Getuigenheuvel

Een getuigenheuvel of Diestiaanheuvel is in Vlaanderen de benaming voor een heuvel met een bepaalde geologische oorsprong. De zandlaag in de heuvel is daarbij een aanduiding ('getuige') voor welke zandafzetting er ooit over het hele landschap lag. Het begrip is verwant aan getuigenberg, een algemeen begrip voor bergen die aan de steile rand van een cuesta of een tafelberg liggen.

De Wijngaardberg in Wezemaal in Vlaams-Brabant, de getuige dat dit gebied hier ooit de Diestiaanzee was

Vroeger werd vaak de naam Diestiaanheuvel gebruikt. Die naam verwijst naar het Diestiaan, de verouderde naam voor een etage uit de Belgische stratigrafie, en naar de Diestiaanzee, de zee waarvan men aannam dat die naar het einde toe van het Neogeen vrijwel heel het noorden van België overspoelde. Ook deze theorie is echter achterhaald.

Ontstaan
Dagzomende ijzerzandsteen op de Pottelberg

Vlaamse getuigenheuvels vinden hun oorsprong in het Mioceen. Tijdens deze periode steeg de heuvelkam van Artesië en kwam vooral het zuidwesten van Vlaanderen boven de zeespiegel te liggen. Aangenomen wordt dat sommige zandlagen meer weerstand boden tegen landerosie, omdat ze permeabeler (meer doordringbaar) waren waardoor regenwater minder afstroomde maar eerder in de ondergrond drong. Tevens zijn zones in die zandlagen aaneengekit door limoniet. Zo ontstonden ijzerzandsteenzones, die meer weerstand boden aan erosie dan het niet-aaneengekitte zand. Afhankelijk van de plaats, bevindt er zich een andere zandlaag in de top van de heuvels. De heuvelrij van Cassel in Noord-Frankrijk tot de Pottelberg in Vloesberg (Flobecq) bevat een mariene zandlaag, de Vlaamse Heuvelzanden. Het is niet bekend wanneer die is afgezet, want er zijn geen mogelijkheden tot dateren van de afzetting. Door geometrische overwegingen weten we dat ze dateren uit of jonger zijn dan het jongste deel van het Eoceen (Houthuys, 2014). De heuveltoppen rond Geraardsbergen en Kester bevatten een zandlaag uit het Midden-Eoceen, de Zanden van Lede (Houthuys, 2014). De heuveltoppen tussen Brussel en Leuven en in het Hageland en de Zuiderkempen zijn opgebouwd in de Zanden van Diest, een mariene afzetting uit het Boven-Mioceen (Houthuys & Matthijs, 2018).

Verspreiding

De heuvels in het zuiden van West-Vlaanderen zoals de Kemmelberg en andere (Regionaal Landschap "West-Vlaams Heuvelland"), het zuiden van Oost-Vlaanderen zoals de Kluisberg ea. (Regionaal Landschap "Vlaamse Ardennen") en de heuvels van het Vlaams Brabantse Hageland zijn alle getuigenheuvels. Deze gebieden behoren eveneens als het Pajottenland, de Brabantse Ardennen, de Noord-Haspengouw en het Henegouwse Pays des Collines tot de Heuvelstreek.

Het zijn ook deze heuvels die door wielerwedstrijden zoals de Ronde van Vlaanderen worden aangedaan.

Voorbeelden

Duitsland
Ipf is een 668 meter hoge getuigenheuvel in Bopfingen te Duitsland
  • Drei Kaiserberge:
    • Stuifen, 757 meter.
    • Rechberg, 707 meter.
    • Hohenstaufen, 684 meter.
  • Ipf, 668 meter.
  • Lousberg, 264 meter.

Frankrijk (Noorderdepartement)
De Wouwen- of Recollettenberg, Kassel rechts

West-Vlaanderen

Oost-Vlaanderen

Henegouwen

Vlaams-Brabant

Belgisch-Limburg

Bron[3] [4] [5]


Antwerpen
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.