Condensatiereactie
Een condensatiereactie is een reactie waarbij moleculen (monomeren) met elkaar reageren tot grotere moleculen (polymeren), terwijl tegelijkertijd een klein molecuul wordt afgesplitst. Dit is meestal water, maar ook waterstofchloride, ammoniak of andere verbindingen kunnen hierbij gevormd worden. Een condensatiereactie waarbij water wordt afgesplitst, is het tegenovergestelde van hydrolyse.
Dit soort reacties komt bijvoorbeeld voor bij de vorming van eiwitten. Hier reageert formeel een atoompaar -OH uit de groep van het ene aminozuur met een waterstofatoom uit de fuctionele groep van het andere aminozuur, waardoor water afgesplitst wordt en een peptidebinding ontstaat (zie grafische weergave). Dit koppelingsproces kan, dankzij de twee functionele groepen aan weerszijden van ieder ("bifunctioneel") aminozuur, doorgaan zolang er aminozuren zijn om te reageren.
Bij verestering vindt dezelfde reactie plaats. Tijdens de reactie tussen een carbonzuur en een alcohol wordt eveneens water afgesplitst. Een voorbeeld van verestering is de vorming van een vet uit glycerol.
Onder de hier gegeven definitie van condensatiereactie valt ook de reactie tussen zuren enerzijds en hydroxiden en oxiden anderzijds. Ook hier wordt een nieuwe stof gevormd onder afsplitsing van water, maar meestal wordt deze reactie als zuur-basereactie beschreven.
Reacties waarbij andere kleine moleculen dan water worden afgesplitst zijn:
- de vorming van nylon uit bijvoorbeeld hexamethyleendiamine en adipoylchloride onder afsplitsing van waterstofchloride
- de vorming van polyethyleentereftalaat (pet) uit ethyleenglycol en dimethyltereftalaat onder afsplitsing van methanol