Huis Plantagenet

Het huis Plantagenet was een koninklijke dynastie die van 1154 tot 1485 over het koninkrijk Engeland regeerde. De familie veroverde ook Wales en Ierland en regeerde daarnaast over grote delen van Frankrijk: Normandië, Aquitanië, Maine, Anjou, Touraine, Gascogne en Saintonge. De Franse bezittingen gingen echter in de Honderdjarige Oorlog verloren; in 1453 was alleen Calais nog in Engelse handen.

Het wapen van de vorsten uit het huis Plantagenet van 1340-1422 (links) en vanaf 1422 (rechts).

De naam Plantagenet werd door de koningen zelf niet gebruikt. De eerste die de naam voerde was Richard van York, de vader van de koningen Eduard IV en Richard III. Vanaf ca. 1448 voerde hij deze geslachtsnaam. De naam is afgeleid van Planta genesta, de Latijnse benaming voor brem. Het was de bijnaam van Godfried V van Anjou, de stamvader van het geslacht, die de gewoonte had een bremtakje op zijn helm te dragen.

Geschiedenis

De Plantagenets stamden af van een Frans adellijk geslacht, het huis Anjou. Godfried V, graaf van Anjou, was de stamvader van het geslacht. Hij trouwde met Mathilde, de dochter en erfgename van koning Hendrik I van Engeland. Na Hendriks dood in 1135 werd echter Stefanus van Blois tot koning van Engeland gekroond. Dit leidde tot een burgeroorlog die de Anarchie wordt genoemd. Mathilde viel in 1139 Engeland binnen en versloeg Stefanus in 1141. Stefanus werd gedwongen om Hendrik, de zoon van Mathilde en Godfried, als zijn erfgenaam te erkennen. Zo kwam Hendrik, na Stefanus' dood in 1154, op de troon van Engeland als Hendrik II, de eerste koning van Engeland uit het huis Plantagenet.

Hendrik II en zijn zonen Richard Leeuwenhart en Jan zonder Land concentreerden hun energie vooral op hun uitgebreide bezittingen in Frankrijk: Anjou, Maine, Touraine, Normandië en later ook Aquitanië (door het huwelijk van Hendrik II met Eleonora van Aquitanië). Vanaf 1204 verloor Jan zonder Land echter al die bezittingen, waardoor de dynastie een meer Engels karakter kreeg. (Frans-Engelse Oorlog (1204-1214))

Graftombe van Richard I Leeuwenhart en zijn schoonzuster, de vrouw van Jan zonder Land [Isabella van Angoulême] in de abdij van Fontevraud.

In de 15e eeuw viel het huis Plantagenet uiteen in twee zijlinies, het huis York en het huis Lancaster, die elkaar de Engelse troon betwistten tijdens de Rozenoorlogen. Deze Rozenoorlogen eindigden in 1485 met het aantreden van de eerste vorst uit het Huis Tudor, Hendrik VII. Hiermee kwam er eind aan de dynastie der Plantagenets. Hendrik VII stamde echter van moederszijde af van Jan van Gent, de vierde zoon van Eduard III; hij zette dus het geslacht der Plantagenets indirect voort.

De Plantagenets werden door de Tudors als een bedreiging gevreesd. De laatste directe mannelijke afstammeling van de Plantagenets, Eduard Plantagenet, werd daarom in 1499 geëxecuteerd door Hendrik VII. Zijn zuster Margaretha Pole werd in 1541 door Hendrik VIII ter dood gebracht. Hiermee stierf de lijn van de Plantagenets in de directe lijn uit.

Koningen van Engeland

Zijlinie Lancaster (1399-1471)

Zijlinie York (1461-1485)

Zie ook
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.