Rood (kleur)

Rood is over het algemeen de kleur van brandweervoertuigen

Rood is een kleur die snel de aandacht trekt en in het westen gezien wordt als zowel een teken van gevaar als van liefde. Zo is een rode lijst dan ook een opsomming van mensen, dieren, ... waar gevaar aan verbonden is. Daarom wordt rood veel gebruikt als signaalkleur in verkeerslichten en seinen. Deze betekenis komt wellicht ook doordat bloed een rode kleur heeft; (de kleur van) bloed wordt door mens en dier instinctief verbonden met gevaar. Symbolische betekenissen van rood hangen hiermee samen, het is de kleur van de woede. Rood wordt ook geassocieerd met de oorlogsgod Mars, vandaar ook waarschijnlijk dat de rode planeet Mars juist aan deze god is gewijd. Bloed, maar ook vuur kan hieraan ten grondslag liggen. Niet voor niets is rood ook de kleur van brandweer en brandpreventie.

In de associatie met het bloed en het hart zit meteen de positieve keerzijde, namelijk die met liefde en verbondenheid. Het rode hart is daarvan het beeldmerk. Rood is in het westen ook de kleur van seksualiteit en prostitutie. Een prostitutiegebied wordt aangeduid met rosse buurt of red-light district, waarmee wordt bedoeld dat hier een rode gloed van lichten aanwezig is. In het oosten heerst over de kleur rood vooral een zeer positieve connotatie. Zo staat het in China voor onder andere hartstocht, welvaart, geluk, liefde, populariteit en macht. De kwaliteit van een Chinees restaurant wordt aangeduid met het aantal rode lampionnen. In tegenstelling tot het westen is in China aan erotiek de kleur geel verbonden.

Ook in het westen is de kleur rood wel verbonden aan vreugde, weelde, adel en elite. Te denken valt aan het gebruik van de rode loper bij officiële aangelegenheden, herdenkingen en feesten.

Revolutionairen met rode vlag, Parijs, 1848, door Emile Jean Horace Vernet

Kardinalen dragen rode koorkledij

In de politiek, waarschijnlijk al vanaf de Franse Revolutie wordt rood gebruikt als kleur van de revolutionaire, linkse en in het algemeen radicale groepen. In Rusland werd tijdens de burgeroorlog bijvoorbeeld gevochten tussen de roden en de witten. Op grond hiervan heette Rusland tijdens de Koude Oorlog ook wel het rode gevaar. In Latijns-Amerika geldt rood in de traditie van de Franse Revolutie nog altijd als de kleur van het liberalisme. In China speelt de kleur rood al millennialang een zeer belangrijke rol, in zowel het Chinese keizerrijk als de maoïstische Volksrepubliek China. Zie bijvoorbeeld het Rode Boekje. De vlaggen van communistische landen zijn vaak rood. China werd echter als het gele gevaar afgeschilderd, gezien de huidskleur en als onderscheid met rode gevaar vanuit de Sovjet-Unie. In iets zwakkere vorm is rood de symbolische kleur van het socialisme in al zijn varianten, en daardoor ook van de sociaaldemocratische partijen als de sp.a en de PvdA, en van democratisch-socialistische als de SP:

• Het ledenblad van de PvdA heet Rood
• De jongerenorganisatie van de SP heet ROOD, jongeren in de SP
• Binnen de sp.a bestaat een linkse tendens genaamd sp.a Rood

Opvallend is dat in de Verenigde Staten de kleur rood juist wordt gebruikt voor de conservatieve Republikeinse Partij. Hetzelfde geldt voor Paraguay, waar de conservatieve Colorados de kleur rood, en de wat vooruitstrevender Liberales de kleur blauw hanteren.

In een boekhouding worden rode kleuren gebruikt voor negatieve getallen, ofwel schulden. Als iemand een schuld heeft aan zijn bank, wordt dit rood staan genoemd.

In de Katholieke Kerk is rood de liturgische kleur van de misgewaden in de pinkstertijd, verwijzend naar de vurige tongen. Ook wordt de kleur gebruikt op feesten van martelaren en op Goede Vrijdag. De rode kleur geeft bovendien een waarde aan het ambt. Zo mogen (alleen) kardinalen het kardinaalrood (of scharlakenrood) dragen. Dit geeft hun bereidheid aan om hun eigen bloed te offeren voor de kerk.

Rood is ook de kleur van de liefde. Op Valentijnsdag zijn dan ook vele rode harten te koop.

Moslims verven hun handen op bepaalde feesten rood met behulp van henna.

In de schilderkunst wordt rood ook gebruikt als een aandachtstrekker. De kleur komt door het kleurperspectief in een schilderij naar voren ten opzichte van meer neutrale kleuren. Voor het gebruik van rood worden verschillende pigmenten gebruikt. Een aantal voorbeelden daarvan zijn:

• cadmiumrood
• karmijn (karmozijn)
• vermiljoen
• rode oker
• ossenbloed

Schakeringen van rode kleur in de natuur en op producten.

Typisch Nederlands is de verbinding van de kleur rood met pure chocolade. Dit is vooral in Nederland meestal verpakt in rood papier, in tegenstelling tot melkchocolade, die blauw verpakt is. Eenzelfde typisch Nederlands onderscheid is er bij melk. Karnemelk zit meestal in een rode verpakking, in tegenstelling tot melk (blauw), yoghurt (groen) en vla (geel). Verder onderscheiden Nederlanders water in flessen ook steevast in 'rood' en 'blauw', waarmee rood staat voor bronwater waaraan koolzuur is toegevoegd, en blauw voor zonder. Dit onderscheid wordt oorspronkelijk alleen gemaakt door het merk Spa. In Nederland is deze associatie zo sterk geworden dat ook andere merken op de markt deze scheiding hanteren. Met 'Spa rood' wordt ook in het algemeen koolzuurhoudend water bedoeld. In andere landen, met een grotere traditie van flessenwater, kent men deze kleurenscheiding niet. Een ander voorbeeld is dat bij zakken aardappelchips de naturelsmaak in Nederland gekenmerkt wordt door een rode verpakking, terwijl bijvoorbeeld paprikachips in een blauwe verpakking zit. In andere landen zijn naturelchips vaak in een gele verpakking te vinden, want die kleur komt overeen met de aardappel.

• Als een taal namen voor kleuren heeft, is daaronder altijd een naam voor rood.
• In de kleurcodering voor elektronica staat rood voor het cijfer 2.