Berneau

Voormalige gemeenteschool

Berneau werd gesticht op een golvende leembodem. Het landschap vertoont veel overeenkomsten met dat van het nabijgelegen Nederlandse Zuid-Limburg. Het dorp wordt in middeleeuwse bronnen aangeduid als Berne (1312) en Bernauw (1359). De graven van Dalhem bezaten er een burcht. Deze behoorde later toe aan de in Overmaas voorname familie Van Gulpen. De schepenbank Berneau grensde eveneens grotendeels aan de Dalhemse schepenbanken Moelingen, 's-Gravenvoeren, Weerst en Bolbeek. Toch maakte Berneau geen deel uit van Dalhem, maar het behoorde tot de elf banken van Sint-Servaas, een bezit van het kapittel van Sint-Servaas in Maastricht. De hertog van Brabant bezat de hoge jurisdictie in het dorp.[1]

Bij het Partagetraktaat tussen de Republiek en Spanje op 26 december 1661 bleef de status van Berneau onbeslist. De Republiek beschouwde zich als rechtsopvolger van de hertog van Brabant in Maastricht en claimde daarom ook de macht in de bijbehorende Servaasdorpen. Spanje daarentegen beschouwde Berneau als onderdeel van Dalhem aangezien daar ook belasting aan werd afgedragen.[2] Op 8 november 1785 sloten Oostenrijk en de Staten-Generaal het verdrag van Fontainebleau, waarbij Berneau, evenals een groot deel van Staats-Dalhem door de Staten-Generaal aan de Oostenrijkse Nederlanden werd afgestaan in ruil voor delen van Oostenrijks Valkenburg.

Bij de onafhankelijkheid van België inventariseerde geograaf Philippe Vandermaelen in dit dorp 46 woningen, een kerk en een lagere school. Er waren 189 inwoners. Het inventaris omvat verder details over de natuurlijke omgeving, bodems, landbouwproductie en veestapel, waaronder 21 trekpaarden. Ook het wegennetwerk van toen is beschreven. [3]

Nadat in 1914 burgers op Duitse soldaten zouden hebben geschoten, werden op 5 augustus 1914 als strafmaatregel zowel Berneau als Moelingen platgebrand. De stad Wezet onderging hetzelfde lot op 15 augustus.[4]