handgemeen
Nederlands
Woordafbreking
- hand·ge·meen
Woordherkomst en -opbouw
- [bijvoeglijk naamwoord] van Middelnederlands hantgemene "met ieders handen bij elkaar, samen" (vriendschappelijk) en "zo dicht bij elkaar dat je elkaar met de hand raakt, in schermutselingen verwikkeld, aan een gevecht begonnen"; op te vatten als een samenstelling van hand en gemeen[1][2][3]
- [zelfstandig naamwoord] zelfstandig gebruik van [bijvoeglijk naamwoord 1]
stellend | |
---|---|
onverbogen | handgemeen |
verbogen | (alleen predicaat) |
Bijvoeglijk naamwoord
- in een onderling gevecht
Opmerkingen
Is alleen nog gangbaar in de vaste verbindingen met de werkwoorden raken, worden, en zijn. Verbogen vormen zijn wel mogelijk met constructies als handgemeen wordende of handgemeen geraakte[5]. Door de absolute betekenis van het woord kent het geen trappen van vergelijking. Sinds de tweede helft van de 20e eeuw zijn formuleringen met het zelfstandig naamwoord als "in een handgemeen geraakte" meer gebruikelijk.
enkelvoud | meervoud | |
---|---|---|
naamwoord | handgemeen | handgemenen |
verkleinwoord |
Zelfstandig naamwoord
handgemeen o
- De protestdemonstratie die zaterdag door zon 4000 studenten in Den Haag werd gehouden, leidde aan het einde van de middag tot een handgemeen met de politie.
Gangbaarheid
- Het woord handgemeen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
- In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd 'handgemeen' herkend door:
96 % | van de Nederlanders; |
96 % | van de Vlamingen. |
Verwijzingen
- Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
- Middelnederlandsch Woordenboek
- handgemeen op website: Etymologiebank.nl
- Last, J. Zuiderzee. (1934) Em Querido's Uitgeverij, Amsterdam; p. 300; geraadpleegd 2015-12-28
- Broekhuis, H. Syntax of Dutch Adjectives and Adjective Phrases (2013) Amsterdam University Press, Amsterdam; ISBN 9789089645494; p.358
This article is issued from
Wiktionary.
The text is licensed under Creative
Commons - Attribution - Sharealike.
Additional terms may apply for the media files.