Safawieden
De Safawieden (Perzisch. سلسلهٔ صفويان; Azerbeidzjaans. Səfəvilər dövləti, صفویلر) waren een Azerbeidzjaanse dynastie van Azerbeidzjaanse herkomst.[7][8] Zij regeerden van 1501 tot 1722 over Perzië. Oorspronkelijk waren zij leiders van een soennitische mystieke orde,[9] maar in de tweede helft van de vijftiende eeuw werd dit een sjiitische politieke beweging die vanuit de stad Ardebil geheel Perzië wist te veroveren. De bekendste vorst uit de Safawiedendynastie is Abbas I de Grote. De Safawieden maakten de sjiitische islam de staatsgodsdienst van het Perzische rijk.[10]
سلسله صفویه ایران
| |||||
| |||||
| |||||
Kaart | |||||
Het rijk van de Safawieden toen het op zijn grootst was in 1512. | |||||
Algemene gegevens | |||||
Hoofdstad | Tabriz, Qazvin, Isfahan | ||||
Talen | Perzisch (bestuurstaal)[1][2][3]
Azeri Turks (vorstenhuis)[3][4][5][6] | ||||
Religie(s) | Sjiisme | ||||
Regering | |||||
Regeringsvorm | Koninkrijk | ||||
Dynastie | Safawieden | ||||
Staatshoofd | Koning | ||||
Voorgaande en opvolgende staten | |||||
|
Afkomst
De Safawidische vorsten stelden zelf dat ze seyyeds waren, directe afstammelingen van de profeet Mohammed, maar deze claim wordt door moderne geleerden algemeen afgewezen. De Safawieden stammen af van sjeik Safi al-Din,[11] die in 1301 een soefiorde stichtte in de stad Ardebil en veel aanhang genoot. Na zijn dood volgde zijn zoon, sjeik Sadr al-Din, hem op. Hij bouwde een grote moskee voor zijn vader om meer volgelingen te trekken. Deze aanhang bestond voor een groot deel uit Turkmenen.
Geschiedenis
Na een grote opstand tegen de Ak Koyunlu, liet Ismaïl op vijftienjarige leeftijd in juli 1501 zich in Tabriz kronen tot Sjah. Aanvankelijk heerste hij alleen over de provincie Azerbeidzjan, maar in de volgende jaren wist hij in snel tempo geheel Perzië te veroveren.[10] In de volgende jaren veroverde Ismaïl de rest van Perzië, waaronder de steden Hamadan, Isfahan, Shiraz, Pars, Kerman en Herat. Hiermee werd hij de Sjah van Iran, en stichtte hij het rijk van de Safawieden. Zijn macht berustte op de Kizilbasj (Turks voor roodhoeden of roodhoofden) en de leden van andere Turkse stammen. Ismaïl introduceerde het Twaalversjiisme als nationale godsdienst in Iran, een land dat tot dan toe voornamelijk soennitisch was geweest. Die introductie was opmerkelijk omdat daarvoor het Twaalversjiisme een esoterische sekte was geweest, die afstand had genomen van politiek. Ismail trok zich daar weinig van aan en voerde de invoering van het twaalver sjiisme hardhandig door, waarbij hij soennieten in zijn rijk en de omringende landen, zoals het Osmaanse Rijk, bestreed. De Safawiden regeerde tot de 18e eeuw toen er een Afghaans leger binnenviel. Perzen en Turken uit het Ottomaanse Rijk hebben samen de Afghanen verjaagd, maar ook de resterende Safawieden. De winnaar van deze strijd, Nadir Sjah Afshar verjoeg vervolgens de Turken en stichtte de dynastie van de Afshariden.
Sjahs van de Safawieden
- Ismail I 1501-1524
- Tahmasp I 1524-1576
- Ismail II 1576-1578
- Mohammed Khodabanda 1578-1587
- Abbas I 1587-1629
- Safi 1629-1642
- Abbas II 1642-1667
- Suleiman I 1667-1694
- Soltan Hoseyn I 1694-1722
- Tahmasp II 1722-1732
- Abbas III 1732-1736
- Suleiman II 1749-1750
- Ismail III 1750-1760
Tijdlijn Perzische Rijk
Externe link
- (en) Safavid Empire 1502 - 1736, beschrijving bij Iranchamber.com
Bronnen, noten en/of referenties
|
Iraanse dynastieën |
---|
Tahiriden (821–873) · Saffariden (861–1002) · Il-kanaat (1256–1335) · Safawieden (1501–1736) · Afshariden (1736–1796) · Zand (1750–1794) · Kadjaren (1796–1925) · Pahlavi (1925–1979) |
Zie de categorie Safavid Empire van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |