Jan Schaeferbrug

De brug werd onder de werktitel Javabrug/Java-brug gebouwd in het kader van de ontsluiting van een nieuw in te richten woongebied op onder meer het Java-eiland, dat rond 1990 definitieve vormen begon aan te nemen in de "Tweede nota van uitgangspunten voor het Oostelijk Havengebied". In eerste instantie dacht men aan een pontonbrug, die men al dan niet in haar geheel relatief eenvoudig zou kunnen verwijderen voor evenementen als Sail Amsterdam. Daar zag de Vereniging Binnenvaart Amsterdam niets in, want ook die maakt gebruik van de waterweg en moet dan iedere keer lang wachten als men de IJhaven wil invaren. Er werd ook nog gesleuteld aan de verdere inrichting van het schiereiland. Alles leidde er toe, dat de definitieve brug pas ingepast kon worden nadat alles op de tekentafel al klaar was. Een volgend probleem doemde daarbij op. Op de Oostelijke Handelskade stonden uit de Amsterdamse geschiedenis een aantal pakhuizen. In verband met sanering was al een groot deel daarvan al gesloopt en vervangen door nieuwbouw en dat dreigde ook voor Pakhuis de Zwijger. De gemeente wilde toch enkele van die gebouwen behouden. Er werd toen een manier gezocht om op de geplande plaats zowel een brug te plaatsen en het pakhuis te behouden. Dat leverde een unieke constructie op. Aan het zuideinde landt de brug in het pakhuis, dat door een ingrijpende verbouwing delen van de onderste etages mist. Pakhuis de Zwijger werd in september 2001 tot rijksmonument benoemd.

De brug is het resultaat van een prijsvraag uitgeschreven door de gemeente Amsterdam; het is dan 1996. Vier bureaus kwamen met ontwerpen, die de goedkeuring hadden van gemeentelijke projectgroep, bewoners en de Fietsersbond. De ontwerpen van Thijs Verburg/Rob Hoogendijk en Ton Venhoeven bleven over. Verdere selectie vond plaats op basis "schoonheid" en "veiligheid". Dat laatste vormde een twistpunt. Sociale veiligheid (iedereen moest elkaar kunnen zien) botste op verkeersveiligheid (gescheiden verkeersstromen). Uiteindelijk won het ontwerp van Verhoeven de strijd, maar wel in aangepaste vorm. Ook de pontonbrugvariant kwam nog even ter tafel maar werd als te duur alsnog definitief afgewezen (het is nog terug te zien in de pijlers). De architect zag in de onderdoorgang in het pakhuis een vergelijking met filmtechniek; je flitst als het ware van een filmbeeld naar de ander zonder natuurlijke overgang. De brug kenmerkt zich onder andere door breed uitstaande brugpijlers. Er zijn (toch) gescheiden verkeersstromen (gemotoriseerd verkeer en fietsers tegenover voetgangers) gekomen, die elk hun eigen hellingspercentage en aanlandplek hebben. De rijdekken overspannen namelijk niet alleen het water, maar ook de bijbehorende kades. De voetpaden landen op de kades (Javakade en Veemkade) met een constructie die aan loopplanken doet denken. Langs die voetpaden zijn gleuven aangebracht voor "fiets aan de hand" voor die fietsers die de vrij steile hellingen niet kunnen of durven beklimmen. Om grote boten zeilschepen tijdens Sail Amsterdam in de gelegenheid te stellen af te meren in de Javahaven werd de brug uitgevoerd met twee uitneembare delen, het middenstuk met de middenpijler te herkennen aan het geplaatste remmingswerk blijft dan staan.[2] Bij Sail Amsterdam augustus 2005 werd dat voor de eerste keer ook gedaan.

In 1999 werd begonnen met de bouw van een vaste brug, die op 29 september 2001 door wethouder Duco Stadig werd geopend in bijzijn van de weduwe van Jan Schaefer. Er gaat ook een buslijn over de brug en door het pakhuis.

Een aansluitende brug te bouwen richting de Motorkade in Amsterdam-Noord bleef op de tekentafel achter. De naam wijzigde in Jan Schaeferbrug, maar in navigatiesystemen en op kaartenkaarten wordt soms de naam Javabrug nog vermeld. Die naam dook in het begin van de 21e eeuw opnieuw op als werktitel voor een nog aan te leggen brug in het verlengde van de Jan Schaeferbrug die over het IJ naar Amsterdam-Noord zal lopen. In het noordelijk landhoofd is nog een andere code zichtbaar "C107"; dit is een eigen code van het architectenbureau.

• 
  De brug zonder verwijderbare delen tijdens Sail 2005.
• 
  Onderzijde van de brug (juli 2019)
• 
  Reliëf in noordelijk landhoofd (juli 2019)
• 
  Onderdoorgang Pakhuis de Zwijger (juli 2019)

Bruggen in Amsterdam 2000 tot en met 2099

Brug 2000 · Brug 2001 · Brug 2002 · Brug 2003 · Brug 2004 · Brug 2005 · Brug 2006 · Brug 2007 · Brug 2008 · Brug 2009 · Brug 2010 · Brug 2011 · Brug 2012 · Brug 2013 · Brug 2014 · Brug 2015 · Brug 2016 · Brug 2017 · Brug 2018 · Brug 2019 · Brug 2020 · Brug 2021 · Brug 2022 · Brug 2023 · Brug 2025 · Brug 2026 · Brug 2027 · Brug 2028 · Brug 2029 · Brug 2031 · Brug 2032 · Brug 2033 · Brug 2034 · Brug 2037 · Brug 2038 · Brug 2040 · Brug 2041 · Brug 2042 · Brug 2043 · Brug 2044 · Brug 2045 · Brug 2046 · Brug 2047 · Brug 2048 · Brug 2050 · Brug 2051 · Brug 2054 · Brug 2060 De overige brugnummers waren in oktober 2017 (nog) niet vergeven; de Uyllanderbrug ligt officieel in Diemen, maar heeft de Amsterdamse nummering 2007.

Zie de categorie Jan Schaeferbrug van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.