Bologna (stad)
Bologna (uitspraak: Bolónja, [boˈloɲːa]), of ook wel Bologne, is een Italiaanse stad met 388.567 inwoners (2017),[1] gelegen in Noord-Italië. De stad is de hoofdstad van de gelijknamige metropolitane stadsregio en van de regio Emilia-Romagna. Vóór de oprichting van de metropolitane stad op 1 januari 2015 was ze de hoofdstad van de provincie Bologna. De stad ligt aan de voet van de Apennijnen en tussen de rivieren de Reno en de Savena. Ruwweg bevindt ze zich ten zuidwesten van Venetië en ten oosten van La Spezia.
Stad in Italië | |||
| |||
Situering | |||
Regio | Emilia-Romagna (EMR) | ||
Provincie | Bologna | ||
Coördinaten | 44° 30′ NB, 11° 21′ OL | ||
Algemeen | |||
Oppervlakte | 140 km² | ||
Inwoners (31 dec. 2013) | 384.202 (2744 inw./km²) | ||
Hoogte | 54 m | ||
Overig | |||
Postcode | 40100 | ||
Netnummer | 051 | ||
Aangrenzende gemeenten | Anzola dell'Emilia, Calderara di Reno, Casalecchio di Reno, Castel Maggiore, Castenaso, Granarolo dell'Emilia, Pianoro, San Lazzaro di Savena, Sasso Marconi en Zola Predosa | ||
Beschermheilige | Petronius | ||
Naam inwoner | Bologneso | ||
ISTAT-code | 037006 | ||
Foto's | |||
Zicht op de oude binnenstad vanaf de top van de Torre degli Asinelli | |||
|
Bologna is qua inwonersaantal de zevende stad van Italië en het hart van een van de agglomeraties in dat land. De totale omvang van de metropool ligt om en nabij de 1 miljoen inwoners. De telling is gebaseerd op de agglomeratie Bologna–Modena, welke twee metropolen bijna aaneengesloten zijn. De Universiteit van Bologna is met haar oprichting in 1088 de oudste universiteit van Europa. Daarnaast staat de stad bekend om zijn grote, grotendeels bewaard gebleven historisch centrum, ondanks de verstedelijking aan het eind van de 19e eeuw en de Tweede Wereldoorlog. Dit is mede te danken aan de renovatie aan het eind van de jaren 60.
De stad heeft enkele bijnamen: "la rossa" ("de rode", wegens de vele rode bakstenen gebouwen in het historisch centrum, volgens sommigen ook wegens de vanouds socialistische signatuur), "la dotta" ("de geleerde", een verwijzing naar de vooraanstaande universiteit) en "la grassa" ("de vette", gezien de culinaire cultuur). Onder meer de worst mortadella heeft zijn oorsprong in Bologna.
Bologna was in 2000 de ‘culturele hoofdstad van Europa’ en in 2006 de ‘muzikale hoofdstad van Europa’[2] en is sindsdien een UNESCO City of Music. De stad was geselecteerd om mee te doen aan de Wereldtentoonstelling in Shanghai in 2010 als een van de 45 geselecteerde steden in de wereld.[3]
Geschiedenis
De eerste nederzettingen die tot de oorsprong van Bologna kunnen worden gerekend dateren uit de eerste eeuw vóór Christus. In eerste instantie was het een belangrijk stadscentrum van de Etrusken en de Kelten. In de Etruskische tijd heette de stad Felsina. De Etrusken stichtten haar rond 510 v.Chr. Ongeveer drie eeuwen later ging ze deel uitmaken van het Romeinse Rijk. In de middeleeuwen fungeerde Bologna als een vrije stad (gedurende meer dan een eeuw was ze qua bevolkingsomvang de vijfde stad van Europa). Vervolgens maakte ze eeuwenlang deel uit van de Kerkelijke Staat, totdat de stad in 1859 werd ingelijfd bij het Koninkrijk Piemont, de voorloper van Italië.
Op 2 augustus 1980 werd Bologna opgeschrikt door een terroristische aanslag in het treinstation van de stad: de zwaarste naoorlogse aanslag in de Italiaanse geschiedenis.
