Jupille-sur-Meuse

Jupille zou afgeleid zijn van Iovis villa (villa Jupiter).

Jupille werd voor het eerst als zodanig genoemd in 687, als Iopiliensis. In 1505 was dat Juppille, later Jupille en vanaf 1963 Jupille-sur-Meuse.

Jupille werd voor het eerst vermeld als Romeinse villa, gelegen aan de heerbaan van Tongeren naar Trier. Het traject tot Jupille stond later bekend als Chaussée Brunehaut en het deel vanaf Jupille als Voie des Ardennes. Mogelijk beschikten de Romeinen over een stenen brug, welke later verloren ging.

Vanaf 1872 werden opgravingen uitgevoerd die de fundamenten van een Romeinse villa uit de 2e eeuw blootlegden.

Omdat het Maasdal zich bij Jupille sterk verbreedde, en -vooral aangevoerd door de Ourthe- er veel sediment werd afgezet, was het mogelijk om de Maas gedurende het zomerseizoen zonder hulpmiddelen te doorwaden.

Omdat zulks in het winterseizoen niet mogelijk was, bouwde men aan weerszijden van de Maas (Herstal en Jupille) een Karolingische burcht. In Jupille lag de burcht Chèvremont, waar Pepijn de Korte (714-768) en mogelijk ook diens zoon, Karel de Grote (742-814), geboren werd, hoewel ook Mürlenbach en Ingelheim worden genoemd als mogelijke geboorteplaatsen van Karel. Jupille was de zetel van een groot Karolingisch domein.

In 881 werden vele gebouwen in dit gebied door de Vikingen verwoest. In 995 was Giselbert II de heer van Jupille. In 1008 werd het domein geschonken aan het kapittel van de Kathedraal van Verdun, wat een vrije stad was die rechtstreeks onder het Heilige Roomse Rijk viel. In 1200 werd te Jupille een hof gevestigd waaronder de uitgebreide bezittingen van dit kapittel ressorteerden. In 1266 werd het domein Jupille verkocht aan de Sint-Lambertuskathedraal te Luik en vervolgens aan de Prinsbisschop van Luik. De plaats Jupille werd door de prinsbisschoppen, die behoefte aan geld hadden, uitgegeven als heerlijkheid.

In de 19e eeuw, en wel in 1812, startte de firma Piedbœuf met de fabricage van brouwerijmaterieel, en in 1852 begon men met brouwen. Dit groeide uit tot een der grootste brouwerijen van België.

• Vieux-Jupille, beschermd stadsgezicht
• Sint-Amanduskerk
• Sint-Jozefkerk
• Sint-Rochuskapel
• Kapel van Cascognî, nabij Rue de Visé 250, een aan Sint-Rochus gewijde kapel van 1849.
• Onbevlekte Ontvangeniskapel, aan Rue de la Chapelle, van 1845.
• Kasteel van Fayenbois
• Kasteel Piedboeuf met Tour Charlemagne
• Gerechtssteen
• Cité des Cortils, een tuindorp
• Lavoir
• Gietijzeren dorpspomp, uit de 19e eeuw, nabij Rue En Mi La Ville 22 b
• Monument voor Mathieu Bodson, een verzijdsstrijder die in 1916 door de Duitse bezetter werd gefusilleerd.
• Diverse woningen, in vakwerkstijl, in natuursteen, in art-nouveaustijl
• Brouwerij Piedbœuf, met de Tour Pietboeuf van 1935-1939.

Jupille-sur-Meuse ligt aan de Maas, in de Luikse agglomeratie. Aan de Maas vindt men industrie, waarvan Piedboeuf wel de belangrijkste is. Tegenover Jupille ligt het schiereiland Monsin, waarop vooral industrie is te vinden. Naar het oosten zijn er hellingen naar het Land van Herve. Deels liggen hier hellingbossen, zoals het Bois des Houlbais in het noordoosten. In het zuidoosten ligt het bosrijke domein van het Kasteel van Fayenbois.

Net ten noorden van de deelgemeente, langs de oevers van de Maas, loopt de snelweg A25/E25. In 1930 werd de Pont-barrage de Monsin geopend, die Jupille met Herstal verbindt via het eiland Monsin.

In 1861 werd de Spoorlijn 40 Luik - Maastricht geopend. Tot 1956 bestond hier nog het station Jupille.

• Bronnen: NIS en stad Luik - Opm:1806 t/m 1970=volkstellingen; 1976 en 2002= inwoneraantal op 31 december; 2007=inwoneraantal op 1 januari

• 714 of 715: Pepijn de Korte - Koning der Franken

Bressoux, Grivegnée, Beyne-Heusay, Fléron, Bellaire, Wandre, Herstal

Zie de categorie Jupille-sur-Meuse van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

	Plaatsen in de stad Luik
Deelgemeenten: Angleur · Bressoux · Chênée · Glain · Grivegnée · Jupille-sur-Meuse · Luik · Rocourt · Wandre Belgische gemeenten · arrondissement Luik · provincie Luik · Wallonië