Ganzerik (geslacht)
Ganzerik (Potentilla) is een plantengeslacht uit de rozenfamilie (Rosaceae) van kruidachtige planten en een aantal struiken. De botanische naam Potentilla is afgeleid van het Latijnse potens (machtig), duidend op een sterke medicinale werking. Het geslacht telt ongeveer vijfhonderd soorten die voornamelijk in gematigde streken van het noordelijk halfrond voorkomen. Over de precieze grenzen van het geslacht vindt nog veel onderzoek en discussie plaats. Het zeer nauw verwante geslacht aardbei (Fragaria) bijvoorbeeld zal wellicht samen met ganzerik in een groter geslacht opgaan.
| Ganzerik | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||
| Potentilla aurea | ||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Geslacht | ||||||||||||||||
| Potentilla L. (1753) | ||||||||||||||||
Afbeeldingen Ganzerik op  | ||||||||||||||||
Ganzerik op  | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Verschillende soorten zijn populaire tuinplanten, met name de heesterganzerik (Potentilla fruticosa) met veel cultivars. Deze soort wordt vaak gebruikt in groenaanplant van steden en bedrijfsterreinen, omdat hij weinig onderhoud vergt, winterhard is en voor een groot deel van de zomer bloemen draagt.
Eigenschappen
De botanische naam Potentilla is afgeleid van het Latijnse potens, wat machtig betekent, duidend op een sterke medicinale werking. Zo werd de wortelstok van tormentil (Potentilla erecta) en zilverschoon (Potentilla anserina) gebruikt bij diarree en maag- en darmpijn.
De bladeren van veel soorten zijn samengesteld uit vijf deelblaadjes. Hier duidt de Engelse naam 'cinquefoil' (= vijf blaadjes) op. Overigens hebben sommige soorten maar drie deelblaadjes, zoals de aardbeiganzerik, terwijl andere er zelfs vijftien of meer hebben.
De Duitse geslachtsnaam 'Fingerkraut' verwijst naar een andere eigenschap van het blad: het is meestal handvormig samengesteld.
Soorten
In België en Nederland komen de volgende soorten voor:
- Aardbeiganzerik (Potentilla sterilis)
- Kruipganzerik (Potentilla anglica)
- Liggende ganzerik (Potentilla supina)
- Middelste ganzerik (Potentilla intermedia)
- Noorse ganzerik (Potentilla norvegica)
- Rechte ganzerik (Potentilla recta)
- Schijnaardbei (Potentilla indica)
- Tormentil (Potentilla erecta)
- Vijfvingerkruid (Potentilla reptans)
- Viltganzerik (Potentilla argentea)
- Voorjaarsganzerik (Potentilla verna)
- Wateraardbei (Potentilla palustris)
- Zilverschoon (Potentilla anserina)
In Europa komen verder nog voor:
| Soorten van het geslacht Potentilla (Ganzerik) |  |
|---|---|
|
... · P. anglica (Kruipganzerik) · P. anserina (Zilverschoon) · P. argentea (Viltganzerik) · P. erecta (Tormentil) · P. indica (Schijnaardbei) · P. intermedia (Middelste ganzerik) · P. norvegica (Noorse ganzerik) · P. palustris (Wateraardbei) · P. recta (Rechte ganzerik) · P. reptans (Vijfvingerkruid) · P. sterilis (Aardbeiganzerik) · P. sterneri · P. supina (Liggende ganzerik) · P. tabernaemontani (Voorjaarsganzerik) · ... |
| Geslachten van de familie Rosaceae (Rozenfamilie) | |
|---|---|
|
... · Acaena (Stekelnootje) · Adenostoma · Agrimonia (Agrimonie) · Alchemilla (Vrouwenmantel) · Amelanchier (Krentenboompje) · Aphanes (Leeuwenklauw) · Aronia (Appelbes) · Aruncus (Geitenbaard) · Comarum · Cotoneaster (Dwergmispel) · Crataegus (Meidoorn) · Cydonia (Kweepeer) · Dryas · Eriobotrya · Filipendula (Spirea) · Fragaria (Aardbei) · Geum (Nagelkruid) · Hagenia · Kerria (Ranonkelstruik) · Malus (Appel) · Mespilus · Potentilla (Ganzerik) · Prunus · Pyracantha (Vuurdoorn) · Pyrus (Peer) · Rosa (Roos) · Rubus (Braam) · Sanguisorba (Pimpernel) · Sorbaria · Sorbus (Lijsterbes) · ... |
|
Zie de categorie Potentilla van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |