Nederlandse Rode Lijst (zoogdieren)

De toenmalige Minister Cees Veerman van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft op 5 november 2004 de nieuwe Rode Lijsten voor bedreigde dier- en plantensoorten vastgesteld. De Rode Lijsten worden regelmatig, meer bepaald eens in de tien jaar, bijgewerkt: in Staatscourant 13201 van 2009 stelde de Minister van LNV de nieuwe Rode Lijst vast.

Op de Rode Lijsten staan, naast de bedreigde soorten, beschermingsmaatregelen om deze soorten weer in aantal te laten toenemen. Doordat overheden en terreinbeherende organisaties bij hun beleid en beheer rekening houden met de Rode Lijsten, wordt gehoopt dat van de nu bedreigde organismen er over tien jaar een aantal niet meer bedreigd zullen zijn en dus van de Rode Lijst afgevoerd kunnen worden.

In de eerste plaats is de Rode Lijst voor zoogdieren aangepast op het punt van naamgeving. Voorts is een viertal soorten uit de lijst geschrapt. Dit betreft de soorten grote hoefijzerneus, mopsvleermuis, edelhert en wild zwijn. Deze soorten voldeden niet meer aan de criteria voor plaatsing van een soort op een Rode Lijst. Verder is één soort toegevoegd, te weten de hamster. Deze soort kwam niet op de oorspronkelijke lijst voor, omdat geoordeeld werd dat onvoldoende gegevens over de soort beschikbaar waren om te beoordelen of hij in aanmerking kwam voor plaatsing van de soort op de Rode Lijst. Het is gebleken dat dit oordeel niet juist was. De otter is verplaatst van de categorie 'verdwenen uit Nederland' naar de categorie 'in het wild verdwenen uit Nederland', omdat nog jongen waren geboren in een Nederlands fokprogramma.

Er worden acht categorieën onderscheiden:

• De hoofdlijn is dat een soort in principe in Nederland in het wild voor zou moeten kunnen komen. Dus bijvoorbeeld geen olifant of tijger.
• De soort moet ook nog bestaan of mag ook (nog) niet uitgestorven zijn, dus ook weer geen mammoet.
• De soort moet in principe in Nederland een gedeelte van het jaar kunnen leven, qua temperatuur, klimaat, voortplantingsmogelijkheden, enz. Dus langstrekkende zeezoogdieren kunnen er onder vallen.
• Het voortbestaan van de soort in Nederland is niet vanzelfsprekend door allerlei mogelijke bedreigingen, zoals het verkeer, kanalen, de (illegale) jacht, afname van leefgebied door landbouwontwikkelingen of milieufactoren, enz. Afname van de aantallen of verspreiding is een goede indicatie van bedreiging.
• De soort mag geen exoot zijn in Nederland, zoals de wasbeer.

De ontwikkeling van de soorten is tegenwoordig via internet goed te volgen zodat bepaalde wijzigingen wel te voorzien zijn. Hieronder wordt de officiële status van 2004 aangegeven plus de status van 2009.