Menopauze

De periode rondom de menopauze wordt de perimenopauze, het climacterium of de overgang genoemd. Dit proces duurt vanaf enkele jaren voor, tot enkele jaren na de menopauze. Tijdens het climacterium raken de eicellen, die bij de geboorte al in aanleg aanwezig zijn, op. Ook verandert de hormonale balans van het lichaam. De oestrogeen- en progesteronspiegels worden minder stabiel. Ten slotte verandert de menstruatie. De manier waarop deze verandert verschilt; het kan zomaar van het ene op het andere moment stoppen of geleidelijk afnemen. Dat tweede is te merken aan het feit dat het interval tussen twee menstruaties langer wordt of de bloeding langzaam afneemt. Het aantonen van een veranderende hormonale huishouding kan ook eenvoudig gedaan worden via een urinetest. Daarbij wordt dan de concentratie van het follikelstimulerend hormoon (FSH) gemeten. Kenmerkend voor de (pre)menopauze is een duidelijke toename van dit hormoon. Er zijn tegenwoordig ook testen beschikbaar om deze toename van het FSH te meten welke thuis uitgevoerd kunnen worden. Deze menopauzetesten zijn via internet te verkrijgen of via verschillende drogisterijen.

Tijdens het climacterium moet het vrouwelijk lichaam zich aanpassen aan deze natuurlijke veranderingen. In de hormonale huishouding kunnen vasomotorische symptomen zoals opvliegers en hartkloppingen optreden. Bij een opvlieger voelt de vrouw zich opeens zeer warm worden, ze gaat zweten en wordt rood in het gezicht. Verder kunnen vrouwen last krijgen van psychologische symptomen als depressie, angst en concentratiegebrek en van urogenitale klachten, zoals atrofische vaginitis (ontsteking van de vagina), dysurie (pijn of ongemak bij het plassen) en urge-incontinentie.

De menopauze ontstaat meestal natuurlijk, maar kan ook het gevolg zijn van het verwijderen van de eierstokken. In Europa komt de menopauze meestal bij vrouwen tussen 48 en 55 jaar en de gemiddelde leeftijd waarop de menopauze optreedt is 51 jaar. Bij sommige vrouwen treedt zij veel eerder op, dit is met name het geval bij vrouwen die een behandeling met radio- of chemotherapie hebben ondergaan. Vroege menopauze kan ook een genetische oorzaak hebben. Een zogenoemde premature menopauze wordt gedefinieerd als menopauze die optreedt voor het 40e levensjaar en komt voor bij 1 tot 2 % van de vrouwen.[1]

Postmenopauzale vrouwen, met name van Europese afkomst, hebben een verhoogd risico om botontkalking en de ziekte van Alzheimer[2] te krijgen. Dit komt vooral door de lage oestrogeenspiegels na de menopauze.

In geval van ernstige menopauzale klachten wordt soms overwogen hormoonvervangingstherapie te geven. In de Verenigde Staten werd dit lange tijd veelvuldig toegepast, omdat het het risico op osteoporose en hart- en vaatziekten na de menopauze zou verlagen. In Europa is men echter terughoudend met hormoonvervangingstherapie, zeker nadat onderzoeken hebben aangetoond dat vrouwen als gevolg van de behandeling mogelijk een verhoogd risico op borstkanker, hartziekten en herseninfarcten hebben. Bovendien is de menopauze geen stoornis maar een natuurlijk levensstadium. Sommigen vinden het gebruik van hormoonvervanging daarom verwerpelijk.

Uit onderzoeken zou blijken dat symptomen behandeld zouden kunnen worden met acupunctuur.[3][4][5] Maar er zijn ook onderzoeken die aangeven dat de werking van acupunctuur overeenkomt met die van een placebo en dat acupunctuur niet meer effect heeft dan de reguliere geneeskunde.[6]

Vrouwelijke orka's belanden tussen hun 30e en 50e levensjaar in de menopauze.

• Penopauze of andropauze (bij de man)

• www.menopauzeonline.be, een anonieme website over menopauze