Angelika Kauffmann

Angelika Kauffmann werd geboren als dochter van een middelmatig frescoschilder, Johann Josef Kauffmann, die diverse paleizen en kerken decoreerde. In 1754 verhuisde het gezin naar Milaan, waar Angelika op 15-jarige leeftijd al de aandacht trok met haar pastelportretten. Ze groeide op aan het Comomeer. Haar moeder bracht haar de Engelse, Italiaanse en Franse taal bij. Ze werd beschouwd als een wonderkind en verbaasde bisschoppen met haar zang en getekende portretten. Na de dood van haar moeder, in 1757, trekken de vader en dochter naar zijn geboortestreek, het Bregenzerwald. In Schwartzenberg werkten beiden aan de beschildering van de parochiekerk. Vanaf 1762 bezochten ze steden als Bologna, Florence en Rome om de klassieke oudheid te bestuderen en de oude meesters te kopiëren. In 1764 wordt ze door Winckelmann gecomplimenteerd in een brief, nadat zij zijn portret heeft geschilderd. Ze werd lid van de Accademia di San Luca en ontmoet veel Engelse toeristen, bezig aan hun grand tour. Ze schildert een portret van de acteur David Garrick dat zeer geslaagd uitpakt. Ze maakte in Venetië kennis met Lady Wentworth, de vrouw van de Duitse ambassadeur, die haar introduceert in kringen van de Engelse bovenklasse. In 1766 reist ze begeleid door Lady Wentworth naar Londen waar ze portretten van personen en groepen maakt. Van 1766 tot 1781 woont ze in Engeland. Een van haar beste vrienden is Joshua Reynolds, die haar ook schildert.

In 1767 trouwt ze stiekem met een vermeende Zweedse graaf, maar het huwelijk blijkt een farce. Frederick de Horn blijkt een bedrieger die er met haar spaargeld vandoor gaat. Reynolds is degene die haar opvangt na dit spoedig ontbonden huwelijk. Kauffmann en Reynolds worden evenwel het onderwerp van roddel en achterklap. Kauffmann wordt betrokken bij het schilderen van Somerset House. In 1781 treedt Angelika in het huwelijk met de schilder Antonio Zucchi, die met Robert Adam Engelse landhuizen decoreert. Samen met haar vader reist het echtpaar naar Rome. Ze betrekken het voormalige huis van de schilder Anton Raphael Mengs bij de Trinità dei Monti, bovenaan de Spaanse trappen. Het echtpaar wordt bezocht door beroemde kunstenaars als Goethe, Johann Gottfried Herder en adellijke gasten als keizer Jozef II. Wanneer Angelika in 1807 sterft wordt ze begraven met een groots eerbetoon, die mogelijk alleen schilders als Rafaël ten deel is gevallen.

De professionele carrière van Kauffmann neemt een vlucht nadat haar werk in 1764 vanuit Rome wordt meegenomen naar Engeland door de eerder genoemde Lady Wentworth. Haar reputatie binnen adellijke kringen van Engeland wordt in een klap bevestigd. Ze wordt hierdoor samen met Reynolds een van de meest begeerde schilders aan het einde van de jaren 60 van de 18e eeuw. Echter na het huwelijk met de frauduleuze Zweedse graaf gaat haar reputatie achteruit. Hoewel Reynolds de schade probeert te beperken duurt het tot de dood van haar man in 1781 voordat ze een deel van haar glorie terugkrijgt. Mogelijk had ze een korte relatie met Jean-Paul Marat, die samen met Jacques Pierre Brissot naar Londen was getrokken.

Tijdens de 25 jaar die ze in Rome doorbrengt met haar echtgenoot doet ze sporadisch mee aan tentoonstellingen in Engeland. Ook in Italië weet ze haar oude roem terug te winnen en leeft ze in relatieve welvaart. In 1797 heeft ze haar laatste tentoonstelling aan de Academy in Engeland. In de periode hierna, tussen 1797 en 1807, produceert ze nog weinig grote werken en trekt ze zich deels terug uit de kunstwereld.

Angelika Kauffmann, Miranda and Ferdinand in het toneelstuk De Storm, 1782, 35 × 45 cm, olieverf op doek, Österreichische Galerie, Wenen

Kauffmann behoort tot de dag van vandaag tot de zeer grote portretschilders. Bij voorkeur schilderde ze kunstzinnige naturen, karakters met 'une vie interieure', die met grote diepgang en empathie worden uitgebeeld, zoals in het portret van Goethe. Met bekende vrouwelijke tijdgenoten, zoals Élisabeth Vigée-Lebrun en Adélaïde Labille-Guiard deelt ze de knappe stofuitdrukking van rijke kleding en kapsels en de tijdgebonden omstandigheid dat meestal invloedrijke personen worden afgebeeld. Wat haar onderscheidt is de primaire gerichtheid op innerlijke waarden en het talent om die te peilen en over te brengen. Met name de ooguitdrukking van de portretten is uitzonderlijk. Ook in haar vele zelfportretten ontbreekt elke vorm van praalzucht of ijdelheid.

Vandaag de dag kunnen werken van Kauffmann worden gevonden in de belangrijkste Musea zoals de National Portrait Gallery in Londen, de Gemäldegalerie Alte Meister in Dresden, de Alte Pinakothek in München, de Hermitage in Sint-Petersburg en Musée d'Orsay in Parijs.

Over het leven van de schilderes werden verschillende boeken geschreven waaronder Miss Angel door Richmond Ritchie in 1875.

Angelika Kauffmann (1741–1807) gold naast Élisabeth Vigée-Lebrun (1755–1842), Adélaïde Labille-Guiard (1749–1803) en Marguerite Gérard (1761 - 1837) tot de bekendste schilderessen van haar tijd.

• 
  Louise von Anhalt Dessau
• 
  Monsignor Giuseppe Spina
• 
  Ellis Cornelia Knight
• 
  Edward Smith Stanley
• 
  Almeria Carpenter

• Retrospektive Angelika Kauffmann (270 works, c. 450 ill. ), Düsseldorf, Kunstmuseum (Nov. 15th 1998 - Jan. 24th 1999); München, Haus der Kunst (Febr. 5th - April 18th 1999); Chur, Bündner Kunstmuseum (May 8th - July 11th 1999)

• Bettina Baumgärtel (ed.): Retrospective Angelika Kauffmann, Exh. Cat. Dusseldorf, Kunstmuseum; Munich, Haus der Kunst, Chur, Bündner Kunstmuseum, Ostfildern, Hatje 1998, ISBN 3-7757-0756-5.
• Angelica Kauffman Research Project: Forthcoming catalogue raisonné by Bettina Baumgärtel

• Angelika Kauffmann Research Project

Zie de categorie Angelica Kauffmann van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.