The Aviator

Warren Beatty wilde reeds in de jaren 1970 een biopic maken over filmmaker en vliegtuigpionier Howard Hughes. Aanvankelijk wilde hij samenwerken met scenarist Paul Schrader, maar toen dat niet doorging, schreef hij samen met Bo Goldman een scenario voor de biopic. Goldman schreef later ook de Howard Hughes-komedie Melvin and Howard (1980), die door Jonathan Demme zou geregisseerd worden. In de loop der jaren probeerde Beatty meermaals om het project te verfilmen.[1] In 1990 benaderde hij Steven Spielberg om het script van Goldman te regisseren, maar tot een samenwerking kwam het uiteindelijk niet.[2] In 1993 kocht Charles Evans jr., neef van de beroemde filmproducent Robert Evans, de filmrechten op het boek Howard Hughes: The Untold Story van auteurs Peter Harry Brown en Pat H. Broeske. New Regency Productions wilde de film financieren, maar desondanks raakte ook dit project niet van de grond.[3]

Disney ontwikkelde in 1997 plannen om de film Mr. Hughes uit te brengen. De biopic zou gemaakt worden door regisseur Brian De Palma, acteur Nicolas Cage en scenarist David Koepp, het trio dat op dat ogenblik aan de productie van Snake Eyes (1998) samenwerkte.[1][4] Het was de bedoeling dat Cage in de film zowel Hughes als Clifford Irving zou vertolken. In maart 1998 begon Universal Pictures met een eigen Hughes-project. De studio verwierf de rechten op het boek Empire: The Life, Legend and Madness of Howard Hughes en probeerde het project te verfilmen met Johnny Depp als hoofdrolspeler, Terry Hayes als scenarist en de broers Albert en Allen Hughes als regisseurs.[5] Uiteindelijk haakte Universal af omdat het de concurrentie met Disney niet wilde aangaan. Toen in de zomer van 1998 bleek dat Snake Eyes geen groot succes was, besloot Disney Mr. Hughes niet langer te verfilmen.

In het voorjaar van 1999 nam Charles Evans jr., die nog steeds over de rechten op Howard Hughes: The Untold Story beschikte, samen met zijn toenmalige zakenpartner Michael Mann scenarist John Logan in dienst om een Hughes-film uit te werken.[6] Acteur Leonardo DiCaprio, die erg graag een film over Howard Hughes wilde maken, werkte vervolgens samen met Logan en Mann om het project te verfilmen. In juni 1999 werd het project opgepikt door Disney.[7] Toen bleek dat The Insider (1999) van Mann ondanks zeven Oscarnominaties geen financieel succes was, belandde het filmproject bij New Line Cinema.[8] Mann, die inmiddels zelf de rechten op het boek Howard Hughes: The Secret Life had gekocht, zou het script aanvankelijk verfilmen na de productie van Ali (2001), maar besloot uiteindelijk om geen twee biopics na elkaar te regisseren. Hij bleef nadien wel als producent bij de film betrokken. Charles Evans jr. werd niet betrokken bij de deal met New Line Cinema en spande in 2001 een rechtszaak aan tegen Mann, die hij ervan beschuldigde zijn filmproject te hebben gestolen. De zaak werd opgelost, waardoor Evans een officiële vermelding kreeg als producent.[6]

Martin Scorsese, met wie DiCaprio eerder al aan Gangs of New York (2002) had gewerkt, werd vervolgens benaderd om de biopic te regisseren.[9] Omdat Scorsese de reputatie had een oncontroleerbare regisseur te zijn die zich niet aan afgesproken budgetten en tijdschema's hield, weigerden de meeste studio's het project te financieren.[10] Het budget van 116 miljoen dollar werd uiteindelijk grotendeels gefinancierd door producent Graham King, die zo'n 80 miljoen dollar in de productie investeerde.[11] Op 25 mei 2003 werd Robert Richardson in dienst genomen als director of photography, waarna hij naar China vertrok voor de opnames van Kill Bill (2003).[12] Oorspronkelijk werd Janusz Kamiński door Scorsese overwogen voor het camerawerk, maar de Poolse cameraman moest uiteindelijk afhaken.[13]

DiCaprio bereidde zich op zijn hoofdrol voor door zich grondig te verdiepen in de obsessieve-compulsieve stoornis (OCD) waarmee Hughes tijdens zijn leven kampte. DiCaprio en Scorsese schakelden de hulp in van dr. Jeffrey Schwartz om de aandoening in de film zo geloofwaardig mogelijk te kunnen weergeven.[14] Daarnaast ontmoette de acteur ook verscheidene personen met OCD. Zo lette hij op de manier waarop ze hun handen wasten, wat later als inspiratie diende voor een scène in de film.[15]

Scorsese hoopte dat Cate Blanchett in de huid zou kruipen van filmicoon Katherine Hepburn, maar omdat de actrice verbonden was aan de opnames van de western The Missing (2003) richtte hij zijn aandacht vervolgens op Nicole Kidman.[16] In het voorjaar van 2003 werd Kidman ook gelinkt aan de rol van Ava Gardner.[17] In juni 2003 haakte Kidman af omdat ze zich al verbonden had aan de productie van The Stepford Wives (2004).[18] Omdat het begin van de opnames werd uitgesteld, kon Blanchett uiteindelijk toch gecast worden als Hepburn.[16]

In juni 2003 werd zangeres Gwen Stefani gecast als Jean Harlow.[19] In dezelfde periode werden Kate Beckinsale, Adam Scott en Kelli Garner gecast als respectievelijk Ava Gardner, Johnny Meyer en Faith Domergue.[20]

Producent Graham King gaf Scorsese 90 dagen om de film op te nemen. De opnames gingen op 7 juli 2003 van start in Montreal en verhuisden nadien naar Los Angeles. Op 17 november 2003 zaten de opnames erop. De regisseur rondde de opnames af in 91 dagen.[21] Er werd een dag vertraging opgelopen omdat de set in Californië geteisterd werd door een natuurbrand.

In Canada werden onder meer de Grauman’s Chinese Theatre en de nachtclub Cocoanut Grove van het Ambassador Hotel nagebouwd.[22] De sets werden ontworpen door production designer Dante Ferretti en diens echtgenote Francesca Lo Schiavo.

Voor de vele vliegtuigscènes werd besloten om hoofdzakelijk met schaalmodellen te werken.[23] Zo werden er miniatuurversies gemaakt van onder meer de Spruce Goose en XF-11. Het luchtgevecht aan het begin van de film werd digitaal geanimeerd, terwijl de vliegtuigcrash in een huis in Beverly Hills door middel van schaalmodellen werd gecreëerd.[24]

Samen met Robert Richardson, director of photography, bedacht Scorsese het plan om de kleuren in The Aviator er te laten uitzien als een oude Hollywoodproductie. Met behulp van historische belichtingstechnieken en digitale bewerkingen werd zowel het twee- als driekleurenproces van Klassiek Hollywood nagemaakt.[25] Tijdens de eerste 52 minuten van de film bestaan de scènes enkel uit combinaties van rood en cyaan, waardoor groene objecten – zoals gras of erwten – er eerder blauw uitzien. Dit was een hommage aan de films van de eerste helft van de 20e eeuw, die werden opgenomen met camera's die beschikten over twee filmrollen die enkel de kleuren rood en cyaan konden registreren. Hughes zelf ontwikkelde in 1929 met Multicolor zo'n tweekleurenproces. De filmscènes die zich na 1934 afspelen, bootsen de verzadigde uitstraling van het driekleurenproces van Technicolor na en bestaan daardoor uit een combinatie van de kleuren rood, blauw en groen.[26]

Op 17 december 2004 ging de film in première in een beperkt aantal Amerikaanse bioscopen. Op 25 december 2004 werd de film in de Verenigde Staten uitgebracht in meer dan 1.700 bioscopen. Op 20 en 26 januari 2005 volgden respectievelijk de Nederlandse en Belgische première. The Aviator bracht wereldwijd meer dan 210 miljoen dollar op.[27] In 2006 werd de film op dvd uitgebracht en twee jaar later ook op blu-ray.

De film kreeg overwegend positieve recensies. Volgens Rotten Tomatoes heeft de film een waarde van 87% en een gemiddelde score van 7,8 op 10, gebaseerd op 213 recensies.[28] Op Metacritic krijgt de film een gemiddelde score van 77 op 100, gebaseerd op 41 recensies. Filmrecensent Roger Ebert gaf The Aviator een score van 4 op 4 en noemde het een van de beste films van het jaar.[29]

1. "Icarus" – 3:58
2. "There Is No Great Genius Without Some Form of Madness" – 2:50
3. "Muirfield" – 2:22
4. "H-1 Racer Plane" – 3:20
5. "Quarantine" – 3:52
6. "Hollywood 1927" – 2:59
7. "The Mighty Hercules" – 3:32
8. "Howard Robard Hughes, Jr." – 3:57
9. "America's Aviation Hero" – 2:05
10. "7000 Romaine" – 2:22
11. "The Germ Free Zone" – 2:49
12. "Screening Room" – 5:27
13. "Long Beach Harbour 1947" – 3:49
14. "The Way of the Future" – 4:01