Bezienswaardigheden in en rondom Bologna
Bologna heeft een artistieke en culturele binnenstad. Een publiekstrekker heeft het echter niet, waardoor het massatoerisme uitblijft. Het stadscentrum heeft een typische oude-stad-structuur gevuld met goed bewaarde monumenten en bouwwerken.
- Piazza Maggiore (plein) met de Sint-Petroniusbasiliek, het Palazzo del Podestà, Palazzo del Notai, Palazzo d'Accursio, Palazzo Re Enzo en het Palazzo dei Banchi
- Pinacoteca Nazionale di Bologna, een belangrijke pinacotheek
- Museo Civico Archeologico, het archeologisch museum
- Kathedraal San Pietro
- Basiliek van San Domenico
- Basiliek van Sint-Jakobus de Meerdere
- Internationaal Muziekmuseum en bibliotheek
- Museo Civico Medievale ("Museum voor de middeleeuwen en de renaissance")
- De torens Garisenda en Asinelli
- Het Montagnolapark
- Museum Morandi (sinds 18 november 2012 tijdelijk gehuisvest in MAMbo (Museo d’Arte Moderna di Bologna)[4])
- Museo della Storia di Bologna, in het Palazzo Pepoli Vecchio
- Orto botanico di Bologna
- Ongeveer 40 km bogengalerijen langs de straten in de oude stad
In 2000 was Bologna culturele hoofdstad van Europa.
Op culinair vlak is de stad wereldberoemd om zijn bolognesesaus. Deze saus wordt er echter met tagliatelle gegeten in plaats van met spaghetti. De saus schijnt overigens haar naam te danken te hebben aan Amerikanen van Italiaanse afkomst.
- Een van de scheve torens
- De Piazza Maggiore, het centrale plein van de stad
- Arcaden
Onderwijs
Bologna is een universiteitsstad. De universiteit van Bologna werd in 425 n.Chr. gesticht als school voor rechten. Na de val van het Romeinse Rijk eindigde het onderwijs aan deze school. Vaak wordt het jaar 1088 genoemd voor de instelling als universiteit; het is daarmee de oudste universiteit van Europa.
Een zeer belangrijk document dat de meeste Europese universiteiten aangaat, is de Bolognaverklaring van 1999. Deze werd ondertekend door een dertigtal Europese ministers van (hoger) onderwijs die hun hoger onderwijs wilden harmoniseren. Onder meer het feit dat op de Nederlandse en Vlaamse universiteiten het bachelor-masterstelsel is ingevoerd, is het gevolg van deze verklaring. Bologna wordt daarom al eens als synoniem voor dit proces gebruikt.
Sport
Bologna FC 1909 is de professionele voetbalploeg van Bologna. De club is vaak actief op het hoogste Italiaanse niveau, de Serie A, en is tevens meervoudig landskampioen. Dat gebeurde voor het laatst in 1964. Bologna was speelstad bij het WK voetbal van 1934 en 1990. De wedstrijden werden gespeeld in het stadion dat tegenwoordig Stadio Renato Dall'Ara heet.
Jaarlijks wordt begin oktober in en om Bologna de wielerkoers Ronde van Emilia verreden. Een sleutelrol in het parcours speelt de lastige beklimming naar het heiligdom van het Santuario Madonna di San Luca.
Verkeer en vervoer
Bologna is een belangrijk knooppunt voor weg- en spoorvervoer in de noordelijke regionen van Italië. Dit komt vanwege de centralisatie van een belangrijk deel van de mechanische, elektronica en voedselindustrie in het gebied. Uit het onderzoek van de European Regional Economic Growth Index (E-REGI) uit 2009 blijkt dat Bologna de hardst groeiende Italiaanse stad is en de 47e stad van Europa qua economische groei.[5]
Bologna is bereikbaar via de A1 vanaf Milaan, de A22 vanaf Verona en de A13 vanaf Venetië. Bologna beschikt over een luchthaven, de Luchthaven Bologna. Er zijn diverse treinstations in Bologna waaronder Station Bologna Centrale. Openbaar vervoer wordt verzorgd door ATC (Bologna).
