Strijkkwartet nr. 12 (Beethoven)
Het Strijkkwartet Nr. 12 in Es groot, opus 127 is een vierdelige compositie voor strijkkwartet van Ludwig van Beethoven, die in februari 1825 voltooid werd.
Strijkkwartet Nr. 12 (Beethoven)
| ||||
 | ||||
Karikatuur van Beethoven door J.P. Lyser | ||||
| Componist | Ludwig van Beethoven | |||
| Soort compositie | Strijkkwartet | |||
| Toonsoort | Es | |||
| Opusnummer | opus 127 | |||
| Compositiedatum | mei 1824 - februari 1825 | |||
| Première | 6 maart 1825 (Wenen) | |||
| Opgedragen aan | Vorst Nicolaus von Galitzin | |||
| Duur | ca 37 min | |||
| ||||
Dit is het eerste van de zogenoemde late kwartetten. Na bijna 14 jaar pakte Beethoven het genre weer op, en bereikte met zijn laatste vijf strijkkwartetten een hoogtepunt; de sonatevorm zal steeds meer schuil gaan in een ontwikkelen en voortspinnen van motieven.
Vorst Galitzin deed in 1822 een verzoek aan Beethoven om 1 à 3 kwartetten voor hem te schrijven. Dit is het eerste van de drie aan Galitzin opgedragen kwartetten, maar is met de beide andere nauwelijks verwant. Belangrijker is de samenhang van de beide laatste Galitzin-kwartetten met opus 132, waarmee ze veel thematisch materiaal delen (de "ABC-kwartetten").
Delen
- I. Maestoso - Allegro............................. .....(6½ minuut)
- II. Adagio, ma non troppo e molto cantabile........ (16½ minuut)
- III. Scherzando vivace ................................(6¾ minuut)
- IV. Allegro .......................................................(6 minuten)
- Na maestoso-akkoorden een vloeiende melodie die teder (teneramente, sempre piano e dolce) moet worden voorgedragen. Pastoraal luchtig karakter, wat ook niet verstoord wordt door het energieke tweede thema in de cello.
- Zangerig thema in kleine stapjes (secundes) heen en weer glijdend. Wordt vervolgens vijf maal gevarieerd.
- Gepunteerd energiek motief dat steeds weer opduikt en het presto aanjaagt. De melodie van het presto is verwant met die van het adagio.
- Landelijk klinkend hoofdthema na een energieke opening. Marsachtig neventhema (Allegro vivace) en een wiegelend Allegro commodo. Idyllische sfeer die aan het eind over gaat van 4/4 naar 6/4 maat (Allegro con moto).
Onthaal
Het werk werd bij de première nogal slecht onthaald. De uitvoering door het Schuppanzigh Kwartet schijnt ten gevolge van ontoereikende repetities ondermaats te zijn geweest. Bij de herhaling van het concert op 23 maart 1825 waren de reacties positief. In de tweede helft van de negentiende eeuw werden Beethovens late kwartetten door onder meer Tsjaikovski afgewezen. Tegenwoordig worden ze echter bijzonder hoog gewaardeerd.
Bronnen, noten en/of referenties
|