Pepernoot
Een pepernoot is snoepgoed dat vooral in de sinterklaastijd wordt gegeten. Pepernoten worden gemaakt van roggebloem met honing en anijs en hebben een onregelmatige vorm.[1] De smaak en structuur is vergelijkbaar met taaitaai. De gebruikelijke wijze van opdienen is geworden dat iemand, vaak is dat Zwarte Piet, de pepernoten door de kamer strooit, zodat de kinderen ze kunnen opzoeken. Het ritueel verwijst naar Sint Nicolaas, die volgens de legende, als bisschop gouden muntstukken bij de armen liet binnenwerpen.. De strooiende arm wijst terug op het oude symbool van vruchtbaarheid, op de boer die zijn akker met zaad bestrooit. Van oudsher werd dit vruchtbaarheidsritueel begin december uitgevoerd.
Pepernoot
| ||||
 | ||||
Pepernoten | ||||
| Land |  | |||
| Hoofdingrediënt(en) | roggebloem, honing, anijs | |||
| Gang | Sinterklaas | |||
| Type | Deeggerecht | |||
| ||||
De pepernoten worden daarom vaak met muntstukken gemengd, tegenwoordig ook soms met suikergoed. Het strooien met munten stamt van een oude legende waarbij de heilige Sint Nicolaas drie jonge meisjes tegenkwam, wier vader de bruidsschat niet kon betalen en zijn dochters dwong om de prostitutie in te gaan. Sint Nicolaas wierp ze toen een hoeveelheid munten toe, waarmee ze alsnog hun bruidsschat konden betalen.
De Belgische gemeente Scherpenheuvel staat niet alleen bekend als bedevaartsoord maar ook om haar pepernoten.
Kruidnoten
Naast de traditionele pepernoot is, vermoedelijk in de loop van de negentiende eeuw, de zogenaamde kruidnoot opgekomen. Deze kreeg een vergelijkbare functie als de oorspronkelijke pepernoot gedurende het sinterklaasfeest. Dit heeft tot verwarring over de naamgeving geleid. Volgens recente edities van de grote Van Dale is kruidnoot een synoniem van pepernoot.[2] Veel bakkers houden vast aan de oorspronkelijke benaming. Volgens hen wordt met pepernoot het traditionele recept van een soort peperkoek bedoeld met anijssmaak, terwijl kruidnoten juist de knapperige brosse koekjes met speculaaskruiden zijn.[3] Een bekende brood- en koekfabrikant levert kruidnoten en pepernoten als twee verschillende producten met een eigen recept. De omzet van de kruidnoten heeft die van de pepernoot in de loop van de twintigste eeuw ver overtroffen en veel mensen zijn kruidnoot pepernoot gaan noemen.
Bronnen, noten en/of referenties
|