven in 1796), die nu dienstdoen als (Franstalig) cultureel centrum.
- de Sint-Dionysiusfontein.
- Buiten het centrum:
- het schilderachtige Dudenpark (23 ha) en het ernaast gelegen Park van Vorst (13 ha).
- op het Hoogte Honderdplein (= geodetisch punt van 100 m hoogte boven de zeespiegel) staat de Sint-Augustinuskerk (1927-1935), in art-decostijl.
- Vorst Nationaal (1969-1970), een uitgestrekte evenementenhal, goed bekend in de wereld van amusement, kunst en cultuur, onder meer voor de talrijke optredens van allerlei internationale beroemdheden.
- het Nederlandstalig cultureel centrum Ten Weyngaert, dat plaats biedt voor theater- en kindervoorstellingen, muziek, cursussen en vorming en een bioscoopzaal
- de gerestaureerde gebouwen van de oude bierbrouwerij Wielemans-Ceuppens, bekend van het biermerk Wiels. Het gebouw Blomme is nu het kunstencentrum WIELS. In het Brassgebouw zijn het Forest Centre Culturel en bli:b, de Nederlandstalige openbare bibliotheek van Vorst gevestigd.
- de moskee in de Berthelotstraat, een voormalig zwembad in art deco.
- de eigen woning van architect Arthur Nelissen in de Kemmelbergstraat, een voorbeeld van geometrische art nouveau.
- Pius X-kerk
- Heilige Maria Moeder Godskerk
- Sint-Antonius van Paduakerk
Beschermd erfgoed
Geboren in Vorst
- Paul Vanden Boeynants (1919-2001), politicus en premier, bijgenaamd "VDB"
- Raymond Goethals (1921-2004), voetballer en trainer
- Daniël Buyle (1951), journalist
- Guy Moreau (1954), atleet
Bekende Vorstenaren
- Jean-Baptiste Dumonceau (1760-1821), graaf van Bergendael
- Eugène Ysaÿe, (1858-1931), violist, dirigent en componist
- Victor Rousseau (1865-1954), kunstschilder en beeldhouwer
- Jean Preckher (1866-1939), componist
- Louise De Hem (1866-1922), kunstschilderes
- Jean Delville (1867-1953), kunstschilder
- Marguerite Bervoets (1914-1944), verzetsstrijdster
- Paul Vanden Boeynants (1919-2001), politicus, premier van België
- Raymond Goethals (1921-2004), voetbaltrainer.
- Jacques Lepaffe (1923-2010), politicus, burgemeester van Vorst
- Corinne De Permentier (1960), politica, burgemeester van Vorst
Stedenbanden
Externe link
Bronnen, noten en/of referenties
|
Gemeenten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (lijst) | ||
---|---|---|
Anderlecht · Brussel · Elsene · Etterbeek · Evere · Ganshoren · Jette · Koekelberg · Oudergem · Schaarbeek · Sint-Agatha-Berchem · Sint-Gillis · Sint-Jans-Molenbeek · Sint-Joost-ten-Node · Sint-Lambrechts-Woluwe · Sint-Pieters-Woluwe · Ukkel · Vorst · Watermaal-Bosvoorde |
Zie de categorie Vorst-Forest van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |