Maurice Bologne

Maurice Bologne was de zoon van de socialiste burgemeester van Luik, Joseph Bologne. Zelf werd hij syndicalist en was hij militant van de uiterste linkerzijde van de socialistische partij die bij de Spaanse Burgeroorlog de Spaanse republikeinen steunde en die vijandig stond tegenover Hendrik de Man. Hij werd bibliothecaris van de kunstacademie in Luik en vervolgens leraar klassieke talen in een paar athenea. Op 18-jarige leeftijd was hij medeoprichter van de Ligue des Lycéens wallons.

Van 1925 tot 1927 was hij kabinetsmedewerker bij minister van Schone Kunsten en Onderwijs Camille Huysmans, waar hij verantwoordelijk was met het beheer van onderwijsdossiers. Het verblijf in dit grotendeels Vlaamse ministeriële kabinet beïnvloedde zijn engagement in de Waalse Beweging. Ook was hij actief als historicus en verdedigde hij in 1928 de stelling van het proletarisch karakter van de Belgische Revolutie van 1830. Volgens Maurice Bologne was de revolutie van 1830 vooral te verklaren door de economische problemen die zich voordeden in Brussel, Wallonië en Vlaanderen.

Maurice Bologne leerde in 1938 de pastoor Jules Mahieu kennen. Deze ontmoeting dompelde hem weer onder in het Waalse militantisme en hij werd medeoprichter en secretaris van de Société historique pour la Défense et l'Illustration de la Wallonie, het latere Institut-Jules Destrée.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog trad hij al heel vroeg toe tot het Verzet, samen met zijn vrouw. Ze stichtten de verzetsgroep Wallonie Libre, met onder meer François Bovesse, Arille Carlier en priester Mahieu. Ze publiceerden de clandestiene krant Wallonie Libre en werkten mee aan de distributie van de al even clandestiene La Libre Belgique en La Voix des Belges. Reeds onder de oorlog nam Bologne autonomistische of federalistische stellingnamen in. Tijdens de oorlog verhuisde hij van Brussel naar Charleroi, waar hij deel uitmaakte van de clandestiene Conseil économique wallon carolorégien.

Na de oorlog was hij van 1945 tot 1947 secretaris-generaal van de beweging Wallonie Libre, de voornaamste militante Waalse naoorlogse organisatie. Ook zocht hij toenadering tot de Vlaamse federalisten en bleef hij banden onderhouden met bepaalde militanten van de Vlaamse Volksbeweging en de Volksunie. Hij lag in 1952 mee aan de basis van het Akkoord Schreurs-Couvreur dat deel uitmaakte van een lange reeks Vlaams-Waalse ontmoetingen die zouden uitmonden in het federalisme in België. De kwestie Leuven Vlaams en de taalstrijd in Voeren maakte een voorzetting van deze contacten echter onmogelijk. Het federalistisch engagement van Bologne deed hem eveneens toetreden tot de Union fédéraliste des Communautés ethniques européennes, waar hij opnieuw in contact kwam met Vlaamse federalisten. In 1969 nam hij afstand van de beweging omdat hij vermoedde dat sommige van de betrokken ledenorganisaties fascistisch geïnspireerd waren.

Vanaf de oprichting van de partij in april 1964 behoorde Bologne tot het Front wallon pour l'Unité et la Liberté de la Wallonie. Hieruit ontstond het Rassemblement Wallon, de partij waarvoor hij van 1968 tot 1974 voor het arrondissement Charleroi-Thuin in de Belgische Senaat zetelde. Hij verdedigde er het invoeren van een federalistische staatsinrichting en beklaagde hij de in zijn ogen overdreven vervlaamsing in diverse staatsraderen en de onevenwichtigheden waarvan volgens hem de Walen en Franstaligen in talrijke sectoren het slachtoffer waren.[1]

Hij was getrouwd met Ailée Bologne-Lemaire, die zich inzette voor de emancipatie van de vrouw.

De Stichting Bologne-Lemaire werd opgericht op 18 juni 1976 in La Louvière, door Paul-Henry Gendebien, Pierre Leroy, Robert Moreau, Andrée Moreau-Blampain, Paul Nopère, Jeanne Nopère-Salmon, Albert Romain en Jean Van Lierde, als eerbetuiging voor Maurice Bologne en Aimée Lemaire. Het actieve werk werd in mei 1982 toevertrouwd aan het Institut Jules Destrée. Het hoofddoel bestaat erin jaarlijks een prijs toe te kennen aan een Waalse personaliteit. De prijs Wallonne of Wallon de l’année werd toegekend

• 1979: Andrée Blampain,
• 1980: Jean Alexandre,
• 1981: Michel Quévit,
• 1982: Thierry Michel,
• 1983: Irène Vrancken,
• 1984: José Happart,
• 1985: Jean-Maurice Dehousse,
• 1986: Thierry Haumont,
• 1987: René Constant,
• 1990: Marinette Bruwier,
• 1991: Bernard Anselme.

Het Institut Jules Destrée organiseert de Prix Bologne-Lemaire sinds 1996. De prijs Wallon de l'année wordt uitgereikt door een comité voorgezeten door Jacques Lanotte. Hij werd uitgereikt aan:

• 1996: Jean-Claude De Rudder, acteur en scenarist;
• 1997: Luc en Jean-Pierre Dardenne, cineasten;
• 1998: Michel Foucart, voorzitter groep Technord;
• 1999: Philippe Suinen, directeur-generaal Waalse buitenlandse betrekkingen;
• 2000: Thérèse Snoy, secretaris-generaal Inter-Environnement Wallonie Thérèse Snoy (2000);
• 2001: Jean-Michel Saive, tafeltenniskampioen;
• 2002: Jean Louvet, dramaturg;
• 2003: Robert Halleux, historicus;
• 2004: Janos B. Nagy, wetenschapper;
• 2005: Christine Mazhy, strijder tegen de armoede;
• 2006: Jeanne Vercheval, feministe;
• 2007: Bernadette Mérenne-Schoumaker, geograaf.

Vervolgens werd de toekenning van de Waal van het Jaar gewijzigd. Ontvingen de prijs:

• 2009: Benoit Coppée, "personnalité qui allie à la fois l’esprit d’entreprendre et le développement durable";
• 2010: Marie-Cécile Bruwier, egyptologe, directrice van het Museum van Mariemont.

• L'insurrection prolétarienne de 1830 en Belgique, 1928, heruitgave 1979 en 2005
• De proletarische opstand van 1830 in België, Kritak, 1979
• Louis de Potter: histoire d'un banni de l'histoire, 1930
• L'Analyse grammaticale à l'aide de signes conventionnels, Impr. Collins, 1963
• La révolution de 1789 en Wallonie, Institut Jules Destrée, 1964
• La Révolution de 1830 et les problèmes actuels, Ed. I. J. D., 1965
• Notre passé wallon: Equisse d'une histoire des événements politiques des origines à 1940, Institut Jules Destrée, 1972

• Paul VAN MOLLE, Het Belgisch Parlement, 1894-1972, Antwerpen, 1972
• Robert MOREAU, Maurice Bologne: une vie, un combat, un objectif : la Wallonie libre et prospère, 1985
• Philippe DESTATTE, L'identité wallonne: essai sur l'affirmation politique de la Wallonie aux XIX et XXèmes siècles, 1997
• Encyclopédie du Mouvement wallon, 2000-2003