Twekkelo

Twekkelo was een grote Twentse marke die deel uitmaakte van het kerspel Enschede, waartoe ook Lonneker, Driene, Usselo en de Eschmarke behoorden. Vlak na het jaar 900 worden de namen Thrinon (Driene), Loningheri (Lonneker) en Tuegloe (Twekkelo) genoemd. De marke Twekkelo was verdeeld in de Gerinkhoek, de Beldershoek, de Wullenhoek, het Rougoor, de Mensinkhoek, het Twekkeler Veld en het Grote Veld. Het markerichterschap lag op de Hof van Twekkelo, waarvan de locatie niet meer met zekerheid te bepalen is. In 1867 werd de marke Twekkelo definitief opgeheven.

Oprijlaan naar erve De Helder. Daarachter een bakspieker (Rijksmonument)

De kern van de buurtschap Twekkelo wordt gevormd door drie essen (de Twekkeler Es, de Lutje Es en de Groote Es) die dicht bij elkaar liggen, met daaromheen een aantal boerenerven. Een paar daarvan werden al in de 9e en 10e eeuw genoemd. Uit het schattingsregister van 1475 blijkt dat er toen 23 erven in deze buurschap lagen.

De beken Makkenbroekenbeek (Twekkelerbeek), de Strootsbeek (later Elsbeek) en de Schoolbeek lopen van oost naar west door Twekkelo. De laatste twee ontspringen in Twekkelo en slingeren op een redelijk natuurlijke wijze door het landschap. Sommige gedeelten van de beken zijn uitzonderlijk helder.

Boortoren in Twekkelo

Het gebied van nu wordt begrensd door de industriegebieden van Enschede en Hengelo en noordelijk, het Twentekanaal en in het zuiden door de A35. Er staan veel boorhuisjes (in Saksische stijl met gevelteken) vanwege de zoutwinning door AkzoNobel. Deze zouthuisjes vervingen de oudere zwarte boortorens.

Tegen de bedreiging van verstedelijking en industrie is in 1991 de Vereniging Behoud Twekkelo opgericht. Zij heeft onder andere een aantal wandelpaden (Stiewelpaden) uitgezet om buitenstaanders kennis te laten maken met het gebied.

Johanneskerk

Een klein kerkje staat aan de Twekkelerweg, genaamd de Johanneskerk. Deze kerk is gebouwd in 1950 door de Armenstaat Twekkelo, een organisatie die opkwam voor de armen en minvermogenden woonachtig in Twekkelo en lid van de Nederlandse Hervormde Kerk. Sinds 1998 kan men er een burgerlijk huwelijk laten voltrekken.

Poort naar Het Stroot

Theehuisje bij erve Wilgenkamp

Al eeuwenlang zijn er landgoederen in Twekkelo geweest. Het huidige landgoed Het Stroot (heette Thon Strode; al in 1338 genoemd) kwam er in 1865. Gerrit Jan van Heek kocht toen een gebied van rond 25 hectare met een zomerhuisje. Het gebied en het buitenverblijf zijn later uitgebreid.

In het kader van de natuurschoonwet zijn er nog landgoederen bij gekomen, bijvoorbeeld: De Horste, Het Reef, Het Gerink, Het Overbeek, Den Haimer, Het Mensink en Het Wilgenkamp.

Markescholen waren een algemeen goed in Twente. In 1726 werd door de goedsheren van marke Twekkelo de Twekkelerschool opgericht. Honderd jaar na de oprichting is er een nieuwe school gebouwd op dezelfde plaats en in 1920 weer. In 1934 is de lagere school gesloten. Heden is de Twekkelerschool privé bezit en heeft het geen publieke functie meer.

Van Hengelo naar Twekkelo liep van 1937 tot 2013 het industriespoorlijntje van AKZO. Sinds 2016 kan het 3 kilometer lange spoor door toeristen worden bereden met draisines (spoorfietsen). Het traject is hierom in Twekkelo met 600 meter verlengd.

• Lijst van rijksmonumenten in Twekkelo

• Vereniging Behoud Twekkelo

Zie de categorie Twekkelo van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

	Plaatsen en wijken in de gemeente Enschede
Stad: Enschede     Dorpen: Boekelo · Glanerbrug · Lonneker · Usselo     Buurtschappen: Broekheurne · Goorseveld · Rutbeek · Twekkelo Stadsdeel Centrum: Binnenstad · Boddenkamp · De Bothoven · 't Getfert · Horstlanden-Veltkamp · Laares · Het Zeggelt Stadsdeel Noord: Bolhaar · Deppenbroek · Mekkelholt · Roombeek · Twekkelerveld · Campus UT Stadsdeel Oost: Dolphia · De Eschmarke · Hogeland · 't Ribbelt · Stokhorst · Varvik · Velve-Lindenhof · Wooldrik Stadsdeel West: Boswinkel · Pathmos · Ruwenbos · Stadsveld · 't Zwering Stadsdeel Zuid: Helmerhoek · Stroinkslanden · Wesselerbrink Overijssel · Steden en dorpen in Overijssel      Nederland · Provincies · Gemeenten