Kernuitstap

Kerncentrales in Doel

Op 31 januari 2003 is in België een wet aangenomen die een kalender vastlegt om het gebruik van kernenergie voor industriële elektriciteitsproductie af te bouwen.[1] Daarmee voerde de regering Verhofstadt I een maatregel uit die in het regeerakkoord van 1999 was opgenomen. Volgens de wet mogen er geen nieuwe kernreactoren worden gebouwd en moet de productie van de bestaande reactoren te Doel en Tihange gestopt worden 40 jaar na hun ingebruikname.

Op 22 oktober 2009 ondertekenden de regering-Van Rompuy en GDF SUEZ een akkoord waardoor de drie oudste reactoren een levensduur van 50 jaar zouden krijgen in ruil voor het belasten van de nucleaire rente.[2] Door de val van de regering kon dit akkoord, dat een wetswijziging vereiste, niet worden uitgevoerd.

Toen de regering-Di Rupo was aangetreden, kwam haar staatssecretaris voor Energie Wathelet op 27 juni 2012 naar buiten met een nieuw plan.[3] Als onderdeel hiervan was een compromis over de kernuitstap opgenomen waardoor de met GDF Suez overeengekomen verlenging van de drie oudste reactoren, met name Doel 1, Doel 2 en Tihange 1, voor de helft zou worden doorgevoerd. De aangepaste kalender werd op 20 juli 2012 in grote lijnen aanvaard door de ministerraad.[4] Maar alvorens hij in een wettekst kon worden gegoten, kwamen technische mankementen op de reactorvaten van Tihange 2 en Doel 3 aan het licht die de haalbaarheid ervan mogelijk zouden doorkruisen.[5][6] Tegen het einde van de regeerperiode werd het Plan Wathelet toch in zijn oorspronkelijke vorm gestemd.[7] De volgende regering-Michel I kondigde in 2014 aan dat deze wet werd teruggedraaid zodat Doel 1 & 2 tot 2025 mogen blijven werken.[8][9] Op 15 februari 2015 werd Doel 1 stilgelegd, zoals de wet op de kernuitstap van 2013 dit voorziet.[10]

De betrokken wet omtrent de levensduurverlenging is op 30 november 2015 afgesloten, waardoor Doel 1 en 2 tot 2025 operationeel zullen blijven.

Doel 1 werd terug op het net gekoppeld op 30 december 2015, Doel 2 werd een week eerder op het net gekoppeld op 24 december 2015.

In Duitsland sloot de rood-groene regering-Schröder I op 14 juni 2000 een akkoord met de stroomproducenten dat voorzag in een gefaseerde sluiting van de actieve kerncentrales.[11] Dit akkoord werd wettelijk verankerd op 1 maart 2002.

Onder de regering-Merkel II werd daarop teruggekomen. Via een wetswijziging van 28 oktober 2010 kregen de kerncentrales een looptijdverlenging. Na de kernramp van Fukushima werd deze verlenging echter weer ongedaan gemaakt. Acht kerncentrales werden onmiddellijk stilgelegd en een nieuwe wetswijziging van 5 augustus 2011 zocht terug aansluiting bij de oorspronkelijke kalender. De laatste centrales zouden in 2022 worden gestopt.

Italië is het enige land dat tot op heden een volledige kernuitstap heeft doorgevoerd. Het land had sedert de jaren 60 een bescheiden nucleaire industrie, met vier atoomcentrales in bedrijf. Na de Tsjernobylramp werd een volksraadpleging gehouden (1987) die kernenergie verwierp. De laatste twee kerncentrales werden in 1990 gesloten.

In 2009 werd een wet goedgekeurd die een herinstap mogelijk moest maken, maar in een nieuw referendum sprak de bevolking zich uit voor een behoud van het bestaande embargo (2011).[15]

Zwitserland heeft een kernuitstap aangekondigd tegen 2034.[16] Na een referendum in 2017 veranderde dit en werd enkel van nieuwbouw afgezien, bestaande centrales mogen blijven draaien.[17]

Het Zweedse Parlement besloot in 1980 om de bouw van nieuwe kerncentrales te verbieden en het aandeel van kernenergie tegen 2000 te laten uitdoven. Deze termijn werd eerst verlengd tot 2010 en daarna compleet afgeschaft. In 2010 sneuvelde vervolgens het verbod op nieuwbouw, zodat de bestaande centrales vervangen kunnen worden.[18]