Kigali (stad)

De eerste bewoners van wat nu Rwanda is waren de Twa, een groep van inheemse pygmee jager-verzamelaars, die zich tussen 8000 en 3000 voor Christus in het gebied vestigden en er nog steeds wonen. Ze werden tussen 700 voor Christus en 1500 na Christus gevolgd door een aantal Bantoe-groepen, waaronder de Hutu en Tutsi, die begonnen met het kappen van bossen voor de landbouw. Volgens de mondelinge geschiedenis werd het Koninkrijk Rwanda gesticht in de 14e eeuw aan de oevers van het Muhazi meer, ongeveer 40 kilometer ten oosten van het moderne Kigali. Destijds was Rwanda een kleine staat in een losse confederatie met de grotere en krachtigere buren, Bugesera en Gisaka. Door deze buren tegen elkaar uit te spelen, bloeide het vroege koninkrijk in het gebied, breidde het zich westwaarts uit naar het Kivumeer en nam het gebied rond Kigali ook over. In de late 16e of vroege 17e eeuw werd het koninkrijk Rwanda binnengevallen door de Banyoro en de koningen gedwongen om naar het westen te vluchten, waardoor Kigali en Oost-Rwanda in de handen van Bugesera en Gisaka achterbleven. In de 17e eeuw werd een nieuwe Rwandese dynastie gesticht door mwami Ruganzu Ndori, gevolgd door oostelijke invasies en de verovering van Bugesera, dit markeerde het begin van de dominantie van het Rwandese Koninkrijk in het gebied. De hoofdstad van het koninkrijk was Nyanza, in het zuiden van het land.

De stad Kigali werd in 1907 gesticht door de Duitse ontdekkingsreiziger Richard Kandt. Rwanda en het naburige Burundi waren door de Berlijnse conferentie van 1884 aan Duitsland toegewezen en Duitsland vestigde zich in 1897 in het land met de vorming van een alliantie met de koning, Yuhi V Musinga. Kandt arriveerde in 1899 toen hij het Kivumeer ging verkennen op zoek naar de bron van de Nijl. Toen Duitsland in 1907 besloot het bestuur van Rwanda te scheiden van dat van Burundi, werd Kandt aangesteld als de eerste koloniale beheerder. Hij koos ervoor om zijn hoofdkantoor in Kigali te vestigen vanwege de centrale ligging in het land, en ook omdat het gebied een goed uitzicht en veiligheid bood. Kandt bouwde een huis in Nyarugenge, het eerste huis in Europese stijl in de stad, dat nog steeds in gebruik is als het Kandt House Museum of Natural History. Ondanks een Duitse verordening geschreven in 1905, dat "niet-inheemse inwoners" verbood om Rwanda binnen te komen, begon Kandt de toelating van Indiase handelaren in 1908, waardoor commerciële activiteit in 1908 in Rwanda kon beginnen. De eerste bedrijven werden dat jaar in Kigali opgericht door Griekse en Indiase kooplieden, met hulp van Baganda en Swahili-mensen. Spullen die werden verhandeld waren vooral stoffen en kralen. De commerciële activiteit was echter beperkt en er waren slechts ongeveer 30 bedrijven in de stad in 1914. Kandt opende ook door de overheid gerunde scholen in Kigali, waar Tutsi-studenten werden opgeleid.

Belgische troepen namen de controle van Rwanda en Burundi over in 1916, tijdens de Eerste Wereldoorlog, en kregen soevereiniteit door een mandaat van de Volkenbond in 1919. Begin 1917 probeerde België een rechtstreekse heerschappij over de kolonie te handhaven, koning Musinga te arresteren en Rwandezen in de rechterlijke macht op een zijspoor te zetten. In deze periode was Kigali een van de twee provinciale hoofdsteden, naast Gisenyi. De moeilijkheid om de complexe Rwandese samenleving te besturen, en een verlammende hongersnood, brachten de Belgen ertoe om eind 1917 de indirecte heerschappij in Duitse stijl te herstellen. Musinga werd hersteld op zijn troon in Nyanza, waarbij Kigali hoofdplaats bleef van het koloniale bestuur. Deze regeling bleef bestaan tot het midden van de jaren 1920, maar vanaf 1924 begonnen de Belgen de monarchie opnieuw te negeren, dit keer permanent. België nam de controle over geschillenbeslechting, de benoeming van ambtenaren en de uitbreiding van de controle over. Kigali bleef relatief klein gedurende de rest van het koloniale tijdperk, omdat een groot deel van de administratie plaatsvond in de hoofdstad Usumbura van Ruanda-Urundi, nu bekend als Bujumbura in Burundi. De bevolking van Usumbura overschreed de 50.000 in de jaren 1950 en was de enige stad in Europese stijl van de kolonie, terwijl de bevolking van Kigali rond de 6000 bleef tot de onafhankelijkheid in 1962.

Kigali werd de hoofdstad van Rwanda na de onafhankelijkheid in 1962. De traditionele hoofdstad was de zetel van de mwami (Kings Yuhi V, Mutara III en Kigeli IV) in Nyanza, terwijl de koloniale machtszetel in Butare was, toen bekend als Astrida. Butare was aanvankelijk de belangrijkste kanshebber om de hoofdstad van de nieuwe onafhankelijke natie te worden, maar Kigali werd gekozen vanwege de meer centrale ligging. De stad groeide langzaam gedurende de volgende decennia, maar behield het gevoel van een kleine stad, met slechts 25.000 inwoners en vijf verharde wegen aan het begin van de jaren zeventig. Op 6 juli 1973 was er een bloedloze militaire coup, waarbij minister van defensie Juvénal Habyarimana regerend president Gregoire Kayibanda ten val bracht. Bedrijven sloten een paar dagen en het leger patrouilleerden door de stad, maar op 11 juli was het leven weer normaal en het leger uit de straten verdwenen.

In april 1994 werd president Habyarimana vermoord, toen zijn vliegtuig neergeschoten werd in de buurt van de internationale luchthaven van Kigali. Dit was de katalysator voor de Rwandese Genocide, waarbij tussen de 500.000 en 1.000.000 Tutsi en politiek gematigde Hutu's werden gedood in goed geplande aanvallen op bevel van de interim-regering. Oppositiepolitici gevestigd in Kigali werden gedood op de eerste dag van de genocide, en de stad werd vervolgens het decor voor hevige gevechten tussen het leger (meestal Hutu) en het door Tutsi gedomineerde Rwandees Patriottisch Front (RPF). Op 8 april vielen Rwandese regeringstroepen de RPF-basis in het parlementsgebouw uit verschillende richtingen aan, maar RPF-troepen vochten met succes terug. De RPF begon toen een aanval vanuit het noorden op drie fronten, in een poging snel verbinding te maken met zijn geïsoleerde troepen in Kigali. De RPF ging gestaag vooruit en veroverde grote delen van het platteland ten noorden en oosten van Kigali, maar vermeed een aanval op de stad zelf, omdat de stad te zwaar werd verdedigd. In plaats daarvan voerden ze manoeuvres uit die waren ontworpen om Kigali te omsingelen en toevoerroutes af te snijden, en de rest van het land te veroveren. Medio juni was de RPF-omsingeling voltooid en begonnen ze te vechten voor de stad zelf. De regeringstroepen hadden superieure mankracht en wapens, maar de RPF vocht tactisch, en waren in staat om het feit te exploiteren dat de regeringstroepen zich concentreerden op de genocide in plaats van de strijd voor Kigali. De RPF nam de controle over Kigali op 4 juli, een datum die nu wordt herdacht als Bevrijdingsdag, een nationale feestdag.

Kigali is opgebouwd rond vier geografische centra, die overeenkomen met voormalige dorpen Nyarugenge, Kanombe, Mutamba en Butamwa. De stad kent een tropisch savanneklimaat (Aw).

L'hôtel des Mille Collines.

Zie de categorie Kigali van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.