34e regering van Israël

Nadat Likoed de verkiezingen in maart 2015 had gewonnen, nam Likoedleider Netanyahu onmiddellijk het voortouw om een nieuwe rechtse regering te vormen. De coalitievorming verliep ongemakkelijk omdat er veel partijen nodig waren om aan een meerderheid in het parlement te komen en vanwege de veelheid aan denkbeelden. Jisrael Beeténoe, waarmee Likoed tijdens de vorige kabinetsperiode nog een gezamenlijke lijst had gevormd, leek ook ditmaal van de partij te zijn maar zag op het laatste moment van regeringsdeelname af vanwege bepaalde eisen van de religieuze partijen. Het zeer nationalistische Het Joodse Huis, die ook aan de vorige regering had deelgenomen, was ook nu weer een vanzelfsprekende en noodzakelijke coalitiegenoot. Bennett, de leider van Het Joodse Huis, wist dit goed uit te buiten door tal van punten gerealiseerd te krijgen en belangrijke ministersposten binnen te slepen, zoals die van Justitie en Landbouw. Voorts wist Netanyahu Kulanu over te halen mee te doen. De partij van Kahlon is een afsplitsing van Likoed en richt zich met name op de sociaaleconomische problematiek. In het nieuwe kabinet heeft Kahlon dan ook de ministersportefeuille van Financiën gekregen. Omdat linkse(re) en Arabische partijen geen optie waren, moest Netanyahu ook de religieuze partijen binnen boord zien te krijgen, hetgeen lukte. Shas wist daarbij te bedingen dat er meer gedaan zou worden voor haar - over het algemeen minder draagkrachtige - aanhangers en Verenigd Thora-Jodendom dat haar studenten aan de jesjiva's vrijgesteld zouden blijven van de militaire dienstplicht.

In het kabinet heeft Netanyahu zelf nogal wat hooi op de vork genomen. Zo is hij niet alleen premier maar ook minister van Communicatie, Buitenlandse Zaken, Regionale Samenwerking en Volksgezondheid, hetgeen betekent dat de diverse staatssecretarissen op deze beleidsterreinen het nodige voor hun rekening zullen moeten nemen. Zo zal Likoedpolitica Hotovely als staatssecretaris voor buitenlandse zaken vaak als een soort informele minister van Buitenlandse Zaken fungeren. Hotovely staat bekend om haar uitgesproken nationalistische standpunten en is fel gekant tegen de vorming van een onafhankelijke Palestijnse staat.

Soortgelijke denkbeelden worden gehuldigd door Shaked van Het Joodse Huis, de nieuwe minister van Justitie. Zij wil zelfs de macht van het Hooggerechtshof inperken zodat deze minder goed in staat zal zijn om wetten tegen te houden. Het ministerie van Landbouw is ook aan Het Joodse Huis toegevallen; havik Ariel gaat deze bezetten. Dit ministerie is vooral zo belangrijk omdat ook de Joodse nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever daaronder vallen.

Op 6 mei presenteerde Netanyahu zijn kabinet aan de Knesset. Dankzij de - minieme - meerderheid van zijn coalitie in het parlement kreeg zijn regering het groene licht.[4]

Het zeer nationalistische karakter van het kabinet-Netanyahu IV is niet goed gevallen bij bondgenoot de Verenigde Staten en de Europese Unie. Alhoewel Netanyahu tijdens de presentatie in het parlement formeel verklaarde het vredesproces met de Palestijnen te willen continueren wordt dit niet alleen van Arabische zijde niet serieus genomen maar stuit dit ook in de westerse wereld op gefronste wenkbrauwen. Israël loopt met dit kabinet het risico met tal van negatieve maatregelen geconfronteerd te worden, zoals bijvoorbeeld een gedeeltelijke economische boycot, uitsluiting van internationale voetbalwedstrijden en aanklachten vanwege vermeende oorlogsmisdaden. Hierbij wordt wel de vergelijking gemaakt met het Zuid-Afrika ten tijde van de Apartheid, toen dat land als gevolg van zijn rassenbeleid ook uit vele internationale organisaties werd verbannen.

Netanyahu zou graag alsnog meer partijen in zijn regering willen opnemen, zowel om getalsmatig sterker in de Knesset te staan als om internationaal meer aanvaardbaar te zijn, maar daar hebben deze vanwege het rechts-nationalistische karakter van zijn regering geen trek in. Zo gaf Herzog, de voorman van de tweede partij van het land (de Zionistische Unie), aan onder geen beding te willen aanschuiven.

Op 27 augustus 2015 maakte Yaakov Litzman bekend dat hij toestemming had gekregen van de Raad van Thora-wijzen (Moetzes Gedolei HaTorah) van Agudas Yisrael (Agoedat Jisrael) om officieel minister van Volksgezondheid te worden en dat hij Netanyahu's verzoek om verder te gaan als minister accepteerde.[5] Het Israëlische Hoge Gerechtshof had op 23 augustus besloten dat een ministerie niet door een viceminister geleid mag worden. Tot nog toe was Netanyahu formeel minister van Volksgezondheid, terwijl Yaakov Litzman als viceminister feitelijk aan het hoofd van het ministerie van Volksgezondheid stond. Yair Lapid van Yesh Atid vond dat er een volwaardige minister aan het hoofd van het ministerie van Volksgezondheid moest staan en had de zaak voor het Hoge Gerechtshof gebracht.[6] Het Hoge Gerechtshof oordeelde dat Netanyahu als minister-president geen minister van andere ministeries kan zijn. De Knesset heeft het wettelijk toegestane maximum aantal ministers daarvoor ook verhoogd. Yaakov Litzman zelf vindt dat er niet veel verandert, behalve dat zijn salaris iets omhoog gaat.

Danny Danon (Likoed) werd in augustus 2015 ambassadeur bij de Verenigde Naties. Minister zonder Portefeuille Ofir Akunis (Likoed) volgde hem op 2 september 2015 op als minister van Wetenschap, Technologie en Ruimte.[7]

Binnen elke Israëlische regering bestaat er een veiligheidskabinet dat bij elkaar komt om het buitenlands- en defensiebeleid uit te stippelen. Hierbij moet worden gedacht aan het afstemmen van diplomatieke onderhandelingen en aan het nemen van snelle beslissingen bij crises, vooral als er oorlog(sdreiging) in het geding is.

Het veiligheidskabinet van het kabinet-Netanyahu IV bestaat wettelijk gezien uit:

• Premier - Benjamin Netanyahu (Likoed, tevens voorzitter)
• Minister van Buitenlandse zaken - idem
• Minister van Defensie – Avigdor Lieberman (tot 15 november 2018)
• Minister van Binnenlandse Veiligheid – Gilad Erdan (Likoed)
• Minister van Justitie – Ayelet Shaked (Het Joodse Huis)
• Minister van Financiën – Moshe Kahlon (Kulanu)

Daarenboven is het veiligheidskabinet met de volgende ministers aangevuld:

• Minister van Binnenlandse Zaken - Aryeh Deri (Shas)
• Minister van Vervoer, Inlichtingen en Atoomenergie - Yisrael Katz (Likoed)
• Minister van Onderwijs - Naftali Bennett (Het Joodse Huis)
• Minister van Immigratieopname - Sofa Landver (Jisrael Beeténoe)
• Minister van Woningbouw - Yoav Galant (Kulanu)

• (en) Kabinet-Netanyahu IV, website van de Knesset

De ministersploeg van de 34e regering van Israël / het kabinet-Netanyahu IV na de installatie
(zittend: premier Benjamin Netanyahu en - rechts op de foto - president Reuven Rivlin)