Extreem grote telescoop

Onder een extreem grote telescoop (Engels: extremely large telescope, ELT) wordt verstaan een spiegeltelescoop met een diameter groter dan 20 m, voor gebruik met ultraviolet, zichtbaar of infrarood licht.[1] Telescopen voor andere golflengtegebieden kunnen veel groter zijn; er zijn er van 100 m, zoals de Green Bank Telescope (VS) of de LOFAR.

artistieke impressie van de European Extremely Large Telescope (E-ELT)
Bron: ESO

ELT’s worden ontworpen ter vergroting van de kans dat men aarde-achtige planeten rond andere sterren vindt.[2]

Deze telescopen hebben een aantal eigenschappen gemeen. Dat betreft in de eerste plaats een gesegmenteerde hoofdspiegel (net als bijvoorbeeld de bestaande Keck-telescopen), en het gebruik van actieve optiek voor hogere-ordecorrecties.[3][4] Zie voor andere grote telescopen ook het overzicht van de grootste optische telescopen aan het einde van dit artikel.

Hoewel ELT’s groot zijn, hebben zij een kleinere apertuur dan de apertuursynthesetelescopen of de grote optische interferometers. Zij hebben echter een veel grotere lichtopbrengst, samen met nog een aantal andere voordelen.

Voorbeelden van ELT’s

Het OWL-project (lichtroze achtergrond) is voorlopig opgeschort.
Voor de E-ELT, de TMT en de GMT (lichtgrijze achtergrond) is de financiering op dit moment (mei 2010) rond.
De LBT en de GTC (lichtgele achtergrond) zijn gereed, maar zij zijn iets kleiner.
De GTC valt met een diameter van „slechts” 10,4 m eigenlijk buiten de categorie extreem grote telescopen.

NaamApertuur (m)Equiv. apertuurOppervlak (m2)HoofdspiegelStand van zaken
november 2018
Overwhelmingly Large Telescope (OWL)1001006000 3048 hexagonale segmenten[5] à 1,6 mProject opgeschort
European Extremely Large Telescope (E-ELT)39391116 [6]798 hexagonale segmenten à 1,45 mIn aanbouw; de grootste op moment van financiering
Thirty Meter Telescope (TMT)3030655 [3]492 hexagonale segmenten à 1,45 mLocatie gekozen
Giant Magellan Telescope (GMT)24,521,4368 [4]7 spiegels à 8,4 mIn aanbouw, 1 spiegel gegoten
Large Binocular Telescope (LBT)22,8*11,71112 spiegels à 8,4 m; één monteringGrootste binoculaire telescoop;
grootste niet-gesegmenteerde spiegel;
in gebruik sinds 2008
Gran Telescopio Canarias (GTC)10,410,47436 hexagonale segmenten à 1,9 mGrootste enkelvoudige spiegel;
in gebruik sinds 2009

*Basislijn van LBT door middel van apertuursynthese.

Ook kan hier de Very Large Telescope worden genoemd, met 4 spiegels van 8,2 m, 4 van 1,8 m en 1 van 2,61 m. Ze staan ieder op een eigen montering, maar kunnen worden gekoppeld ten behoeve van interferometrie.

Plannen

Rond de eeuwwisseling waren er diverse projecten in ontwikkeling, maar slechts enkele ervan zijn tot concrete plannen gekomen.

Voor de volgende projecten is de financiering geheel of gedeeltelijk rond (stand van zaken medio 2010):

Vergelijking met andere telescopen

Referenties
  1. (en) Zie de titel van http://www.astro-opticon.org/fp5/skelcase.html en paragraaf 1 van https://web.archive.org/web/20090320061508/http://www.aao.gov.au/instrum/ELT/ELTroadmap040917.pdf
  2. (en) http://www.guardian.co.uk/science/2006/aug/05/spaceexploration.universe, Guardian, augustus 2005.
  3. (en) Thirty Meter Telescope Construction Proposal. TMT Observatory Corporation (2007-09-12). Geraadpleegd op 2009-07-24.
  4. (en) GMT Conceptual Design Report. GMT Consortium, “Chapter 6: Optics”, p. 6–3. Geraadpleegd op 2008-04-02.
  5. Website van ESO (de in het foto-onderschrift op diezelfde pagina genoemde 3264 segmenten zijn inclusief de 216 van de secundaire spiegel)
  6. https://web.archive.org/web/20090821225427/http://www.eso.org/public/astronomy/teles-instr/e-elt_num.html
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.