człowiek

człowiek (Polnisch)

Substantiv, m

Singular Plural
Nominativ człowiek ludzie
Genitiv człowieka ludzi
Dativ człowiekowi ludziom
Akkusativ człowieka ludzi
Instrumental człowiekiem ludźmi
Lokativ człowieku ludziach
Vokativ człowieku
człowiecze
ludzie

Worttrennung:

czło·wiek, Plural: lu·dzie

Aussprache:

IPA: [ˈt͡ʃwɔvʲɛk], Plural: [ˈlud͡ʑɛ]
Hörbeispiele:  człowiek (Info), Plural:  ludzie (Info)

Bedeutungen:

[1] Biologie: Mensch (Homo sapiens)
[2] allgemein: Person, Mann
[3] umgangssprachlich, veraltet: Arbeiter, Untergebener

Herkunft:

seit dem 14. Jahrhundert bezeugtes Erbwort aus dem urslawischen *čьlověkъ, das eine verkürzte Form von *čelověkъ darstellt; die weitere Etymologie ist nicht sicher geklärt; vermutlich handelt es sich um ein Kompositum aus *čelo- zu *čeľadь (polnisch czeladź  pl) „Familie, Sippe“ (siehe auch litauisch kelys  lt) und -věkъ, das mit litauisch vaikas  lt „Kind; Sohn, Junge“ und lettisch vaiks  lv identifiziert wird, wodurch sich als Grundbedeutung „der, der zur Sippe/Familie gehört“ beziehungsweise „männliches Sippen-/Familienmitglied“ ergibt; gemeinslawisches Wort, das etymologisch verwandt ist mit niedersorbisch cłowjek  dsb, obersorbisch čłowjek  hsb, tschechisch člověk  cs, slowakisch človek  sk, russisch человек (čelovék)  ru, ukrainisch чоловік (čolovík)  uk, weißrussisch человек (čelovék)  be, slowenisch človek  sl, serbokroatisch човјек (čovjek)  sh und bulgarisch чловек (človek)  bg und човек (čovek)  bg[1][2][3]
der Plural ludzie ist ein seit dem 14. Jahrhundert bezeugtes Erbwort aus dem urslawischen *ľudьje, das sich seinerseits auf das indogermanische *leu̯dʰ-i- „Menschen, Leute“ zurückführen lässt, das wiederum von der Wurzel *leu̯dʰ- (polnisch lud  pl) „wachsen“ abstammt; gemeinslawisches Wort, das etymologisch verwandt ist mit niedersorbisch luźe  dsb, obersorbisch ludźo  hsb, tschechisch lidé  cs, slowakisch ľudia  sk, russisch люди (ljúdi)  ru, ukrainisch люди (ljudy)  uk, slowenisch ljudje  sl, serbokroatisch људи (ljudi)  sh und bulgarisch люде (ljude)  bg sowie ferner mit litauisch liaudis  lt, lettisch ļaudis  lv und althochdeutsch liuti  goh (neuhochdeutsch Leute)[4][5][6]

Synonyme:

[1] istota ludzka
[3] pracownik, podwładny, robotnik

Gegenwörter:

[1] bóg, maszyna, roślina, zwierzę
[3] pracodawca, obcy, władca

Oberbegriffe:

[1] prymat, ssak

Unterbegriffe:

[1] chłopiec, dziecko, dziewczyna, kobieta, mężczyzna
[1] człowiek jaskiniowy, człowiek neandertalski, człowiek pierwotny, człowiek rozumny, człowiek śniegu

Beispiele:

[1] Człowiek jest istotą o najwyższym stopniu świadomości na Ziemi.
Der Mensch ist das Lebewesen mit dem höchsten Bewusstseinsgrad auf der Erde.
[2] Ten człowiek ucieka!
Diese Person läuft weg!
[3] Major cieszył się szacunkiem wśród swoich ludzi.
Der Major erfreute sich der Wertschätzung unter seinen Untergebenen.

Redewendungen:

[1] człowiek czynu -
[1] człowiek pracy - Arbeitsmensch
[1] człowiek starej daty -
[1] szary człowiek - Durchschnittsbürger
[1] człowiek z krwi i kości -
[2] człowiek za burtą - Mann über Bord

Wortbildungen:

[1] człowieczek, człowieczeństwo, człowieczy, człowiek kopalny, człowiekowaty, filogeneza człowieka (antropogeneza), geografia człowieka (antropogeografia), ludzik, ludziska, ludzki, ludzkość, uczłowieczać, uczłowieczenie, uczłowieczony

Übersetzungen

Referenzen und weiterführende Informationen:

[1] Polnischer Wikipedia-Artikel „człowiek
[1, 2] PONS Polnisch-Deutsch, Stichwort: „człowiek
[1–3] Słownik Języka Polskiego – PWN: „człowiek
[*] Słownik Ortograficzny – PWN: „cz%B3owiek

Quellen:

  1. Vasmer's Etymological Dictionary: „человек
  2. Wiesław Boryś: Słownik etymologiczny języka polskiego. 1. Auflage. Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1, Seite 99
  3. Izabela Malmor: Słownik etymologiczny języka polskiego. 1. Auflage. ParkEdukacja – Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa – Bielsko-Biała 2009, ISBN 978-83-262-0146-2, Seite 99
  4. Vasmer's Etymological Dictionary: „люд
  5. Wiesław Boryś: Słownik etymologiczny języka polskiego. 1. Auflage. Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1, Seite 291
  6. Izabela Malmor: Słownik etymologiczny języka polskiego. 1. Auflage. ParkEdukacja – Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa – Bielsko-Biała 2009, ISBN 978-83-262-0146-2, Seite 238

Ähnliche Wörter:

członek
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.