Verdrag van Londen (1824)

Gedeelten van Sumatra werden nog bestuurd door de British East India Company (de tegenhanger van de Nederlandse VOC), die echter in al haar gebieden met toenemende moeilijkheden te kampen had gekregen, en daardoor in toenemende mate onder Brits regeringsgezag was gekomen. Dit gezag strekte zich, wat Sumatra betreft, uit over de streek Benkoelen (thans: Bengkulu) en het nabijgelegen eiland Billiton (in het Maleis nu Belitung), terwijl er sinds de tijd van Raffles ook rechten op Atjeh (Aceh) golden. Daarentegen stonden enkele kustgebieden onder Nederlandse invloed. Een groot deel van de Sumatraanse binnenlanden was echter nog in het geheel niet door Europeanen verkend.[1]

Tegelijkertijd maakten de Nederlanders aanspraak op delen van het schiereiland Malakka. Daarvan wilden de Britten geen afstand doen omdat aldaar Singapore, waar Raffles in 1819 een handelspost had gesticht, was uitgegroeid tot een belangrijke havenstad, strategisch gelegen en van wezenlijk belang voor de Britse handel.

De aldus ontstane spanningen werden opgelost in het Verdrag van Londen: Nederland zag af van zijn aanspraken op Malakka, het Verenigd Koninkrijk van die op Sumatra (waarbij ook de al bezette delen aan Nederland werden gelaten) en op andere delen van de Indonesische Archipel.

Het verdrag riep wel spanningen op van een geheel andere soort. Nederland waarborgde de onafhankelijkheid van Atjeh, maar zou tegelijkertijd de vrijheid van scheepvaart rond het noorden van Sumatra, dus bij Atjeh, bewaken. Uiteindelijk was deze tegenstrijdige positie een van de aanleidingen tot de latere Atjehoorlogen.

Er bestaan vele overeenkomsten die worden aangeduid met de naam Verdrag van Londen. Drie daarvan werden gesloten tussen Nederland en Groot-Brittannië betreffende de koloniën:

• het Verdrag van Londen (1814)
• het hier besproken Verdrag van Londen (1824)
• het Verdrag van Londen (1871).