Rechtspraak

Rechtspraak is het proces waarin door een rechter een oordeel wordt gevormd over een rechtszaak. De rechter spreekt recht door een rechterlijke uitspraak te doen die bindend is voor de partijen die betrokken zijn bij de rechtszaak. In het Nederlands noemt men een dergelijke rechterlijke uitspraak een vonnis of een arrest, afhankelijk van het rechtscollege dat de uitspraak doet.

Wandschildering Salomo's rechtspraak in het voormalig stadhuis van Stavoren

Bron van recht

De rechtspraak vormt samen met de wet in materiële zin en de rechtsleer de belangrijkste bron van recht. Of de rechtspraak een bindende of gezaghebbende bron van recht is, hangt af van het desbetreffende rechtsstelsel. Zo is de rechtspraak in common law-landen een bindende bron van recht, terwijl die in civil law-landen gezaghebbend is.

Rechtstoepassing

Rechtspreken is het toepassen van rechtsregels op feiten. Volgens de klassieke visie op de rechtspraak dient een rechter als volgt te werk te gaan:

  • vaststelling van de feiten
  • vaststelling van de toepasselijke rechtsregel
  • toepassing van de regel op de feiten door middel van het volgende syllogisme:
    • maior: rechtsregel
    • minor: rechtsfeit
    • conclusie: rechterlijke uitspraak

Rechtsvorming

Rechtspreken is een "actieve" bezigheid, waarbij de rechter het recht vormgeeft. Zowel bij het vaststellen van de feiten (minor) als bij het vaststellen van de rechtsregel (maior), treedt de rechter actief op. Zij moet namelijk de relevante feiten (de rechtsfeiten) achterhalen en zij moet de rechtsregels, door er een juridische interpretatie aan te geven, toepassen op deze feiten. Er is sprake van een zekere mate van autonome rechtsvinding: de rechter laat zich bij haar beslissing leiden door haar eigen oordeel en schuift daarmee strijdige wettelijke bepalingen terzijde. Een rechter zal echter bij elke beslissing wel zo veel mogelijk pogen houvast te zoeken in het wettelijk recht. Dat houvast vindt zij in de wetgeving, daarom wordt ook wel gesproken van "rechtsvinding".

de Rechtspraak

In Nederland is 'de Rechtspraak' de naam die het spraakgebruik (en in de huisstijl) wordt gebruikt bij alle autonome onderdelen die betrokken zijn bij het rechtssysteem, zoals de rechtbanken, gerechtshoven, de Hoge Raad, het College van Beroep voor het bedrijfsleven, de Centrale Raad van Beroep en de Raad voor de Rechtspraak.

Zie ook
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.