DAMCO Aluminium Delfzijl

De vestigingsplaats was gekozen vanwege de ligging aan zee en de aanwezigheid van goedkope elektriciteit, die door middel van het pas ontdekte aardgasveld van Slochteren zou kunnen worden opgewekt. Bovendien zou het bedrijf werkgelegenheid bieden aan de bevolking van deze streek. Door de bouw van de fabriek, die ongeveer een kilometer lang is, kwam het dorp Heveskes geïsoleerd te liggen, maar dat probleem was van voorbijgaande aard doordat het hele dorp (behalve de middeleeuwse kerk) in de volgende jaren werd gesloopt. Dat leverde enige protesten op in de streek, maar men vond het economische belang zwaarder wegen en de bevolking legde zich neer bij de gedwongen verhuizingen. Aldel ontwikkelde zich voorspoedig en ging een grote rol spelen in de Groninger economie en werkgelegenheid.

Begin jaren 90 van de 20e eeuw kwam er een inzinking in de markt. In 1996 werd er een nieuw elektriciteitscontract gesloten waarbij weliswaar hogere prijzen werden gehanteerd, maar de garantie werd gegeven dat Aldel tot 2005 zou blijven produceren.[1] Ook de elektrolysehallen werden toen gemoderniseerd. Aldel bestond toen uit een smelter met 500 arbeidsplaatsen en een aluminiumgieterij met 150 werknemers.

In 1999 fuseerde het moederbedrijf met British Steel tot Corus. Dit concern wilde de aluminiumactiviteiten afstoten. In augustus 2002 verkocht het zijn belang van 20% in de Aluminerie Alouette voor $ 165 miljoen aan Alcan. Corus wilde verder ook de beide aluminiumsmelters Aldel en het Duitse Voerdaal te Voerde verkopen.

In 2005 dreigde de sluiting van Aldel. Onderhandelingen over een nieuw elektriciteitscontract sleepten zich voort. Ook een koper was nog niet gevonden. Nadat een bod van Pechiney in 2003 was afgeketst, daalde de verkoopwaarde van het bedrijf.

Op 1 februari 2009 werden de smelters van Corus eigendom van het in Londen gevestigde Klesch and Company Ltd., een private-equityfirma, ook de eigenaar van de in Vlissingen-Oost gevestigde aluminiumsmelter Zalco, voorheen Pechiney. Er werkten toen nog 400 mensen, die jaarlijks 110 kton primair aluminium en 50 kton secundair aluminium produceerden. Door het schaalvoordeel zou Klesch goedkoper energie en aluinaarde kunnen inkopen.

Al snel dreigden opnieuw sluitingsplannen voor het bedrijf dat zich, naar eigen zeggen, "stevig heeft geworteld in de Groningse samenleving". Immers, door de lage aluminiumprijzen ten gevolge van de toen heersende recessie, lag het voor de hand om minimaal een smelter te sluiten, waardoor de overcapaciteit kon worden teruggedrongen. Er werden 100 ontslagen aangekondigd, voornamelijk bij de staffuncties die vrijwel geheel uit Delfzijl zouden verdwijnen. Op 12 maart 2009 werd echter de vrees uitgesproken dat de gehele vestiging voorgoed gesloten zou worden. Aldel sloot daarop een aantal ovens en een groot aantal medewerkers werd ontslagen. In 2010 herstelde de markt zich en daarmee ook de productie van Aldel.

