Paul Gilson

In 1866 verhuisde het hele gezin van Brussel naar Ruisbroek in Vlaams-Brabant. Daar ontving hij de eerste piano- en harmonielessen van Auguste Cantillon, een organist en dirigent van het kerkkoor en het plaatselijke fanfareorkest. In 1880 schreef hij aldaar ook zijn eerste composities voor koor of fanfareorkest.

Zijn voorkeur voor het koor en het blaasorkest loopt als een rode draad door zijn hele oeuvre en is ongetwijfeld merkbaar ook in zijn symfonische werken. Hij wordt ook als een vader van de Belgische blaasmuziek beschouwd, omdat hij zich sterk voor dit medium heeft ingezet en authentieke werken gecomponeerd heeft.

Zijn studie heeft hij gevolgd aan het Koninklijk Conservatorium te Brussel; bij François Auguste Gevaert (1828-1908) compositie en bij Charles Duyck harmonie en contrapunt. Voor zijn cantate Sinai werd hem in 1889 de Prix de Rome toegekend.

In het Brusselse muziekleven was hij een bewonderaar van de opera’s van Richard Wagner en van het kleurrijke orkestspel in de werken van de componisten van de Russische nationale school (Nikolaj Rimski-Korsakov, Aleksandr Glazoenov en Alexander Skrjabin). Deze drie heeft hij bezocht. Met César Cui en de muziekuitgever Belajeff had hij een intensieve correspondentie.

Van 1899 tot 1904 was hij professor voor harmonie aan het Koninklijk Conservatorium te Brussel en verder tot 1906 aan het Koninklijk Vlaams Conservatorium te Antwerpen. In 1909 werd hij door het Ministerie van Cultuur tot Inspecteur voor het dagelijks muziekonderwijs in België benoemd. Deze positie bekleedde hij tot 1930.

In 1924 stichtte hij samen met Marcel Poot (1901-1988) en Maurice Schoemaker (1890-1964) het magazine La Revue Musicale Belge. Tot de laatste editie van het magazine in december 1939 was hij hoofdredacteur.

Op 1 april 1937 huwde Gilson in Londen met Celina Stoops, zangeres en zanglerares.

Hij was de geestelijk vader van de groep Les Synthétistes, die voormalige studenten van hem verenigde om met vereende krachten het Belgische muziekleven met authentieke hedendaagse muziek te verzorgen. Ook al bereikten de leden van de groep (René Bernier, Francis de Bourguignon, Théo De Joncker, Marcel Poot, Maurice Schoemaker, Jules Strens en Robert Otlet), iedereen met verschillende intensiteit, het grote doel niet, toch waren zij zeer bekend.

Als componist behoort Paul Gilson tot de bekendste Belgen. Zijn oeuvre telt meer dan 100 symfonische werken.

• A. Corbet: Paul Gilson: Flemish Composer, in: Music & Letters, Vol. 27, No. 2 (Apr., 1946), pp. 71-73
• Arthur Meulemans: Paul Gilson, in: Muziek-Warande, 1e jg., nr. 1, 1 januari 1922, p. 3-6.
• Arthur Meulemans: Paul Gilson (1865-1942), in: Mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België. Klasse der Schone Kunsten. Jaargang XVII (1955), nr. 1.
• E. Baeck en H. Baeck-Schilders: De concerten op de Wereldtentoonstelling van 1885 te Antwerpen in 1885, in: Mededelingen van de Koninklijke Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België, Klasse der Schone Kunsten, jg. 55, nr. 1, Brussel, 1995.
• Auguste Baeyens: Vlaamse opera-kunst, in: De Vlaamse muziek sedert Benoit, o.l.v. A. Corbet, Antwerpen, 1951, p. 75-81.
• Jules Blangenois: Jubilé Paul Gilson, in: La Revue Musicale Belge, jg.1, nr.7, 1925-1926, p. 8.
• Gaston Brenta: Paul Gilson, Brussel, 1965
• Gaston Brenta: Paul Gilson en de sintetisten, in: Voorlichtingsblad van het Belgisch Muziekleven, jg. 1, nr. 1, 1966, p. 17-19.
• Gaston Brenta: Paul Gilson. Esquisse monographique et analytique. Sa carrière, son art, ses œuvres, sa philosophie, Brussel, 1926.
• F. Celis: August de Boeck en Paul Gilson. Proeve tot vergelijkende synthese bij het eeuwfeest van hun geboorte, toespraak gehouden bij de opening van de tentoonstelling "August de Boeck en Paul Gilson", AMVC, 8 mei 1965, gepubliceerd in: Antwerpen, jg. 11, nr. 3, 1965, p. 85-89.
• Ernest Closson: Paul Gilson, in: La Libre Critique, jg. 3, nr. 22, 1893, p. 177-184 en nr. 23, 1893, p. 193-196.
• K. Cooremans: Paul Gilson, in: Twintig eeuwen Vlaanderen, deel 14 Vlaamse Figuren 11, o.l.v. M. Lamberty, Hasselt, 1976, p. 15-20.
• J. Cosaert: De Synthetisten, in: Muziek & Woord, jg. 2, nr. 15, 1975, p. 2.
• E. L. T. Mesens: Paul Gilson et Monsieur Cattier , in: Music. Revue mensuelle de la Musique et de la Danse, jg. 1, nr. 9, 1925, p. 11-12.