Opioïdencrisis

De VS consumeren met 5% van de wereldbevolking zo'n 80% van de jaarlijkse wereldproductie aan opioïden. Het land kent 2,5 miljoen verslaafden aan dergelijke middelen (cijfers 2017).[2] De oorzaak van de massale verslaving en sterfte wordt vaak gelegd bij het overdreven voorschrijven van opioïden sinds de jaren 90, toen farmaceutische bedrijven herformuleringen van dergelijke verslavende pijnstillers op de markt brachten en deze bij patiënten en artsen aanprezen als oplossing voor chronische pijnen. Dergelijke middelen zijn goedkoper dan andere therapieën en leveren de farmaceuten hoge winstmarges op.[3] In 2010 lanceert een belangrijke producent een veiliger versie van oxycodon die minder makkelijk te misbruiken is voor snuiven of injecteren. Volgens onderzoek leidde dit bij gebruikers die misbruiken tot overstappen op heroine dat makkelijker gebruiken en goedkoper was.[4]

De US Drug Enforcement Administration (DEA) liet de productie quota voor de farmaceutisch industrie stijgen voor oxycodon van 3500 kg in 1993 naar 137.000 kg in 2015. Ook de productie van andere opioden zoals hydrocodone en morfine groeide snel tot 2012.[5] In 2017 werden de productie quota van de meest gebruikte opioīden sterk teruggebracht met 35%, in 2018 met 5%.[6]

Het aantal voorgeschreven opioïden piekte in Verenigde staten in 2012 op 255 miljoen doktersvoorschriften. In 2017 was dit aantal gedaald tot 191 miljoen.[7]. Ongeveer 92 miljoen mensen (38% van de bevolking) gebruikte voorgeschreven opioiden in 2014.[8]

Geschat wordt dat 25% van de patiënten met chronische pijn de voorgeschreven opioïde misbruikt en ongeveer 10% verslaafd geraakt. 80% van de heroïneverslaafden misbruikten eerst voorgeschreven opioïden.[9] Het Department of Health and Human Services schat dat jaarlijks ongeveer 11 miljoen Amerikanen als recreatieve drug oxycodon gebruiken, dat daarmee de meest misbruikte opioïde is. Volgens het National Institute on Drug Abuse (NIDA) belandden in 2007 ongeveer 42.800 patiënten op spoedafdelingen van ziekenhuizen ten gevolge van misbruik van oxycodon. Het hoofd van de DEA bestempelde het aantal doden ten gevolge van een overdosis, in het bijzonder door heroïne of voorgeschreven pijnstillers, als zijnde van een epidemisch niveau, in de National Drug Threat Assessment van 2015. Ten opzichte van 1999 was het aantal doden ten gevolge van een overdosis van deze middelen verviervoudigd tegen 2015. In 2017 stierven 70.000 mensen aan overdosis waarvan 48.000 door opioïden. In 1999 was dit 17.000 doden waarvan 8000 door opioïden.[10]

Meer dan de helft van deze overdoses werd toegeschreven aan voorgeschreven pijnstillers.[11][12] Drugsoverdoses zijn sindsdien de belangrijkste doodsoorzaak geworden voor Amerikanen onder de vijftig, waarvan ongeveer twee derde aan opioïden te wijten valt. Jaarlijks komen er meer Amerikanen om door een dergelijke overdosis dan er omkomen door verkeersongevallen (40.000 dodelijke verkeersongevallen in 2018[13]) of vuurwapengeweld. Deskundigen schatten dat in de komende tien jaren ongeveer 500.000 Amerikanen kunnen omkomen door misbruik van opioïden. De eerste groei in aantal drugsdoden volgde vanaf 1999 en werd veroorzaakt door steeds meer voorgeschreven opioïden in de jaren 90, de tweede golf begon in 2010 met snel stijgend aantal heroïnedoden en vanaf 2013 stijgt snel het aantal doden door illegaal geproduceerde fentanyl.[14] Het zeer krachtige opioïde fentanyl wordt onder andere gemengd door dealers met heroine (80 keer krachtiger) om de kostprijs te verlagen en niet gemeld aan de gebruiker.[15] Door de lage prijs van fentanyl [16] worden ook illegale namaak oxycodon, hydrocodon en de benzodiazepine alprazolam op basis van fentanyl in tabletvorm gemaakt.[17] Ook cocaïne wordt versneden, wat leidt tot een stijgend aantal doden door cocaïne met fentanyl sinds 2014 (de volgende golf in de verslavingscrisis).[18] In New England was 7% in 2017 van de in beslag genomen cocaïne vervuild met fentanyl.[19]

In augustus 2017 bestempelde de Amerikaanse president Donald Trump het wijdverspreide opioïdenmisbruik als een nationale noodtoestand en verklaarde meer middelen te willen voorzien om het te bestrijden.[20][21]

Sind 2014 groeit de levensverwachting in de Verenigde Staten niet meer onder andere door de stijging in fatale overdosissen.[22]

In 2018 daalde voor het eerst het aantal dodelijke overdosisen naar 68.500 waarvan 47.600 opioid doden waarvan 32.000 door fentanyl.[23]

Drie dagen voor een grote rechtszaak op 21 oktober 2019 in Cleveland boden 3 medicijndistributeurs en de producenten Johnson & Johnson en Teva een schikkingsbedrag aan van 50 miljard dollar, om alle rechtszaken af te kopen.[24]

Ook Canada wordt getroffen door een gelijkaardige opioidencrisis, in 2017 stierven ongeveer 4000 Canadezen aan overdosis en stijging van 45% ten opzichte van 2016. Dit is vooral te wijten aan het gebruik van fentanyl, voornamelijk tabletten, zowel voorgeschreven als uit het illegale circuit. Fentanyl uit het illegale circuit is soms samengesteld uit Fentanyl en andere pijnstillers, waardoor het gebruik extra gevaarlijk is omdat men niet precies weet wat men slikt. Soms is het wel alleen Fentanyl, maar dan voor een hoge prijs, vergeleken bij de prijs bij de apotheek.[25] De levensverwachting in Canada groeit niet meer sinds 2016 door de snel groeiende voortijdige sterfte van jong volwassenen aan opioïde gerelateerde overdosissen.[26]

• Gin Craze in Londen tussen 1720 en 1757
• Opium en de Opiumoorlogen in China in de 19e eeuw
• Absint einde 19e eeuw in Europa
• Jeneverpest in Nederland eind 19e eeuw
• Laudanum vanaf de 18e eeuw veelgebruikt verslavend geneesmiddel
• Morfine, heroïne en cocaïne tot en met de Internationale Opiumconferentie en Eerste Wereldoorlog vrij verhandelbare 19e-eeuwse geneesmiddelen
• Sigaret - Forces of Habit (boek)[27]

• War on Drugs