Rechtvaardige onder de Volkeren

Rechtvaardige onder de Volkeren (Hebreeuws: חסיד אומות העולם - Chassid Umot ha-Olam) is een uit de Talmoed afkomstige eretitel die door Israël wordt gegeven aan gojim (niet-Joden) die Joden ten tijde van de Holocaust hebben helpen onderduiken, ontkomen en overleven. De toekenning gebeurt door de leiding van Yad Vashem, de plaats waar het Joodse volk de slachtoffers van de door Adolf Hitler georganiseerde massamoord op de Joden herdenkt.

Wegwijzer naar de tuin van de 'Rechtvaardigen onder de Volkeren'

Men noemt de titel ook wel Yad Vashem-onderscheiding voor hulp aan Joden. De decorandus ontvangt een medaille en een oorkonde met de vermelding van zijn of haar naam. Verder wordt deze naam in Jeruzalem in een muur gebeiteld, in een park gewijd aan de "Rechtvaardige onder de Volkeren".

Geschiedenis

Tussen 1953 en 2019 werden over de hele wereld meer dan 27.362 mensen uit 51 landen als 'Rechtvaardige' door Yad Vashem erkend, waaronder 5778 Nederlanders en 1751 Belgen [1]. Na Polen (6992 onderscheidingen) is Nederland daarmee het land met de meeste onderscheidingen. Nederland laat desondanks ook het grootste sterftepercentage zien binnen de Joodse gemeenschap in West-Europa. Niet meer dan zesentwintig procent van de Nederlandse Joden overleefde de Holocaust. Nog steeds worden mensen genomineerd om als 'Rechtvaardige' te worden onderscheiden.

In enkele gevallen is de onderscheiding collectief toegekend aan groepen. Bekend zijn onder andere het gehele Deense verzet,[2] het Drentse dorp Nieuwlande[3] en het Franse Le Chambon-sur-Lignon.[4] Verder is de onderscheiding alleen aan individuele personen toegekend. Bekende 'Rechtvaardigen onder de Volkeren' waren paus Johannes XXIII, koningin Elisabeth van België, prinses in Beieren, prinses Alice van Battenberg, de Zweedse diplomaat Raoul Wallenberg, de Italiaanse kardinaal Elia Dalla Costa en de Sudeten-Duitse industrieel Oskar Schindler.

België

1731 onderscheidingen,[5] onder wie:

  • André, Joseph: onderpastoor in Namen, redde talrijke joodse kinderen, inspireerde Eric-Emmanuel Schmitt voor zijn roman L'enfant de Noé.[6]
  • Annaert, Petrus & Isabella: onderdak aan Marie Zelieznikas.[7]
  • Caroline van Belle: moeder-overste van het klooster Sint-Antonius te Sint-Pieters-Leeuw verborg een veertigtal joodse kinderen
  • Chantraine, Germaine: verstopte soms tot 15 joden in haar huis te St-Pieters-Woluwe.[8]
  • Cougnet, Eugène: verstopte tientallen joden in zijn kostschool te Heide (Kalmthout), later in het kasteel van Bassines bij Méan (Havelange).[9]
  • De Winne, Jean & Leonie en dochter Mariette: onderdak aan Marie Zelieznikas.[10]
  • Daman-Scaglione, Jeanne: als hoofd van de school "Nos petits" hielp ze duizenden kinderen onderduiken, begeleidde ze naar hun schuilplaatsen, hielp volwassen vrouwen aan valse papieren en werk als huismeid, en verzamelde inlichtingen over de Duitsers. Haar latere echtgenoot, de literatuur professor Aldo Scaglione vernoemt de "The Aldo and Jeanne Scaglione Prize for Comparative Literary Studies" als eerbetoon naar zijn echtgenote.[11]
  • Kerkhofs, Louis-Joseph, bisschop van Luik: zette zelf in zijn bisdom onderduiknetwerk voor vervolgde joden op vanaf 1942.
  • Robert Maistriau: stopte het transport XX met 2 kompanen waardoor joden konden ontsnappen.[12]
  • Yvonne Nèvejean: was directrice van Nationaal werk voor Kinderwelzijn tijdens WOII en een Belgische verzetsstrijder. Zij was een van de leiders van een organisatie die hielp bij het verbergen van Joodse kinderen in nazi-bezet België tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ze speelde een rol bij het verbergen van ongeveer 4000 kinderen, velen bij katholieke gezinnen en instellingen. [13]
  • Henri Reynders (Dom Bruno), benedictijn: bouwde vanuit de abdij Keizersberg in Leuven een ondergronds netwerk uit en droeg zo bij tot de redding van bijna 400 joodse kinderen.[14]
  • Smeers, Philomène (Zuster Marie-Véronique): verborg Joodse studentes Simone Suzanne Berman en Ilse Frumer in het klooster.[15]
  • Thiéry, Armand (priester en emeritus hoogleraar experimentele psychologie Katholieke Universiteit Leuven) te Heverlee-Leuven: vrijlating joodse vrouw Grunia Schicharewitch uit Dossinkazerne in 1944 en onderduikhulp aan andere joden.[16]
  • Wallraf Alphonse en echtgenote Schildermans Elisabet: verborgen het Joodse gezin van Abraham Friedman in hun woning te Neerpelt in de loop van 1943. De onderscheiding werd hun toegekend op 5 maart 2013 in het Egmontpaleis in Brussel door de heer Shimon Perez.

Nederland
Beatrix bij de uitreiking (1988) Rechtvaardige onder de Volkeren
Rechtvaardige onder de Volkeren -Ceremonie (1988)

5595 onderscheidingen,[17] onder wie:

Zie ook

Referenties
  1. https://www.yadvashem.org/righteous/statistics.html
  2. (en) Yadvashem.org, zie voetnoot onder tabel aldaar
  3. (en) Yadvashem.org
  4. (en) Vadvashem.org
  5. Volledige lijst: The Righteous Among the Nations Department Belgium
  6. (fr) Joseph André
  7. Helden krijgen hoogste eer
  8. Vijfentwintig Belgen krijgen titel "Rechtvaardige der Naties"
  9. Zie Ivo Pauwels & Karine Huts, Wat mijn kleinzoon weten moet: hoe een joodse jongen onderdook in België (1939-1945), Lannoo, 2017.
  10. Hoogste Israëlische onderscheiding voor Mariette De Win
  11. Portret Jeanne Daman
  12. Robert Maistriau
  13. Beschrijving Yvonne Nèvejean(en), Shoah Resource Centre. Geraadpleegd op 26 augustus 2019.
  14. (fr) Henri Reynders
  15. Belgische religieuze wordt uitgeroepen tot "Rechtvaardige onder de Naties
  16. Thiery Armand
  17. Volledige lijst: The Righteous Among the Nations Department The Netherlands
  18. C. Lee, Anne Frank 1929-1945, Bezige Bij, 2012, ISBN 9789460035234
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.