Tekenkunst

Tekenkunst kan opgesplitst worden in enerzijds het waarnemingstekenen ("tekenen naar de natuur") waarbij de kunstenaar tekent naar de zichtbare werkelijkheid en tracht natuurgetrouw weer te geven wat hij ziet, en anderzijds verbeeldingstekenen ("tekenen naar de verbeelding") het tekenen van wat de kunstenaar aanvoelt, hoe hij de realiteit op dat ogenblik ervaart of wat hij er in ziet, danwel geconstrueerde, abstracte of geabstraheerde tekenkunst. Een tekening kan helemaal voorstellingsloos zijn, of kan een verwerking of interpretatie van een voorstelling, herinnering, idee of waarneming zijn.

Albrecht Dürer, Zelfportret na ziekte (1503) Pen penseel en krijt

Tekeningen worden gemaakt met grafietpotlood, houtskool, contépotlood, siberisch krijt, pastel of inkt, of, afhankelijk van de druktechniek, getekend op of gekrast in een of andere soort plaat (met daarop eventueel een substantie aangebracht waarin getekend wordt, en die, eventueel na chemische bewerking, rechtstreeks gebruikt wordt om de tekening op papier te drukken, of indirect, via een andere drager). Hoewel het een tekentechniek lijkt te zijn, wordt de pasteltechniek officieel ingedeeld bij de schildertechnieken. Pentekeningen worden gemaakt met een tekenpen of een rietpen, en inkt of bister. Vóór de uitvinding van het potlood werd er vaak getekend met een zilverstift op geprepareerd papier. Ook kan getekend worden met een penseel en Oost-Indische inkt, of eventueel met verf. Als er een combinatie van inkt en water wordt gebruikt, spreekt men van een gewassen (pen)tekening. Hierbij worden lichtere partijen ingeschilderd met een verdunde oplossing van de tekeninkt of waterverf De drager is meestal papier of karton, maar ook hier zijn talrijke uitzonderingen op. Zo kan er bijvoorbeeld met aardbeisiroop of stroop op een bord pap een hart zijn getekend.

Dikwijls dient de tekening als voorstudie voor een op een later tijdstip te vervaardigen schilderij of beeld. Het gaat dan om voorbereidende schetsen. Door hun onderzoekend karakter zullen tekeningen sneller tot de essentie doordringen, zijn ze spontaner en gevoeliger. De kunstenaar kan in een tekening zijn grenzen verleggen en op onderzoek gaan naar wat voor hem of haar belangrijk is.

In de 20e eeuw heeft de tekenkunst de status van een zelfstandige kunstvorm gekregen. De tekeningen die daarbij ontstaan worden 'autonome tekenkunst' genoemd.