tiranniseren

Nederlands

Uitspraak

Geluid: tiranniseren (hulp, bestand)

Woordafbreking

ti·ran·ni·se·ren

Woordherkomst en -opbouw

Leenwoord uit het Frans, in de betekenis van ‘overheersen als een tiran’ voor het eerst aangetroffen in 1553 [1]
afgeleid van het Franse tyranniser (met het achtervoegsel -iseren) [2] [3]

Werkwoord

tiranniseren [4]

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
tiranniseren	tiranniseerde	getiranniseerd
zwak -d	volledig

op een vervelende manier de baas spelen of overheersen zoals gebruikelijk is bij een tiran of despoot

- De klacht van Socrates over de jeugd is bekend: ‘De jeugd van tegenwoordig houdt van luxe, heeft slechte manieren, minachting voor gezag en geen eerbied voor ouderen. Jongeren praten als ze zouden moeten werken. Ze spreken hun ouders voortdurend tegen, kletsen in gezelschap, smakken bij het eten en tiranniseren hun leerkrachten.’[5]

- De Nespresso-engel George Clooney is het ideaalbeeld van de consumptiehemel die wij hebben geschapen om onszelf te tiranniseren.[6]

Synoniemen

intimideren, onderdrukken, terroriseren, verdrukken, domineren, controleren, onderwerpen

Afgeleide begrippen

tirannisering

Vertalingen

1. overheersen op een vervelende manier

Engels: bully ^(en), intimidate ^(en), terrorize ^(en), tyrannize ^(en)

Spaans: tiranizar ^(es)

Gangbaarheid

Het woord tiranniseren staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd 'tiranniseren' herkend door:

98 %	van de Nederlanders;
94 %	van de Vlamingen.

Verwijzingen

"tiranniseren" in: Sijs, N. van der Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen. 2e druk (2002) Veen, Amsterdam / Antwerpen; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
Wiktionnaire
tiranniseren op website: Etymologiebank.nl
Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
de Standaard 9 JUNI 2017
Volkskrant Philipp Blom 5 november 2012

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.