Nieuwpoort (Zuid-Holland)

Het Latijnse portus staat voor haven. Nieuwpoort was naast Schoonhoven een nieuwe haven aan de Lek.

De stad kreeg al in 1283 stadsrechten. Vanwege de positie op de grens van Holland en Sticht Utrecht kreeg het veel strijd te verduren. Al in 1402 belegerden de troepen van Jan van Arkel de stad. De oorlog tegen Lodewijk XIV, in de jaren zeventig van de 17e eeuw, was de reden om de stad op te nemen in de Oude Hollandse Waterlinie en voor de aanleg van vestingwerken volgens het verbeterde oud-Nederlands vestingstelsel. Tientallen panden werden hiervoor gesloopt. In 1697 werd het stadhuis gebouwd, over de inundatiesluis heen, die daarmee was beschermd tegen mogelijk verzet van ontevreden boeren als hun land onder water zou worden gezet. In 1795 veroverden de Franse troepen, onder leiding van Daendels en Pichegru Nederland, en verloor de vesting zijn functie. Tijdens de watersnood van 1809 en de stormvloed van 1820 boden de vestingwallen bescherming tegen het hoge water. Tijdens de jaren vijftig en zestig van de 20e eeuw raakten diverse gebouwen in verval. In 1973 werd gestart met restauraties die in 1998 waren voltooid.

Nieuwpoort was een zelfstandige gemeente tot de gemeentelijke herindeling van 1986, toen de gemeente samen met Groot-Ammers, Langerak en Streefkerk opging in de fusiegemeente Liesveld. Deze gemeente is op 1 januari 2013 opgegaan in een nieuwe gemeente met de naam Molenwaard, die op haar beurt op 1 januari 2019 in de fusiegemeente Molenlanden is opgegaan.

• Historische binnenstad, waarvan een deel beschermd stadsgezicht.
• Historisch stadhuis van Nieuwpoort (ook als maquette te vinden in Madurodam)
• Vestingwerken in oud-Nederlands vestingstelsel
• Ruim 50 rijksmonumenten
• 74 gemeentelijke monumenten

• Nieuwpoort (België)

• Cornelis Janz (1550), voor zover nu bekend, de oudst bekende drager van de familienaam Nieuwpoort (Nieupoort)
• Simon Bon (1904–1987), roeier
• Ad Dekkers (1938–1974), beeldhouwer
• Gert Schutte (1939), ambtenaar en politicus (GPV)

• 
  Vestingwerken
• 
  Hoogstraat
• 
  Nederlandse Hervormde Kerk
• 
  Kanon op de stadswallen van Nieuwpoort

• Lijst van burgemeesters van Nieuwpoort

Plaatsen in de gemeente Molenlanden

Stad: Nieuwpoort Dorpen: Arkel · Bleskensgraaf · Brandwijk · Giessenburg · Giessen-Oudekerk · Goudriaan · Groot-Ammers · Hoogblokland · Hoornaar · Kinderdijk · Langerak · Molenaarsgraaf · Nieuw-Lekkerland · Noordeloos · Ottoland · Oud-Alblas · Schelluinen · Streefkerk · Wijngaarden Buurtschappen: De Donk · Den Dool · Gelkenes · Gijbeland · Graafland · Hofwegen · Kooiwijk · Liesveld · Minkeloos · Overslingeland · Pinkenveer · Rietveld · Vuilendam · Waal Zuid-Holland · Steden en dorpen      Nederland: Provincies · Gemeenten

Zie de categorie Nieuwpoort, South-Holland van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.