Zeelst

Zeelst is vanaf ongeveer 1400 een zelfstandige parochie geweest. Ook was het een kleine heerlijkheid, waar een edelmansfamilie in een slotje woonde. Dit is in de 15e eeuw gebouwd door de familie Van Eijck en werd later bewoond door de familie Lier, die de heerlijkheid in bezit had. Op de plaats daarvan is nu een museum gevestigd.

Bestuurlijk viel Zeelst evenals Blaarthem, Knegsel, Meerveldhoven, Oerle, Veldhoven, Vessem en Wintelre onder de schepenbank van Oerle, maar in 1560 werd deze opgesplitst, waarbij Veldhoven, Zeelst en Blaarthem een eigen schepenbank kregen. In 1811 werd Zeelst een zelfstandige gemeente. In 1855 kwam de eerste belangrijke verbindingsweg, de Steenweg op Turnhout, gereed. Langs deze weg kwamen tussen 1870 en 1915 veel fabrieken. In Zeelst betrof dit onder meer:

• Sigarenfabrieken Gebr. Bazelmans
• N.V. Nederlandsche Steenfabriek De Koraal
• Linnenfabriek en Bleekerij van Wed. J. van Nuenen & Zoon

Vanaf de jaren 60 verdween de oorspronkelijke industrie, maar de bevolking vond werk in Eindhoven en elders in Veldhoven, waar veel nieuwe bedrijven werden opgericht.

Hoewel Zeelst in de tweede helft van de 20e eeuw geheel ingesloten is geraakt door de nieuwbouwwijken van Veldhoven, is er iets van de oude dorpskern overgebleven in de vorm van dorpsbebouwing en een deel van het oorspronkelijke stratenpatroon. Van de wijken kunnen genoemd worden: d'Ekker (1957) en Cobbeek (1973). Door de verstedelijking ontstonden meer parochies, zoals de Parochie Heilige Jozef Werkman in 1957 voor de nieuwbouwwijk d'Ekker en later gebouwde wijken, en de Sint-Maartensparochie in 1988 voor Veldhoven-Noord. In 2004 zijn deze parochies samengevoegd tot de pastorale eenheid Christus Hovenier, die ook de nieuwe wijk Meerhoven verzorgt.

De lokale bevolking beschouwt Zeelst als los van Veldhoven met de motto "Zilst Blè Zilst" (Zeelst blijft Zeelst).

• Sint-Willibrorduskerk uit 1873, ontworpen door Carl Weber. Ze is in 1952 verbouwd, daar ze te klein was geworden voor het groeiend aantal gelovigen. De kerk heeft een forse toren met vier spitse hoektorentjes en een traptorentje opzij. De kerk bezit enkele glas-in-loodramen.[1]
• Heilige Jozefkerk is een doosvormige moderne kerk van na 1957 met een opvallende zuilvormige toren die van meerdere uurwerken is voorzien. Het interieur valt op door schone baksteen en grote glazen vensterwanden.
• Sint-Maartenskerk uit 1990, een tentvormig parochiecentrum, ontworpen door Jan Merks.
• Het Trapjeshuis aan de Kapelstraat-Noord, uit 1750, met speels vormgegeven zijgevels.
• De muziekkiosk en de overblijfselen van karakteristieke dorpsbebouwing eromheen.
• Zilster molen, een windmolen nabij het oude centrum
• Langgevelboerderij op Hemelrijken, uit 1847, later bewoond door een kunstenaar

• Museum 't Oude Slot, op Hemelrijken, in een U-vormige herenboerderij uit de 18e eeuw, die gebouwd is op de fundamenten van de vroegere edelmanswoning. Opgravingen in 1964 openbaarden de contouren van de omgrachting, die weer gereconstrueerd is. Het museum is gewijd aan de Kempense volkenkunde, en ook zijn er voorwerpen te zien die bij de opgravingen zijn gevonden en afkomstig zijn van het slotje. De boerderij is in 1974 gerestaureerd.

Zeelst kent diverse uitgaansgelegenheden in het oude dorpskern. Hierdoor trekt het bezoekers tijdens uitgaansavonden. Tijdens carnaval gaat de optocht door het "dorp" en zijn de meeste horecagelegenheden aangesloten met zogeheten leutmunten als betaalmiddel. Ook wordt hier elk jaar begin augustus de regionaal bekende kermis gehouden.

Zeelst heeft een eigen amateurvoetbalvereniging, genaamd UNA. Deze vereniging is opgericht in 1929 en heeft als thuisbasis Sportpark Zeelst. Het eerste team van UNA komt sinds een aantal jaar uit in de Zondag Hoofdklasse B. Vanaf het seizoen 2011 - 2012 kwam UNA uit in de Topklasse, maar kon zich daar niet handhaven en degradeerde naar de Hoofdklasse B. Het daaropvolgende seizoen presteerde UNA het wederom om kampioen te worden van de Hoofdklasse B en promoveerde opnieuw naar het hoogste amateurniveau. In 2013-2014 werd in de Topklasse de 2e plaats, na de Amsterdamse kampioen AFC, behaald, de beste prestatie van het Zeelsterse UNA ooit. Tegenwoordig speelt UNA in de 3de divisie zondag.

Door de verstedelijking is er van het oorspronkelijke landschap niets meer over. Voormalige buurtschappen als Djept, Muggenhol, Heistraat en Sliffert zijn in het begin van de 21e eeuw door de nieuwbouwwijk Meerhoven opgeslokt.

Meerhoven, Meerveldhoven, Oerle, Strijp

• ZeelstSchrijftGeschiedenis.nl
• Museum 't Oude Slot

	Plaatsen in de gemeente Veldhoven
Hoofdplaats: Veldhoven Buurtschappen: Berkt · Halfmijl · Heers · Hoogeind · Scherpenering · Schoot · Toterfout · Vliet · Zandoerle · Zittard Voormalige gemeenten: Oerle · Veldhoven en Meerveldhoven · Zeelst Noord-Brabant: Steden en dorpen      Nederland: Provincies · Gemeenten

Zie de categorie Zeelst van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.