Werktoets

De werktoets is in het Nederlands auteursrecht de maatstaf die wordt gehanteerd om te beoordelen of een voorwerp, wetenschappelijke publicatie of kunstuiting e.d. een “werk” kan heten in de zin van de Auteurswet en daaraan dientengevolge auteursrechtelijke bescherming dient te worden toegekend, d.w.z. dat voor de openbaarmaking en verspreiding daarvan de voorafgaande toestemming van de maker vereist is, bij gebreke waarvan deze zonodig bij de rechter een verbodsactie kan instellen en eventueel schadevergoeding kan vorderen.

Inhoud en doel

De werktoets is in feite een voorvraag in een auteursrechtelijk geschil. Indien het betreffend voorwerp niet de werktoets doorstaat, hoeft de rechter immers niet verder te oordelen of er dan ook sprake is van een inbreuk.

Om als auteursrechtelijk werk beschermd te kunnen zijn, is vereist dat het werk een eigen, oorspronkelijk karakter heeft en ook het persoonlijk stempel van de maker draagt.

Het eerste houdt in dat het werk niet ontleend mag zijn aan een ander werk. Het tweede betekent dat er sprake dient te zijn van een werk dat het resultaat is van scheppende menselijke arbeid en dus van creatieve keuzes, en daardoor een schepping is van de menselijke geest.

Daarbuiten valt in elk geval al wat dusdanig banaal of triviaal is dat daarachter geen creatieve arbeid kan worden aangewezen.

De keuzen van de maker mogen niet louter een technisch effect dienen of te veel het resultaat zijn van een door technische uitgangspunten beperkte keuze.

Verder geldt dat ook een verzameling of bepaalde selectie van op zichzelf niet beschermde elementen, bijgeval een (oorspronkelijk) werk kan heten in de zin van de Auteurswet, mits die selectie althans het persoonlijk stempel van de maker draagt.

Het moet gaan om een eigen intellectuele schepping van de maker.

Of er aan voornoemde maatstaf is voldaan, dient beoordeeld te worden aan de hand van de concrete situatie op het moment waarop het werk door de maker tot stand werd gebracht.

Wetgeving

Nederland

De relevante Nederlandse wetgeving is te vinden in §.3 De werken, waarop auteursrecht bestaat en met name in art. 10 Auteurswet lid 1.

Daarin geeft de wetgever de volgende opsomming van wat zoal als "werk" in de zin van deze wet kan heten (deels volgens de ten tijde van de totstandkoming van deze wet in 1912 gebruikelijke spelling; het 12e punt werd later toegevoegd):

1°. boeken, brochures, nieuwsbladen, tijdschriften en andere geschriften;
2°. toneelwerken en dramatisch-muzikale werken
3°. mondelinge voordrachten
4°. choreografische werken en pantomimes
5°. muziekwerken met of zonder woorden
6°. teeken-, schilder-, bouw- en beeldhouwwerken, lithografieën, graveer- en andere plaatwerken
7°. aardrijkskundige kaarten
8°. ontwerpen, schetsen en plastische werken, betrekkelijk tot de bouwkunde, de aardrijkskunde, de plaatsbeschrijving of andere wetenschappen
9°. fotografische werken
10. filmwerken
11°. werken van toegepaste kunst en tekeningen en modellen van nijverheid
12°. computerprogramma’s en het voorbereidend materiaal
en in het algemeen ieder voortbrengsel op het gebied van letterkunde, wetenschap of kunst, op welke wijze of in welke vorm het ook tot uitdrukking zijn gebracht.

Jurisprudentie

Europa

Het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft de maatstaf aldus geformuleerd: het moet gaan om "een eigen intellectuele schepping van de auteur van het werk" (HvJEU 16 juli 2009).

Nederland

De werktoets is in de jurisprudentie in Nederland met name ontwikkeld in de arresten van de Nederlandse Hoge Raad Van Dale/Romme (HR 04 januari 1991), Endstra-tapes (HR 30 mei 2008) en Kefoca/Lancôme (HR 16 juni 2005). In dit laatste arrest is uitgemaakt dat datgene wat louter noodzakelijk is voor het verkrijgen van een bepaald technisch effect uitgesloten is van auteursrechtelijke bescherming.

Portretfoto's

Ook bij een portretfoto wordt in auteursrechtelijke jurisprudentie veelal uitgegaan van een origineel werk. Bij het maken daarvan zullen vaak voldoende eigen keuzen zijn gemaakt die een persoonlijke visie van de fotograaf als maker tot uitdrukking brengen; onder meer ten aanzien van belichting, gelaatsuitdrukking, sfeer en kleur.[1]

Zie ook
Bronnen die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Auteurswet op de Nederlandstalige Wikisource.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.