Safawieden

De Safawieden (Perzisch. سلسلهٔ صفويان; Azerbeidzjaans. Səfəvilər dövləti, صفوی‌لر) waren een Azerbeidzjaanse dynastie van Azerbeidzjaanse herkomst.[7][8] Zij regeerden van 1501 tot 1722 over Perzië. Oorspronkelijk waren zij leiders van een soennitische mystieke orde,[9] maar in de tweede helft van de vijftiende eeuw werd dit een sjiitische politieke beweging die vanuit de stad Ardebil geheel Perzië wist te veroveren. De bekendste vorst uit de Safawiedendynastie is Abbas I de Grote. De Safawieden maakten de sjiitische islam de staatsgodsdienst van het Perzische rijk.[10]

سلسله صفویه ایران
1501  1736  
 
 
Kaart
Het rijk van de Safawieden toen het op zijn grootst was in 1512.
Algemene gegevens
HoofdstadTabriz, Qazvin, Isfahan
TalenPerzisch (bestuurstaal)[1][2][3]

Azeri Turks (vorstenhuis)[3][4][5][6]

Religie(s)Sjiisme
Regering
RegeringsvormKoninkrijk
DynastieSafawieden
StaatshoofdKoning
Voorgaande en opvolgende staten

 Ak Koyunlu
 Timoeriden
 Marashiyanen
 Paduspaniden
 Mihrabaniden
 Afrasiaben
 Kia'iden

 Afshariden
 Hotakiden
 Ottomaanse Rijk

Afkomst

De Safawidische vorsten stelden zelf dat ze seyyeds waren, directe afstammelingen van de profeet Mohammed, maar deze claim wordt door moderne geleerden algemeen afgewezen. De Safawieden stammen af van sjeik Safi al-Din,[11] die in 1301 een soefiorde stichtte in de stad Ardebil en veel aanhang genoot. Na zijn dood volgde zijn zoon, sjeik Sadr al-Din, hem op. Hij bouwde een grote moskee voor zijn vader om meer volgelingen te trekken. Deze aanhang bestond voor een groot deel uit Turkmenen.

Geschiedenis

Na een grote opstand tegen de Ak Koyunlu, liet Ismaïl op vijftienjarige leeftijd in juli 1501 zich in Tabriz kronen tot Sjah. Aanvankelijk heerste hij alleen over de provincie Azerbeidzjan, maar in de volgende jaren wist hij in snel tempo geheel Perzië te veroveren.[10] In de volgende jaren veroverde Ismaïl de rest van Perzië, waaronder de steden Hamadan, Isfahan, Shiraz, Pars, Kerman en Herat. Hiermee werd hij de Sjah van Iran, en stichtte hij het rijk van de Safawieden. Zijn macht berustte op de Kizilbasj (Turks voor roodhoeden of roodhoofden) en de leden van andere Turkse stammen. Ismaïl introduceerde het Twaalversjiisme als nationale godsdienst in Iran, een land dat tot dan toe voornamelijk soennitisch was geweest. Die introductie was opmerkelijk omdat daarvoor het Twaalversjiisme een esoterische sekte was geweest, die afstand had genomen van politiek. Ismail trok zich daar weinig van aan en voerde de invoering van het twaalver sjiisme hardhandig door, waarbij hij soennieten in zijn rijk en de omringende landen, zoals het Osmaanse Rijk, bestreed. De Safawiden regeerde tot de 18e eeuw toen er een Afghaans leger binnenviel. Perzen en Turken uit het Ottomaanse Rijk hebben samen de Afghanen verjaagd, maar ook de resterende Safawieden. De winnaar van deze strijd, Nadir Sjah Afshar verjoeg vervolgens de Turken en stichtte de dynastie van de Afshariden.

Plattegrond van Tabriz uit de 16e eeuw, de eerste hoofdstad van de Safawiden.

Sjahs van de Safawieden

Tijdlijn Perzische Rijk

IranPahlavidynastieKadjarenAfsharidenSafavidenMongoolse RijkIslamSassanidenParthenOud-GriekenlandAchaemeniden
Achaemeniden:Cyrus · Cambyses · Smerdis · Darius I · Xerxes I · Artaxerxes I · Darius II · Artaxerxes II · Artaxerxes III · Darius III
Macedoniërs:Alexander de Grote · Philippos III Arridaios · Alexander IV
Seleuciden:Seleucus I Nicator · Antiochus I Soter · Antiochus II Theos · Seleucus II Callinicus · Seleucus III Ceraunus · Antiochus III de Grote · Seleucus IV Philopator · Antiochus IV Epiphanes
Parthen:Arsaces I · Arsaces II · Priapitius · Phraates I · Mithridates I de Grote · Phraates II · Artabanus I · Mithridates II de Grote · Gotarzes I · Orodes I · Sinatrukes · Phraates III · Mithridates III · Orodes II · Phraates IV · Tiridates II · Phraataces · Orodes III · Vonones I · Artabanus II · Tiridates III · Vardanes I · Gotarzes II · Sanabares · Vonones II · Vologases I · Vardanes II · Vologases II · Pacorus II · Artabanus III · Vologases III · Osroes I · Mithridates IV · Vologases IV · Osroes II · Vologases V · Vologases VI · Artabanus IV
Sassaniden:Ardashir · Sjapoer I · Hormazd I · Bahram I · Bahram II · Bahram III · Narses · Hormazd II · Sjapoer II · Ardashir II · Sjapoer III · Bahram IV · Yazdagird I · Bahram V · Yazdagird II · Hormazd III · Peroz · Valash · Kavad I · Zamasp · Khusro I · Hormazd IV · Khusro II · Bahram VI · Kavad II · Ardashir III · Boran · Hormazd V · Yazdagird III
Ghaznaviden:Alptigin · Sebük Tigin · Ismail · Mahmud · Mohammed · Mas'ud I
Il-kans:Hulagu · Abaka · Teguder · Arghun · Geikhatu · Baidu · Ghazan · Öljeitü · Abu Sa'id · Arpa · Musa · Mohammed
Timoeriden:Timoer Lenk · Pir Mohammed · Shahrukh Mirza · Abu'l-Qasim Bābar · Sjāh Mahmūd · Ibrāhim · Sultān Abu Sa'id Gūrgān · Yādgār Muhammad · Sultān Hussayn · Badi ul-Zamān · Muzaffar Hussayn
Safawieden:Ismail I · Tahmasp I · Ismail II · Mohammad Khodabanda · Abbas I · Safi · Abbas II · Suleiman I · Soltan Hoseyn I · Tahmasp II · Abbas III · Suleiman II · Ismail III
Afshariden:Nadir Sjah Afshar · Adil Sjah Afshar · Ebrahim Sjah Afshar · Shahrokh Sjah Afshar
Zand:Karim Khan · Mohammad Ali Khan · Abol Fath Khan · Sadiq Khan · Ali Murad Khan · Jafar Khan · Lotf Ali Khan
Kadjaren:Agha Mohammed Khan Kadjar · Fath'Ali Kadjar · Mohammad Sjah Kadjar · Ali · Hossein Ali Kadjar · Naser ed-Din Kadjar · Mozaffar ed-Din Kadjar · Mohammed Ali Kadjar · Soltan Ahmad Kadjar · Ali Reza Khan-e Kadjar · Nasir al-Mulk · Mohammed Hassan Mirza
Pahlavi:Reza Pahlavi · Mohammad Reza Pahlavi
Zie de categorie Safavid Empire van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.