Great Northern Peninsula

Het Great Northern Peninsula telt naast een groot aantal gemeentevrije dorpen ook 25 plaatsen met gemeentestatus (towns). Vijftien gemeenten liggen aan de westkust, die het dichtstbevolkt is en via Route 430 goed ontsloten is. Twee gemeenten liggen aan het noordelijke uiteinde van het schiereiland en slechts acht gemeenten liggen aan de oostkust. Alle gemeenten staan hieronder tezamen met hun inwoneraantal (2016) vermeld.

De plaats Port au Choix, aan de westkust, is beroemd en sinds 1970 erkend als National Historic Site of Canada vanwege de twee rijke archeologische sites die zich er bevinden.[1] Een eerste site bestaat voornamelijk uit een grote begraafplaats die stamt uit de Maritiem-Archaïsche cultuur en die in gebruik was van ca. 2400 tot 1200 voor Christus.[2] Een tweede site is een grote bewoningssite die bestond uit meer dan 50 gebouwen van Paleo-Eskimo's.[3] Deze was zowel tijdens de periode van de Groswatercultuur (ca. 800 voor tot 100 na Christus) als van de Dorsetcultuur (1e–16e eeuw na Christus) in gebruik.[2] Er is een museum gebouwd dat archeologische vondsten tentoonstelt en de bezoeker meer leert over de inheemse cultuur.

Rond het jaar 1000 arriveerden er Vikingen in het uiterste noorden van Newfoundland. Ze bouwden er een kleine nederzetting die vandaag bekend staat onder de naam L'Anse aux Meadows. Dit is de enige erkende Vikingnederzetting in Noord-Amerika (buiten Groenland) en is daarom door UNESCO erkend als een Werelderfgoedsite.[4] De Vikingen bleven er echter slechts enkele decennia, waarna de site verlaten werd. De vijandige contacten met zogenaamde Skraelingen (vermoedelijk de lokale Beothukbevolking) speelden hierin vermoedelijk een rol. De ontdekking van Amerika geraakte geleidelijk aan in vergetelheid en leefde enkel nog door in sagen.

Tijdens een expeditie in 1497 heeft ontdekkingsreiziger John Cabot het eiland waarschijnlijk herontdekt. In de vroege 16e eeuw maakten West-Europese vissers jaarlijks reeds massaal de oversteek om te gaan vissen voor de bijzonder rijke viswateren voor het Great Northern Peninsula (en andere delen van Newfoundland). Het ging voornamelijk over vissers uit de Franse regio's Bretagne, Frans-Baskenland en Normandië,[5] al was er ook een groeiende aanwezigheid van Britten en Ieren. Het betrof voornamelijk seizoensvisserij, wat inhield dat de vissers na het visseizoen weer huiswaarts keerden.

De Vrede van Utrecht (1713) tussen het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk officialiseerde de Franse visserij- en visverwerkingsrechten voor een deel van de kust van de vanaf dan voor de rest volledig Britse kolonie Newfoundland. Langsheen vrijwel de volledige kust van het Great Northern Peninsula verwierven de Fransen deze rechten; behalve ten zuiden van Point Riche. Na de Vrede van Versailles verschoof de afbakening van de "Franse kust van Newfoundland" en verwierven de Fransen visserijrechten langsheen de volledige kust van het schiereiland.[5]

Franse vissers mochten zich sinds 1713 echter niet permanent vestigen, noch overwinteren in hun vele kleine kustnederzettingen. Daarom werden zogenaamde gardiens (bewakers) aangesteld. Dit waren voornamelijk Ierse vissers die zich permanent in deze plaatsen vestigden en zich tijdens de Fransen hun aanwezigheid ontfermden over de Franse bezittingen aldaar.[6] Deze permanent aan de kust gevestigde gardiens liggen aan de oorsprong van vrijwel alle plaatsen aan de "French Shore". Zij bleven ook na de afschaffing van de Franse visserijrechten in 1904, wat verklaart waarom de inwoners van vrijwel alle plaatsen er vandaag van Ierse eerder dan Franse origine zijn.[6] Een groot aantal dorpen draagt echter tot op de dag van vandaag een Franstalige plaatsnaam (zoals Englee, Conche, St. Lunaire-Griquet en Port au Choix).