Kaspische Zee

De Kaspische Zee (Perzisch: دریای مازندران; Daryâ-ye Mâzandarân; "Zee van Mazandaran", Russisch: Каспийское море; Kaspiejskoje more) is een groot, door land omsloten zoutmeer op de grens van Europa en Azië. Met zijn oppervlakte van 371.000 km² is het het grootste meer van de wereld. Vanwege deze grootte en het zoute water wordt het meer getypeerd als een zee. Door de oude kustbewoners werd het beschouwd als een oceaan, mogelijk vanwege het zoutgehalte en de ogenschijnlijke grenzeloosheid. Er zijn geen uitstromende wateren uit de Kaspische Zee, daarom is het een endoreïsch bekken.

Kaspische Zee

Locatieomsloten door (met de klok mee vanaf noordwest) Rusland, Kazachstan, Turkmenistan, Iran en Azerbeidzjan
Zeezoutmeer
Coördinaten41° 0′ NB, 51° 0′ OL
Oppervlakte371.000 km² km²
Diepte (max.)1.025 m
Diepte (gem.)211 m
Detailkaart
Zeegrenzen en olie- en gasvelden
Portaal    Geografie

De voornaamste rivieren die de zee voeden zijn de Wolga, de Oeral, de Terek en de Koera. Per jaar voeren deze zo'n 350 km³ zoet water af naar de zee. De Wolga levert met 80% hiervan het grootste deel.[1] Omdat er geen uitgaande rivieren zijn maar er veel water verdampt, stijgt geleidelijk het zoutgehalte van het water. De saliniteit (het zoutgehalte) bedraagt ongeveer 1,2%, iets meer dan een derde van het gemiddelde zoutgehalte van de oceanen (3,5%). In het noorden, waar de meeste rivieren uitmonden, is de saliniteit ongeveer de helft van het gemiddelde.[1]

Het oppervlak van de Kaspische Zee is iets kleiner dan de Zwarte Zee, maar de zee is veel minder diep. De zee bevat ongeveer 77.000 km³ water, veel minder dan de ruim 500.000 km³ van de Zwarte Zee.[1] De zee is het diepst, tot maximaal een kilometer, in het zuidelijke deel en het noordelijke bekken is op de meeste plaatsen zeer ondiep, tussen de 4 en 25 meter. De beide bekkens worden gescheiden door een ondieper gedeelte dat de verbinding vormt tussen de schiereilanden Apsjeron (Azerbeidzjan) en Tsjeleken (Turkmenistan). Tot de zee behoort de nagenoeg afgesloten inham Garabogazköl in Turkmenistan.

De Kaspische Zee ligt in 2008 circa 28 meter onder de zeespiegel en daarmee ligt een groot deel van het kustgebied, waaronder de Kaspische Laagte, eveneens onder zeeniveau. Het waterpeil is geen constante, 2000 jaar geleden lag het ongeveer acht meter lager dan nu en in de 13e eeuw was het acht meter hoger.[1] Het waterpeil van de zee is ten gevolge van de geringe hoeveelheid neerslag en de door stuwdammen afgenomen watertoevoer vanuit de Wolga afgenomen.

In het noorden van de zee heerst een landklimaat met koude winters en in het zuiden een subtropisch klimaat met een mediterraan karakter.[1] Dit laatste resulteert in warme droge zomers en milde winters. In de winter zijn stormen niet ongebruikelijk en het noordelijk deel van de zee vriest dicht.[1] De heersende noordenwind voert in de winter en voorjaar ijs naar het zuiden. De zomers zijn warm met weinig wind.

Economische betekenis

De zee is rijk aan olievoorraden (wat door de economische belangen de vaststelling van de zeegrenzen tussen de verschillende landen bemoeilijkt). Azerbeidzjan is een van de oudste olievindplaatsen en de winning van olie en aardgas verschuift naar offshore-velden. Het Azeri-Chirag-Guneshli-olieveld ligt 120 kilometer ten oosten van Bakoe en behoort tot de grootste olievelden van het land. In het noorden bij Kazachstan ligt het nog grotere Kashagan olieveld. De oliewinning wordt gezien als een bedreiging voor het milieu. Tevens is het een vindplaats van carnalliet, een grondstof die gebruikt wordt voor de productie van magnesium. Verder brengt de steurenpopulatie kaviaar voort en komt de bedreigde Kaspische rob nog voor.

De voornaamste havenstad is Bakoe in Azerbeidzjan en andere belangrijke havens zijn onder andere:

Internationaal recht

Op 12 augustus 2018 werd aangekondigd dat de vijf oeverstaten Rusland, Iran, Kazachstan, Azerbeidzjan en Turkmenistan na een week overleg in de stad Aqtau (Kazachstan) een akkoord hadden bereikt over een wettelijk kader voor de territoriale rechten van de oeverstaten, en met name de verdeling van de zee- en bodemrijkdommen.[2][3] Een wettelijk kader ontbrak sedert het uiteenvallen van de Sovjet-Unie. Het verdrag geeft de Kaspische Zee een speciaal statuut, noch zee noch meer, zodat geen verdragen inzake internationale of binnenwateren van toepassing zijn.[4] De territoriale wateren gaan zich volgens het akkoord uitstrekken over 15 mijl buiten de kust, met daarenboven nog eens 10 zeemijl visgronden. Vanaf daar zou de Kaspische Zee een gemeenschappelijk water worden. Vele details moeten later nog onderhandeld worden. De vijf oeverstaten kwamen wel overeen alle militaire aanwezigheid van derde landen in de Kaspische Zee uit te sluiten.

Historische vermelding
  • In de Veda's wordt de Kaspische Zee ook wel Kashyapa Mira genoemd. (De zee van Kasyapa: een beroemde Rishi)
  • De oude Grieken noemden de zee de Hyrcanische Zee. Deze naam verwijst naar de historische regio Hyrcanië.
Zie de categorie Caspian Sea van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.