Geboren en/of gestorven in Bologna
Beroemde 'Bolognesi' zijn:
- Paus Lucius II (?-1145), geboren als Gerhardo Caccianameci dal Orso
- Dominicus Guzman (1170-1221), stichter van de Rooms-Katholieke orde der dominicanen
- Scipione del Ferro (1465-1526), wiskundige
- Marcantonio Raimondi (1475-1534), graveur
- Paus Gregorius XIII (1502-1585), geboren als Ugo Buoncompagni
- Francesco Primaticcio (1504-1570), kunstschilder
- Paus Innocentius IX (1519-1591), geboren als Giovanni Antonio Facchinetti
- Filippo Terzi (1520-1597), architect en ingenieur
- Lodovico Ferrari (1522-1560 of 1565), wiskundige
- Pietro Cataldi (1548-1626), wiskundige
- Paus Gregorius XV (1554-1623), geboren als Alessandro Ludovisi
- Adriano Banchieri (1568-1634), componist en organist
- Jan Jacobs (1575-1650), Brussels goudsmid die de naar hem genoemde Stichting Jan Jacobs heeft gefundeerd
- Guido Reni (1575-1642) schilder
- Francesco Albani (1578-1660), kunstschilder
- Domenichino (1581-1641), kunstschilder
- Giulio Cesare Arresti (1619-1701), organist en componist
- Pietro Mengoli (1626-1686), wiskundige en priester
- Elisabetta Sirani (1636-1665), kunstschilderes
- Paus Benedictus XIV (1675-1758), geboren als Prospero Lorenzo Lambertini
- Floriano Maria Arresti (1667-1717), componist
- Luigi Galvani (1737-1798), arts en natuurwetenschapper
- Giovanni Aldini (1762-1834), natuurwetenschapper
- Giuseppe Ferlini (1797-1870), ontdekkingsreiziger, archeoloog en schatzoeker
- Marco Minghetti (1818-1886), econoom en staatsman
- Augusto Righi (1850-1920), natuurkundige
- Edgardo Mortara (1851-1940), jood die katholiek priester werd
- Guglielmo Marconi (1874-1937), uitvinder, ondernemer, natuurkundige en Nobelprijswinnaar (1909)
- Giorgio Morandi (1890-1969), schilder van landschappen en stillevens en etser
- Gino Cervi (1901-1974), acteur
- Guglielmo Sandri (1906-1961), auto- en motorcoureur
- Giorgio Bassani (1916-2000), schrijver, dichter, essayist en redacteur
- Rossano Brazzi (1916-1994), acteur
- Pier Paolo Pasolini (1922-1975), filmregisseur, schrijver en dichter
- Valerio Zurlini (1926-1982), filmregisseur
- Laura Betti (1927-2004), actrice
- Cesare Perdisa (1932-1998), Formule 1-coureur
- Claudio Abbado (1933-2014), dirigent
- Nanni Galli (1940), Formule 1-coureur
- Lucio Dalla (1943-2012), zanger-liedjesschrijver, muzikant en acteur
- Raffaella Carrà (1943), actrice, zangeres en presentatrice
- Giorgio Francia (1947), Formule 1-coureur
- Pierluigi Collina (1960), voetbalscheidsrechter
- Ayrton Senna (1960-1994), Braziliaans autocoureur
- Pierfrancesco Chili (1964), motorcoureur
- Sandra Cecchini (1965), tennisspeelster
- Paolo Canè (1965), tennisser
- Marco Apicella (1965), autocoureur
- Alessandro Zanardi (1966), autocoureur en handbiker
- Gianluca Pagliuca (1966), voetbaldoelman
- Alberto Tomba (1966), skiër
- Omar Camporese (1968), tennisser
- Luca Rangoni (1968), autocoureur
- Luca Bucci (1969), voetballer
- Cristiano Giusberti (1970), hardstyle diskjockey (beter bekend als "Technoboy")
- Stefano Accorsi (1971), acteur
- Christian Vieri (1973), voetballer
- Senit (1979), zangeres
- Alessandro Gamberini (1981), voetballer
- Sara Errani (1987), tennisster
- Davide Colomba (1988), voetballer
- Martina Grimaldi (1988), zwemster
- Niccolo Ronchetti (1989), schaker
- Michelangelo Albertazzi (1991), voetballer
- Pierluigi Gollini (1995), voetballer
Externe links
- (it) Archeologisch museum
- (it) Gemeente Bologna
- (en) Universiteit van Bologna
Noten
Zie de categorie Bologna van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
Wikivoyage heeft een reisgids over dit onderwerp: Bologna. |