In oktober 2013 besloten overheid en provincie Groningen Aldel een overbruggingskrediet te verlenen van bijna 8 miljoen euro.[2] Het bestaan van Aldel werd hiermee tot jaareinde 2013 zeker gesteld. Zo werden voorlopig honderden banen behouden. Een belangrijke voorwaarde was dat Aldel nog in 2013 een gedegen toekomstplan zou presenteren.[2] Aldel had al aangegeven te willen investeren in een directe elektriciteitslijn tussen het bedrijf en Duitsland. Door de lage aluminiumprijs op de wereldmarkt en concurrentie van met name Duitse bedrijven die lagere productiekosten hebben dankzij goedkopere elektriciteit is het bedrijf in financiële problemen geraakt.[2] Aldel draaide al tien jaar met verlies, in 2012 was dit zo’n 16,8 miljoen euro op een omzet van 179 miljoen euro.[3]

Uiteindelijk bleek de aan te leggen elektriciteitslijn ten minste twee jaar op zich te laten wachten en Aldel had geen reserves meer om het zo lang nog uit te zingen. Omdat de problemen bleven bestaan en het bedrijf niet levensvatbaar bleek, werd op 30 december 2013 uiteindelijk het faillissement aangevraagd voor Aldel.[4] De curator van Aldel ziet geen mogelijkheden voor een doorstart van het bedrijf. Volgens een eerste schatting heeft Aldel een schuld van ongeveer 25 miljoen euro, vooral aan energieleveranciers.[5] De metaalgieterij blijft nog tijdelijk open, om de kans op een doorstart van dat deel te vergroten. Hier werken zo'n 70 mensen. De gieterij is eind februari 2014 ook dicht gegaan.[6] Roba Metals uit IJsselstein had interesse getoond, maar bood volgens de curator te weinig en het bedrijf trok haar bod in.

Het plan om via een kabel goedkope stroom vanuit Duitsland te importeren bleef onderwerp van gesprek tussen de rijksoverheid, de provincie, Groningen Seaports en Klesch and Company.[6] In november 2014 werd bekendgemaakt dat hierover een akkoord was bereikt en dat het in de bedoeling ligt dat Aldel vanaf januari 2015 een doorstart maakt met 200 werknemers.[7] De officiële herstart vond plaats op 3 maart 2015.[8]

Medio 2015 hadden 250 van de 346 werknemers van het failliete Aldel een nieuwe baan gevonden.[9] Ruim de helft hiervan, 132 werknemers, zijn weer in dienst getreden bij Klesch dat zorgde voor de doorstart van het aluminiumbedrijf.[9]

De elektrolyse van aluminium uit aluinaarde vergt veel elektriciteit. Aldel streefde al naar de aanleg van een 17 kilometer lange stroomkabel vanuit het Duitse Emden. Volgens latere berichten had Groningen Seaports deze wens overgenomen. In juni 2016 werd echter beslist dat dit project niet doorging gezien de stroomprijs ook in Nederland was gezakt en bezwaren van de toezichthouder van het Duitse stroomnet.[10]

Twee jaar na de doorstart is de aluminiumsmelterij van Klesch opnieuw failliet verklaard.[11] Door niet te investeren in nieuwe ovens is het in de problemen gekomen. Oude ovens vielen uit waardoor de capaciteit terugliep. De markt voor aluminium is goed het bedrijf heeft geen gebrek aan orders. De curator rekent op een doorstart als een koper kan worden gevonden die bereid is in nieuwe ovens te investeren.[11] Er werken ongeveer 175 mensen bij Klesch in Delfzijl.[11]

In oktober 2017 werd bekend dat Klesch Aluminium Delfzijl wordt overgenomen door York Capital.[12] Het Amerikaanse investeringsbedrijf wil alle 300 smeltovens weer in gebruik nemen en gaat het aantal arbeidsplaatsen uitbreiden van 175 naar 250.[12] Het gaat ook tussen de 20 en 30 miljoen euro investeren in de smelter, dat met ingang van 1 november verder zal gaan als Damco Aluminium.[12] In januari 2019 vond de daadwerkelijk herstart van de aluminiumproductie plaats in Hal 1.[13] De verwachting is dat de fabriek per eind 2019 op volledige productiecapaciteit zal draaien. Aldel telde in januari 2019 ongeveer 270 vaste werknemers, maar dit zal doorgroeien naar meer dan 300 mensen in vaste dienst.[13]