Pathogeen

Een pathogeen, ook ziektekiem genoemd, is een ziekteverwekker van biologische oorsprong, meer specifiek een micro-organisme of biologisch deeltje, dat een infectieziekte kan veroorzaken. Vergiften worden in het algemeen geen pathogenen genoemd. Pathogenen worden bestudeerd in de medische microbiologie. Er zijn verschillende biologische criteria op grond waarvan pathogenen kunnen worden ingedeeld.

Bacillus anthracis, de bacterie die miltvuur veroorzaakt

Pathogeen als bijvoeglijk naamwoord betekent 'ziekteverwekkend' in de breedste zin van het woord en wordt ook buiten de medische microbiologie gebruikt.

Verschillende indelingscriteria

Obligaat of facultatief

Soort deeltje

Geleedpotigen die ziekten kunnen veroorzaken (o.a. schurftmijt, haarfollikelmijt, hoofdluis, schaamluis) worden meestal niet tot de pathogenen gerekend.

Verspreidingsmechanismen

Pathogenen worden op verschillende wijzen overgedragen:

  • via de lucht, door middel van aerosol (uitgeniesde druppeltjes, zoals in het geval van het griepvirus), of door fomieten.
  • middels vectoren; bijvoorbeeld de mug die de malariaparasiet overdraagt.
  • door oppervlakkig of intiem lichaamscontact; de belangrijkste besmettingsroute van verkoudheden is door middel van handenschudden.
  • door gedeelde injectienaalden, of door uitwisseling van lichaamsvloeistoffen, zoals in het geval van hiv.
  • door de inname van besmet water of besmet voedsel, bijvoorbeeld bij buiktyfus.
  • door contact met een open wond, zoals bij tetanus.
  • door dier op mens en mens op mens

Preventie van transmissie

Om verspreiding van een ziekte te voorkomen dient de verspreidingswijze bekend te zijn. Het Panamakanaal kon pas worden gerealiseerd nadat men erachter kwam dat de malaria die de arbeiders velde, verspreid werd door muggen. Dankzij de inzet van horren, klamboes en insecticiden, verdween het malariaprobleem vrijwel geheel. Ook de verspreiding van bijvoorbeeld aids kan inmiddels worden ingedamd, nu de manier van overdracht van het aidsvirus (via bloed en seksueel contact) bekend is. Algemene Hygiënemaatregelen zijn tegen veel ziekteverwekkers effectief.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.