Runderpest
Runderpest (afgekort RP) of veepest was een veeziekte die werd veroorzaakt door een virus. Het virus is nauw verwant aan het virus dat pest bij kleine herkauwers veroorzaakt. Gedomesticeerde gastheren voor het runderpestvirus zijn: rundvee, zeboes, waterbuffels. Wilde dieren die als gastheer kunnen dienen zijn onder andere elandantilope, kafferbuffel, gnoe en verscheidene andere soorten antilopen. Ook varkens (knobbelzwijnen), geiten en schapen zijn, zij het in mindere mate, vatbaar voor het runderpestvirus. Mensen zijn niet vatbaar voor het runderpestvirus. De uitbraken van runderpest in de 18e en 19e eeuw hebben geleid tot opleidingen voor veeartsen om de epidemieën onder controle te krijgen. Al in 1774 verkreeg de Nederlander Geert Reinders goede resultaten met de enting tegen runderpest. Runderpest staat op de A lijst van de OIE (Wereldorganisatie voor diergezondheid). Op 14 oktober 2010 verklaarde de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties de runderpest uitgeroeid.[1]
| Runderpest | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Taxonomische indeling | ||||||||||
| ||||||||||
| Soort | ||||||||||
| Runderpestvirus | ||||||||||
Afbeeldingen Runderpest op  | ||||||||||
| ||||||||||
Ziekteverwekker
Het runderpestvirus is een (-)ssRNA-virus uit het geslacht Morbillivirus van de familie Paramyxoviridae.
Eigenschappen:[2]
- uitgeschakeld na 60 minuten op 56°C of 30 minuten op 60°C
- stabiel bij een pH van 4.0 tot 10.0
- vatbaar voor vetoplossende middelen en glycerol
- vatbaar voor de meeste ontsmettingsmiddelen waaronder: carbolzuur en cresol
- het virus kan lang overleven in gekoeld en bevroren weefsel
Besmetting
Het runderpestvirus kan alleen worden overgebracht via direct contact of intensief indirect contact van zieke dieren met dieren die vatbaar zijn voor het runderpestvirus. Het runderpestvirus zit met name in uitvloeiingen uit de neus en ogen van zieke dieren, maar ook in de mest van zieke dieren kan het runderpestvirus voorkomen.
Ziekteverschijnselen
De incubatieperiode van de runderpest varieert van 3 tot 15 dagen. Er zijn twee varianten van runderpest, de klassieke en de snelle variant. Deze varianten hebben een verschillend ziektebeeld. De klassieke vorm van de runderpest doorloopt de volgende fasen na de incubatie:[3]
- koorts en slechte opname van voedsel
- ontstoken slijmvliezen, met als gevolg kwijlen en neusuitvloeiingen
- maag-darmproblemen met als gevolg zware diarree
- het dier sterft binnen 8 tot 10 dagen
De snelle vorm heeft een veel korter ziekteverloop. Bij deze variant krijgt het dier hoge koorts en sterft binnen afzienbare tijd.
Verspreiding
Het runderpestvirus vindt zijn oorsprong in het gebied rond de Kaspische Zee en is vandaar uit naar Europa, Azië en Afrika verspreid.
Toen het runderpestvirus in 1889 in Afrika aankwam, als gevolg van de import van dieren uit India, verspreidde de ziekte zich binnen 7 jaar over het hele continent en roeide daarbij 80-90% van alle evenhoevigen in Afrika uit. Een uitbraak van runderpest in de jaren 80 (1982-1984) heeft de veehouderijsector in Afrika ongeveer 500 miljoen dollar gekost. In de 18de eeuw had Europa ook te maken met runderpestepidemieën. In 1740 stierven ongeveer 3 miljoen runderen in heel Europa aan het virus. Het laatste geval van runderpest in Europa was in 1996 in het Europese deel van Turkije.[4]
Gods slaandehand over Nederland door de pest-siekte onder het rundvee, Jan Smit, 1745
Kaart van 1774 met de ligging van de hoeves met hoornvee in Rollegem. Deze kaart werd opgemaakt met het oog op het indijken van de veepest.
Zie ook
Bronnen, noten en/of referenties
|
|
Zie de categorie Rinderpest van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |