Joni Mitchell
Joni Mitchell, geboren als Roberta Joan Anderson (Fort Macleod, 7 november 1943), is een Canadese singer-songwriter. Daarnaast houdt ze zich bezig met fotografie, poëzie en schilderkunst, wat bijvoorbeeld terug te zien is in een op Vincent van Gogh geïnspireerd zelfportret op de hoes van Turbulent indigo (1994).
Joni Mitchell
| ||||
 | ||||
Joni Mitchell | ||||
| Algemene informatie | ||||
| Volledige naam | Roberta Joan Anderson | |||
| Geboren | 7 november 1943 | |||
| Geboorteplaats | Fort Macleod | |||
| Land | Canada | |||
| Werk | ||||
| Jaren actief | Jaren 60-2007 | |||
| Genre(s) | Folk, jazz, popmuziek | |||
| Beroep | Singer-songwriter | |||
| Instrument(en) | Gitaar | |||
| Officiële website RKD-profiel (en) IMDb-profiel (en) Allmusic-profiel (en) Last.fm-profiel | ||||
| ||||
Levensloop
Toen ze zeven jaar was nam ze pianolessen. Op haar negende woedde in Canada een epidemie van polio. Het meisje lag in het ziekenhuis en begon er te zingen voor haar medepatiënten. Met behulp van een boek van Pete Seeger leerde ze gitaar en ukelele spelen.
In 1964, toen ze 20 jaar was, vertelde ze haar ouders dat ze folkzangeres wilde worden in Toronto, en ze verliet voor het eerst West-Canada en vertrok naar Ontario. Eind 1964 ontdekte Mitchell dat ze zwanger was van haar ex-vriend Brad MacMath. In februari 1965 beviel ze van een dochter. Niet in staat om voor de baby te zorgen, plaatste ze haar dochter, Kelly Dale Anderson, voor adoptie. De ervaring bleef privé gedurende het grootste deel van Mitchell's carrière, hoewel ze er in verschillende liedjes op heeft gewezen, zoals "Little Green", dat zij opnam voor het album Blue uit 1971 en "Chinese Cafe", van het album Wild Things Run Fast uit 1982.
Het bestaan van de dochter van Mitchell was niet publiekelijk bekend tot 1993, toen een kamergenoot van Mitchell's kunstacademiedagen in de jaren 60 het verhaal van de adoptie verkocht aan een roddelblad. Tegen die tijd was Mitchell's dochter, omgedoopt tot Kilauren Gibb, al op zoek naar haar biologische ouders. Mitchell en haar dochter ontmoetten elkaar in 1997. Na de reünie zei Mitchell dat ze de interesse in songwriting verloor en later identificeerde ze de geboorte van haar dochter en haar onvermogen om voor haar te zorgen als het moment waarop haar inspiratie voor het schrijven van songs echt was begonnen.
Joni trouwde in 1965 met folkzanger Chuck Mitchell, met wie ze verhuisde naar de VS. Dit huwelijk duurde 1 jaar. Na de scheiding bleef ze de achternaam Mitchell voeren. In de jaren zestig trad Joni Mitchell regelmatig op in folk-clubs en koffiebars waar ze bekendheid verwierf door haar unieke combinatie van sopraanstem, gitaarspel en teksten. Mitchell zong in kleine nightclubs in Saskatoon, Saskatchewan en elders in Canada, voordat ze optrad in Toronto, Ontario.
Ze werd in 1968 bevriend met de Amerikaan David Crosby en woonde in Los Angeles. Ze trad op in het voorprogramma van Crosby, Stills & Nash en ging met Graham Nash in Laurel Canyon wonen. Ze was toen veel vaker in de Verenigde Staten dan in haar geboorteland. Aanvankelijk kon ze enkel goed gitaar spelen. Ze ging niet naar het festival in Woodstock, vanwege de lange files op de wegen, maar volgde het wel op televisie vanuit haar hotelkamer in New York. Het jaar 1970 gebruikte ze om meer instrumenten aan te leren, nieuwe teksten te schrijven en om te schilderen. Alhoewel ze vaak in Los Angeles was en die stad cultureel erg stimulerend vond, klaagde ze er over de zware luchtvervuiling.
Ze had hits met onder andere Big yellow taxi (een liedje over de milieuproblematiek), The circle game, Chelsea morning en Both sides now. Mitchell wordt wel gezien als een van de invloedrijkste vrouwelijke artiesten van de twintigste eeuw. In 1971 verscheen haar album Blue, door velen beschouwd als haar beste album. Later in de jaren zeventig ontwikkelde haar muziek zich van folky naar meer jazzy met het album Mingus als hoogtepunt met medewerking van Herbie Hancock, Steve Gadd, Jaco Pastorius en Wayne Shorter, een tribuut aan Charles Mingus. Duke Ellington was haar voorbeeld. Veel van haar teksten gingen over emotionele ervaringen of zijn maatschappijkritisch. Ze hekelde vaak de consumptiedrang, het militarisme in de VS en de uitbuiting van de Derde Wereld. Dog eat Dog, waarin ze de hongersnood in Ethiopië aanklaagde, was haar meest geëngageerde album.
In de tweede helft van de jaren zeventig neigde ze meer naar de jazzrock en aan het begin van de jaren tachtig naar meer eigentijdse popmuziek. Vervolgens keerde ze aan het begin van de jaren negentig weer terug naar de stijl waarmee ze in de jaren zeventig bekend was geworden. In 1981 werd ze door premier Pierre Trudeau ingehuldigd in de Canadese Juno Hall Of Fame.
In de loop van haar carrière legde ze zich steeds meer toe op schilderkunst, fotografie en het schrijven van poëzie.[1] Op Turbulent indigo (1994), dat als een van haar beste albums uit die periode geldt, staat op de hoes haar zelfportret afgebeeld, waarin een duidelijk herkenbare invloed van Vincent van Gogh te zien is.[2]
In 2002 vertelde ze aan het Amerikaanse muziekmagazine Rolling Stone dat ze mogelijk nooit meer iets zou opnemen. Ze uitte daarbij zware kritiek op de muziekindustrie en op MTV. Ze stelde zichzelf en Bob Dylan als voorbeelden van goede singer-songwriters. In datzelfde jaar verscheen het album Travelogue, een overzicht van een groot deel van haar werk met orkest uitgevoerd.
In 2014 kwam de cd Love Has Many Faces: A Quartet, A Ballet, Waiting To Be Danced uit. De vierdelige cdbox bevatte 39 liedjes die al eerder op cd en/of lp uitgekomen waren.
In 2015 werd op Mitchells eigen website bekendgemaakt dat ze plotseling opgenomen was in het ziekenhuis. Ze bleek een aneurysma, een zware hersenbloeding te hebben gehad. Ze woonde alleen en lag 3 dagen op de vloer in haar keuken voordat ze gevonden werd. Ze is weer af en toe in het openbaar gezien, in een rolstoel. Aan het muziekblad Billboard vertelde ze dat ze problemen had. Een vorm van huidziekte maakt het haar onmogelijk om te zingen of muziek te maken.
Discografie
- 1968 - Joni Mitchell (Song to a seagull)
- 1969 - Clouds
- 1970 - Ladies of the canyon
- 1971 - Blue
- 1972 - For the roses
- 1974 - Court and spark
- 1974 - Miles of aisles (live)
- 1975 - The hissing of summer lawns
- 1976 - Hejira
- 1977 - Don Juan's reckless daughter
- 1979 - Mingus
- 1980 - Shadows and light (live)
- 1982 - Wild things run fast
- 1985 - Dog eat dog
- 1988 - Chalk mark in a rainstorm
- 1991 - Night ride home
- 1994 - Turbulent indigo
- 1998 - Taming the tiger
- 2000 - Both sides now
- 2002 - Travelogue
- 2004 - Dreamland
- 2005 - Songs of a prairie girl
- 2007 - Shine
- 2014 - Love has many Faces
Singles
| Single met eventuele hitnotering(en) in de Nederlandse Top 40 | Datum van verschijnen | Datum van binnenkomst | Hoogste positie | Aantal weken | Opmerkingen |
|---|---|---|---|---|---|
| Big yellow taxi | 1970 | 29-08-1970 | 27 | 4 | |
| Free man in Paris | 1974 | ||||
| Got 'til it's gone | 1997 | 27-09-1997 | 6 | 8 | met Janet Jackson en Q-Tip / Alarmschijf |
Radio 2 Top 2000
| Nummer(s) met noteringen in de Radio 2 Top 2000 | '99 | '00 | '01 | '02 | '03 | '04 | '05 | '06 | '07 | '08 | '09 | '10 | '11 | '12 | '13 | '14 | '15 | '16 | '17 | '18 | '19 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Big yellow taxi | - | 1819 | 1990 | 1765 | 1369 | 1276 | 1860 | 1896 | 1744 | 1658 | 1526 | 1368 | 1564 | 1489 | 1463 | 1886 | - | - | - | - | - |
| Both sides now | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 1412 | 1215 | 1096 | 842 |
Bronnen, noten en/of referenties
|
 |
Zie de categorie Joni Mitchell van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |