Limoniet
Het mineraal limoniet is een ijzer- en zuurstofhoudend hydroxide met de chemische formule FeO(OH)·nH2O. Dit mineraal mag echter niet verward worden met goethiet. Limoniet is de onvolkomen gekristalliseerde vorm van goethiet.
Limoniet
| ||||
 | ||||
| Mineraal | ||||
| Chemische formule | FeO(OH)·nH2O | |||
| Kleur | geelbruin tot zwart | |||
| Streepkleur | geelbruin | |||
| Hardheid | 4 - 4,5 | |||
| Gemiddelde dichtheid | 2700 - 4300 kg/m3 | |||
| Glans | aardachtig | |||
| Opaciteit | ondoorschijnend | |||
| Breuk | aardachtig | |||
| Splijting | geen | |||
| Overige eigenschappen | ||||
| Vergelijkbare mineralen | goethiet, hematiet | |||
| Radioactiviteit | niet radioactief | |||
| Lijst van mineralen | ||||
| ||||
Eigenschappen
Limoniet heeft een hardheid van 4 tot 4,5 op de hardheidsschaal van Mohs. De dichtheid is 2,7 tot 4,3 en het mineraal is niet radioactief. Chemisch gezien bestaat limoniet uit een hele reeks ijzeroxiden en ijzerhydroxiden, zoals goethiet en lepidocrociet. Het basisbestanddeel van limoniet bestaat uit microkristalijne goethietmineralen, maar er zijn zodanig veel variaties mogelijk, dat limoniet geen vaste chemische formule heeft.
Limoniet wordt nooit in kristalvorm aangetroffen, maar vaak als een grondachtige massa, die eenvoudig te breken is. Als er al kristallen worden aangetroffen in limoniet, dan zijn die meestal afkomstig van goethiet of lepidocrociet. Limonietkristallen zullen het nooit zijn, omdat limoniet per definitie een niet-kristallijne stof is.
Vorming
Limoniet wordt gevormd door de directe neerslag uit zout- of zoetwater in ondiepe zeeën, lagunes of moerassen. Om die reden wordt limoniet ook vaak moerasijzererts genoemd.
Voorkomen
Limoniet wordt in alle gesteenten en mineralen gevonden, die het metaal ijzer bevatten. Het ontstaat uit de afwisseling van verschillende eerder bestaande materialen, waaronder kalk- en kwartshoudende gesteenten. Limoniet kan organisch van oorsprong zijn, wanneer het wordt gevormd uit bacteriën in meren of kunstbekkens.
Het roest dat een dunne film op ijzer vormt, bestaat ook uit limoniet. De belangrijkste vorm van limoniet komt voor in laterietafzettingen. Laterieten bestaan uit achtergebleven en onoplosbare ijzer- en aluminiumoxiden, die zijn gevormd door verwering van gesteenten in voornamelijk tropische en subtropische gebieden. Landen als Angola, Brazilië, Canada, Cuba, Frankrijk, India, Italië en Congo zijn grote exporteurs van limoniet.
Toepassingen
Limoniet werd in het verleden ook gebruikt als ijzererts, maar tegenwoordig wordt het alleen nog maar industrieel gewonnen als kleurstof. Limoniet levert namelijk de gele tot geelbruine kleurstof oker, die gebruikt wordt voor allerlei doeleinden. Limoniet wordt ook aangewend bij het maken van kleimodellen, omdat het andere materialen waarmee het in contact komt niet corrodeert.
Limoniet komt wereldwijd voor als resultaat van de omzetting van andere ijzerhoudende mineralen. Chemisch gezien is roest ook een vorm van limoniet, maar dan veel brozer.
